॥ ଅଥ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତା ॥ Gita
ଅଥ ପ୍ରଥମୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଅର୍ଜୁନୱିଷାଦଯୋଗଃ
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉୱାଚ ।ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରେ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ସମୱେତା ଯୁଯୁତ୍ସୱଃ ।
ମାମକାଃ ପାଣ୍ଡୱାଶ୍ଚୈୱ କିମକୁର୍ୱତ ସଞ୍ଜଯ ॥ ୧-୧॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ତୁ ପାଣ୍ଡୱାନୀକଂ ୱ୍ଯୂଢଂ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତଦା ।
ଆଚାର୍ଯମୁପସଙ୍ଗମ୍ଯ ରାଜା ୱଚନମବ୍ରୱୀତ୍ ॥ ୧-୨॥
ପଶ୍ଯୈତାଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାମାଚାର୍ଯ ମହତୀଂ ଚମୂମ୍ ।
ୱ୍ଯୂଢାଂ ଦ୍ରୁପଦପୁତ୍ରେଣ ତୱ ଶିଷ୍ଯେଣ ଧୀମତା ॥ ୧-୩॥
ଅତ୍ର ଶୂରା ମହେଷ୍ୱାସା ଭୀମାର୍ଜୁନସମା ଯୁଧି ।
ଯୁଯୁଧାନୋ ୱିରାଟଶ୍ଚ ଦ୍ରୁପଦଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ॥ ୧-୪॥
ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚେକିତାନଃ କାଶିରାଜଶ୍ଚ ୱୀର୍ଯୱାନ୍ ।
ପୁରୁଜିତ୍କୁନ୍ତିଭୋଜଶ୍ଚ ଶୈବ୍ଯଶ୍ଚ ନରପୁଙ୍ଗୱଃ ॥ ୧-୫॥
ଯୁଧାମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ୱିକ୍ରାନ୍ତ ଉତ୍ତମୌଜାଶ୍ଚ ୱୀର୍ଯୱାନ୍ ।
ସୌଭଦ୍ରୋ ଦ୍ରୌପଦେଯାଶ୍ଚ ସର୍ୱ ଏୱ ମହାରଥାଃ ॥ ୧-୬॥
ଅସ୍ମାକଂ ତୁ ୱିଶିଷ୍ଟା ଯେ ତାନ୍ନିବୋଧ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମ ।
ନାଯକା ମମ ସୈନ୍ଯସ୍ଯ ସଂଜ୍ଞାର୍ଥଂ ତାନ୍ବ୍ରୱୀମି ତେ ॥ ୧-୭॥
ଭୱାନ୍ଭୀଷ୍ମଶ୍ଚ କର୍ଣଶ୍ଚ କୃପଶ୍ଚ ସମିତିଞ୍ଜଯଃ ।
ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ୱିକର୍ଣଶ୍ଚ ସୌମଦତ୍ତିସ୍ତଥୈୱ ଚ ॥ ୧-୮॥ (ସୌମଦତ୍ତିର୍ଜଯଦ୍ରଥଃ)
ଅନ୍ଯେ ଚ ବହୱଃ ଶୂରା ମଦର୍ଥେ ତ୍ଯକ୍ତଜୀୱିତାଃ ।
ନାନାଶସ୍ତ୍ରପ୍ରହରଣାଃ ସର୍ୱେ ଯୁଦ୍ଧୱିଶାରଦାଃ ॥ ୧-୯॥
ଅପର୍ଯାପ୍ତଂ ତଦସ୍ମାକଂ ବଲଂ ଭୀଷ୍ମାଭିରକ୍ଷିତମ୍ ।
ପର୍ଯାପ୍ତଂ ତ୍ୱିଦମେତେଷାଂ ବଲଂ ଭୀମାଭିରକ୍ଷିତମ୍ ॥ ୧-୧୦॥
