Veda

आधुनिक समाजमें वेद का प्रासङ्गिकता

Essays of gurudeva, Veda

वेदके प्रासङ्गिकता पर विचार करने से पूर्व, वेद क्या है, यह जानना चाहिये । ऋक्, यजुः, साम, अथर्व नामसे प्रसिद्ध चार पुस्तकें वेदशास्त्र है । यह वेद नहिँ है । वेद सामान्य है । वेदशास्त्र विशेष है । सामान्य, ज्ञान तथा मुक्ति का विषय है – प्रतिसञ्चर मार्ग है । विशेष, विज्ञान तथा सृष्टि का विषय है – सञ्चर मार्ग है । सत्ता महासामान्य है । इसीलिये ज्ञानको एक एवं अखण्ड कहा जाता है । अनेक से एक के प्रति गमन ज्ञान है । एक से अनेक के प्रति गमन विज्ञान है । “सर्व खल्विदं ब्रह्म” मुक्तिरूप ज्ञान मार्ग है । “ब्रह्मैवेदं सर्वम्” सृष्टिरूप विज्ञान मार्ग है । ज्ञान विज्ञान के विना अधुरा है । विज्ञान ज्ञान के विना अधुरा है । दोनों के समन्वय से ब्रह्म का पूर्ण ज्ञान होता है ।

आधुनिक समाजमें वेद का प्रासङ्गिकता Read More »

Manifest and Unmanifest Brahman

Veda, आत्मा, सृष्टि विज्ञान (Science of Creation)

अचिन्त्यस्याप्रमेयस्य निर्गुणस्य गुणात्मनः । उपासकानां सिद्ध्यर्थं ब्रह्मणो रूपकल्पना । The ultimate reality is beyond human understanding, immeasurable, and without any attributes. Yet, the knowledgeable impose attributes to IT for the easy comprehension by laymen. The word property – गुण – has been derived from the root गुण् मन्त्रणे + घञ. It has been defined as

Manifest and Unmanifest Brahman Read More »

Comparative Analysis Different Vedantic Schools with reference to Vishishtadwaita – 2

Veda

In Vedartha-sangraha, Ramanujacharya states that the Upanishads, which lay down the desirable principles to be followed by mankind, advocate three fundamental notions:A seeker must acquire valid knowledge (आध्यानाय) of the Jeeva and the Paramatman;The Jeeva must try to cut off Its bondage by devoting Itself to meditation, worship and the adoration of the Paramatman (उपासना),

Comparative Analysis Different Vedantic Schools with reference to Vishishtadwaita – 2 Read More »

Genesis of Big Bang, Energy, Consciousness, Perception, Confinement, Interaction, Potential, Charge, Time, Freewill & Life Before Creation

Essays of gurudeva, Modern Physics, Veda, आत्मा

 द्वादशविधपुरुषः तत्वम् ।  केवल निजस्वरूपेण अवस्थितस्य यदा वहुस्यां प्रजायेय इति इच्छा-ज्ञान-क्रियात्मिकाः शक्तयः ताभिर्योगे क्रमेण अर्थ-शव्दसृष्टि अङ्कुरछायावत् युगपद् भवतः । तादृशसिसृक्षारूपोपाधिविशिष्टः परमशिव एव केवल निष्प्रपञ्चचिदेकात्मा शिवपदवाच्यो परम्ब्रह्म वाच्यो वा भवति । स एव आदिमः तत्वः । परमशिवो जगत् कवलयन्नपि न सार्वात्मैन । अपि त्वंशेन संस्कारात्मना तत् स्थापयति । स एव संस्कारः ईश्वरः सिसृक्षायां सहकारीभूतः । सा

Genesis of Big Bang, Energy, Consciousness, Perception, Confinement, Interaction, Potential, Charge, Time, Freewill & Life Before Creation Read More »

पुरुषसूक्त की वर्णव्यवस्था

पुरुष सूक्तम् (Purusha Sooktam), Veda, वर्ण व्यवस्था

ऋग्वेद संहिता के दशम मण्डल, सूक्त ९०, ऋचा १२ तथा यजुर्वेद के ३१वें अध्याय के ११वें मन्त्र में कहा गया है कि – ब्रा॒ह्म॒णो॑ऽस्य॒ मुख॑मासीद्बा॒हू रा॑ज॒न्य॑: कृ॒तः । ऊ॒रू तद॑स्य॒ यद्वैश्य॑: प॒द्भ्यां शू॒द्रो अ॑जायत ॥ -ऋग्वेद संहिता १०-९०-१२ उस परम्ब्रह्म का मुख ब्राह्मण था, बाहु के कारण क्षत्रिय बने, उसकी जंघाएं वैश्य हुए तथा पैरों

पुरुषसूक्त की वर्णव्यवस्था Read More »