ଅଯନେଷୁ ଚ ସର୍ୱେଷୁ ଯଥାଭାଗମୱସ୍ଥିତାଃ ।
ଭୀଷ୍ମମେୱାଭିରକ୍ଷନ୍ତୁ ଭୱନ୍ତଃ ସର୍ୱ ଏୱ ହି ॥ ୧-୧୧॥
ତସ୍ଯ ସଞ୍ଜନଯନ୍ହର୍ଷଂ କୁରୁୱୃଦ୍ଧଃ ପିତାମହଃ ।
ସିଂହନାଦଂ ୱିନଦ୍ଯୋଚ୍ଚୈଃ ଶଙ୍ଖଂ ଦଧ୍ମୌ ପ୍ରତାପୱାନ୍ ॥ ୧-୧୨॥
ତତଃ ଶଙ୍ଖାଶ୍ଚ ଭେର୍ଯଶ୍ଚ ପଣୱାନକଗୋମୁଖାଃ ।
ସହସୈୱାଭ୍ଯହନ୍ଯନ୍ତ ସ ଶବ୍ଦସ୍ତୁମୁଲୋऽଭୱତ୍ ॥ ୧-୧୩॥
ତତଃ ଶ୍ୱେତୈର୍ହଯୈର୍ଯୁକ୍ତେ ମହତି ସ୍ଯନ୍ଦନେ ସ୍ଥିତୌ ।
ମାଧୱଃ ପାଣ୍ଡୱଶ୍ଚୈୱ ଦିୱ୍ଯୌ ଶଙ୍ଖୌ ପ୍ରଦଧ୍ମତୁଃ ॥ ୧-୧୪॥
ପାଞ୍ଚଜନ୍ଯଂ ହୃଷୀକେଶୋ ଦେୱଦତ୍ତଂ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ପୌଣ୍ଡ୍ରଂ ଦଧ୍ମୌ ମହାଶଙ୍ଖଂ ଭୀମକର୍ମା ୱୃକୋଦରଃ ॥ ୧-୧୫॥
ଅନନ୍ତୱିଜଯଂ ରାଜା କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ନକୁଲଃ ସହଦେୱଶ୍ଚ ସୁଘୋଷମଣିପୁଷ୍ପକୌ ॥ ୧-୧୬॥
କାଶ୍ଯଶ୍ଚ ପରମେଷ୍ୱାସଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ ମହାରଥଃ ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନୋ ୱିରାଟଶ୍ଚ ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚାପରାଜିତଃ ॥ ୧-୧୭॥
ଦ୍ରୁପଦୋ ଦ୍ରୌପଦେଯାଶ୍ଚ ସର୍ୱଶଃ ପୃଥିୱୀପତେ ।
ସୌଭଦ୍ରଶ୍ଚ ମହାବାହୁଃ ଶଙ୍ଖାନ୍ଦଧ୍ମୁଃ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ ॥ ୧-୧୮॥
ସ ଘୋଷୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ହୃଦଯାନି ୱ୍ଯଦାରଯତ୍ ।
ନଭଶ୍ଚ ପୃଥିୱୀଂ ଚୈୱ ତୁମୁଲୋऽଭ୍ଯନୁନାଦଯନ୍ ॥ ୧-୧୯॥ orଲୋ ୱ୍ଯନୁ
ଅଥ ୱ୍ଯୱସ୍ଥିତାନ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ କପିଧ୍ୱଜଃ ।
ପ୍ରୱୃତ୍ତେ ଶସ୍ତ୍ରସମ୍ପାତେ ଧନୁରୁଦ୍ଯମ୍ଯ ପାଣ୍ଡୱଃ ॥ ୧-୨୦॥
ହୃଷୀକେଶଂ ତଦା ୱାକ୍ଯମିଦମାହ ମହୀପତେ ।
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ସେନଯୋରୁଭଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ରଥଂ ସ୍ଥାପଯ ମେऽଚ୍ଯୁତ ॥ ୧-୨୧॥
ଯାୱଦେତାନ୍ନିରୀକ୍ଷେऽହଂ ଯୋଦ୍ଧୁକାମାନୱସ୍ଥିତାନ୍ ।
କୈର୍ମଯା ସହ ଯୋଦ୍ଧୱ୍ଯମସ୍ମିନ୍ ରଣସମୁଦ୍ଯମେ ॥ ୧-୨୨॥
ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନାନୱେକ୍ଷେऽହଂ ଯ ଏତେऽତ୍ର ସମାଗତାଃ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେର୍ଯୁଦ୍ଧେ ପ୍ରିଯଚିକୀର୍ଷୱଃ ॥ ୧-୨୩॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଏୱମୁକ୍ତୋ ହୃଷୀକେଶୋ ଗୁଡାକେଶେନ ଭାରତ ।
ସେନଯୋରୁଭଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ସ୍ଥାପଯିତ୍ୱା ରଥୋତ୍ତମମ୍ ॥ ୧-୨୪॥
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣପ୍ରମୁଖତଃ ସର୍ୱେଷାଂ ଚ ମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ।
ଉୱାଚ ପାର୍ଥ ପଶ୍ଯୈତାନ୍ସମୱେତାନ୍କୁରୂନିତି ॥ ୧-୨୫॥
ତତ୍ରାପଶ୍ଯତ୍ସ୍ଥିତାନ୍ପାର୍ଥଃ ପିତॄନଥ ପିତାମହାନ୍ ।
ଆଚାର୍ଯାନ୍ମାତୁଲାନ୍ଭ୍ରାତॄନ୍ପୁତ୍ରାନ୍ପୌତ୍ରାନ୍ସଖୀଂସ୍ତଥା ॥ ୧-୨୬॥
ଶ୍ୱଶୁରାନ୍ସୁହୃଦଶ୍ଚୈୱ ସେନଯୋରୁଭଯୋରପି ।
ତାନ୍ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ସ କୌନ୍ତେଯଃ ସର୍ୱାନ୍ବନ୍ଧୂନୱସ୍ଥିତାନ୍ ॥ ୧-୨୭॥
କୃପଯା ପରଯାୱିଷ୍ଟୋ ୱିଷୀଦନ୍ନିଦମବ୍ରୱୀତ୍ ।
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ଦୃଷ୍ଟ୍ୱେମଂ ସ୍ୱଜନଂ କୃଷ୍ଣ ଯୁଯୁତ୍ସୁଂ ସମୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୧-୨୮॥
ସୀଦନ୍ତି ମମ ଗାତ୍ରାଣି ମୁଖଂ ଚ ପରିଶୁଷ୍ଯତି ।
ୱେପଥୁଶ୍ଚ ଶରୀରେ ମେ ରୋମହର୍ଷଶ୍ଚ ଜାଯତେ ॥ ୧-୨୯॥
ଗାଣ୍ଡୀୱଂ ସ୍ରଂସତେ ହସ୍ତାତ୍ତ୍ୱକ୍ଚୈୱ ପରିଦହ୍ଯତେ ।
ନ ଚ ଶକ୍ନୋମ୍ଯୱସ୍ଥାତୁଂ ଭ୍ରମତୀୱ ଚ ମେ ମନଃ ॥ ୧-୩୦॥
ନିମିତ୍ତାନି ଚ ପଶ୍ଯାମି ୱିପରୀତାନି କେଶୱ ।
ନ ଚ ଶ୍ରେଯୋऽନୁପଶ୍ଯାମି ହତ୍ୱା ସ୍ୱଜନମାହୱେ ॥ ୧-୩୧॥
ନ କାଙ୍କ୍ଷେ ୱିଜଯଂ କୃଷ୍ଣ ନ ଚ ରାଜ୍ଯଂ ସୁଖାନି ଚ ।
କିଂ ନୋ ରାଜ୍ଯେନ ଗୋୱିନ୍ଦ କିଂ ଭୋଗୈର୍ଜୀୱିତେନ ୱା ॥ ୧-୩୨॥
ଯେଷାମର୍ଥେ କାଙ୍କ୍ଷିତଂ ନୋ ରାଜ୍ଯଂ ଭୋଗାଃ ସୁଖାନି ଚ ।
ତ ଇମେऽୱସ୍ଥିତା ଯୁଦ୍ଧେ ପ୍ରାଣାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ଧନାନି ଚ ॥ ୧-୩୩॥
ଆଚାର୍ଯାଃ ପିତରଃ ପୁତ୍ରାସ୍ତଥୈୱ ଚ ପିତାମହାଃ ।
ମାତୁଲାଃ ଶ୍ୱଶୁରାଃ ପୌତ୍ରାଃ ଶ୍ଯାଲାଃ ସମ୍ବନ୍ଧିନସ୍ତଥା ॥ ୧-୩୪॥
ଏତାନ୍ନ ହନ୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ଘ୍ନତୋऽପି ମଧୁସୂଦନ ।
ଅପି ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯରାଜ୍ଯସ୍ଯ ହେତୋଃ କିଂ ନୁ ମହୀକୃତେ ॥ ୧-୩୫॥
ନିହତ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ନଃ କା ପ୍ରୀତିଃ ସ୍ଯାଜ୍ଜନାର୍ଦନ ।
ପାପମେୱାଶ୍ରଯେଦସ୍ମାନ୍ହତ୍ୱୈତାନାତତାଯିନଃ ॥ ୧-୩୬॥
ତସ୍ମାନ୍ନାର୍ହା ୱଯଂ ହନ୍ତୁଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ସ୍ୱବାନ୍ଧୱାନ୍ ।
ସ୍ୱଜନଂ ହି କଥଂ ହତ୍ୱା ସୁଖିନଃ ସ୍ଯାମ ମାଧୱ ॥ ୧-୩୭॥
ଯଦ୍ଯପ୍ଯେତେ ନ ପଶ୍ଯନ୍ତି ଲୋଭୋପହତଚେତସଃ ।
କୁଲକ୍ଷଯକୃତଂ ଦୋଷଂ ମିତ୍ରଦ୍ରୋହେ ଚ ପାତକମ୍ ॥ ୧-୩୮॥
କଥଂ ନ ଜ୍ଞେଯମସ୍ମାଭିଃ ପାପାଦସ୍ମାନ୍ନିୱର୍ତିତୁମ୍ ।
କୁଲକ୍ଷଯକୃତଂ ଦୋଷଂ ପ୍ରପଶ୍ଯଦ୍ଭିର୍ଜନାର୍ଦନ ॥ ୧-୩୯॥
କୁଲକ୍ଷଯେ ପ୍ରଣଶ୍ଯନ୍ତି କୁଲଧର୍ମାଃ ସନାତନାଃ ।
ଧର୍ମେ ନଷ୍ଟେ କୁଲଂ କୃତ୍ସ୍ନମଧର୍ମୋऽଭିଭୱତ୍ଯୁତ ॥ ୧-୪୦॥
ଅଧର୍ମାଭିଭୱାତ୍କୃଷ୍ଣ ପ୍ରଦୁଷ୍ଯନ୍ତି କୁଲସ୍ତ୍ରିଯଃ ।
ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ଦୁଷ୍ଟାସୁ ୱାର୍ଷ୍ଣେଯ ଜାଯତେ ୱର୍ଣସଙ୍କରଃ ॥ ୧-୪୧॥
ସଙ୍କରୋ ନରକାଯୈୱ କୁଲଘ୍ନାନାଂ କୁଲସ୍ଯ ଚ ।
ପତନ୍ତି ପିତରୋ ହ୍ଯେଷାଂ ଲୁପ୍ତପିଣ୍ଡୋଦକକ୍ରିଯାଃ ॥ ୧-୪୨॥
ଦୋଷୈରେତୈଃ କୁଲଘ୍ନାନାଂ ୱର୍ଣସଙ୍କରକାରକୈଃ ।
ଉତ୍ସାଦ୍ଯନ୍ତେ ଜାତିଧର୍ମାଃ କୁଲଧର୍ମାଶ୍ଚ ଶାଶ୍ୱତାଃ ॥ ୧-୪୩॥
ଉତ୍ସନ୍ନକୁଲଧର୍ମାଣାଂ ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ନରକେ ନିଯତଂ ୱାସୋ ଭୱତୀତ୍ଯନୁଶୁଶ୍ରୁମ ॥ ୧-୪୪॥orନରକେऽନିଯତଂ
ଅହୋ ବତ ମହତ୍ପାପଂ କର୍ତୁଂ ୱ୍ଯୱସିତା ୱଯମ୍ ।
ଯଦ୍ରାଜ୍ଯସୁଖଲୋଭେନ ହନ୍ତୁଂ ସ୍ୱଜନମୁଦ୍ଯତାଃ ॥ ୧-୪୫॥
ଯଦି ମାମପ୍ରତୀକାରମଶସ୍ତ୍ରଂ ଶସ୍ତ୍ରପାଣଯଃ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ରଣେ ହନ୍ଯୁସ୍ତନ୍ମେ କ୍ଷେମତରଂ ଭୱେତ୍ ॥ ୧-୪୬॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଏୱମୁକ୍ତ୍ୱାର୍ଜୁନଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ରଥୋପସ୍ଥ ଉପାୱିଶତ୍ ।
ୱିସୃଜ୍ଯ ସଶରଂ ଚାପଂ ଶୋକସଂୱିଗ୍ନମାନସଃ ॥ ୧-୪୭॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଅର୍ଜୁନୱିଷାଦଯୋଗୋ ନାମ ପ୍ରଥମୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧॥
ଅଥ ଦ୍ୱିତୀଯୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ସାଙ୍ଖ୍ଯଯୋଗଃ
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।
ତଂ ତଥା କୃପଯାୱିଷ୍ଟମଶ୍ରୁପୂର୍ଣାକୁଲେକ୍ଷଣମ୍ ।
ୱିଷୀଦନ୍ତମିଦଂ ୱାକ୍ଯମୁୱାଚ ମଧୁସୂଦନଃ ॥ ୨-୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।କୁତସ୍ତ୍ୱା କଶ୍ମଲମିଦଂ ୱିଷମେ ସମୁପସ୍ଥିତମ୍ ।
ଅନାର୍ଯଜୁଷ୍ଟମସ୍ୱର୍ଗ୍ଯମକୀର୍ତିକରମର୍ଜୁନ ॥ ୨-୨॥
କ୍ଲୈବ୍ଯଂ ମା ସ୍ମ ଗମଃ ପାର୍ଥ ନୈତତ୍ତ୍ୱଯ୍ଯୁପପଦ୍ଯତେ ।
କ୍ଷୁଦ୍ରଂ ହୃଦଯଦୌର୍ବଲ୍ଯଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱୋତ୍ତିଷ୍ଠ ପରନ୍ତପ ॥ ୨-୩॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।କଥଂ ଭୀଷ୍ମମହଂ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ମଧୁସୂଦନ ।
ଇଷୁଭିଃ ପ୍ରତିଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ପୂଜାର୍ହାୱରିସୂଦନ ॥ ୨-୪॥
ଗୁରୂନହତ୍ୱା ହି ମହାନୁଭାୱାନ୍
ଶ୍ରେଯୋ ଭୋକ୍ତୁଂ ଭୈକ୍ଷ୍ଯମପୀହ ଲୋକେ ।
ହତ୍ୱାର୍ଥକାମାଂସ୍ତୁ ଗୁରୂନିହୈୱ
ଭୁଞ୍ଜୀଯ ଭୋଗାନ୍ ରୁଧିରପ୍ରଦିଗ୍ଧାନ୍ ॥ ୨-୫॥
ନ ଚୈତଦ୍ୱିଦ୍ମଃ କତରନ୍ନୋ ଗରୀଯୋ
ଯଦ୍ୱା ଜଯେମ ଯଦି ୱା ନୋ ଜଯେଯୁଃ ।
ଯାନେୱ ହତ୍ୱା ନ ଜିଜୀୱିଷାମ-
ସ୍ତେऽୱସ୍ଥିତାଃ ପ୍ରମୁଖେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ॥ ୨-୬॥
କାର୍ପଣ୍ଯଦୋଷୋପହତସ୍ୱଭାୱଃ
ପୃଚ୍ଛାମି ତ୍ୱାଂ ଧର୍ମସମ୍ମୂଢଚେତାଃ ।
ଯଚ୍ଛ୍ରେଯଃ ସ୍ଯାନ୍ନିଶ୍ଚିତଂ ବ୍ରୂହି ତନ୍ମେ
ଶିଷ୍ଯସ୍ତେऽହଂ ଶାଧି ମାଂ ତ୍ୱାଂ ପ୍ରପନ୍ନମ୍ ॥ ୨-୭॥
ନ ହି ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ମମାପନୁଦ୍ଯାଦ୍
ଯଚ୍ଛୋକମୁଚ୍ଛୋଷଣମିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମ୍ ।
ଅୱାପ୍ଯ ଭୂମାୱସପତ୍ନମୃଦ୍ଧଂ
ରାଜ୍ଯଂ ସୁରାଣାମପି ଚାଧିପତ୍ଯମ୍ ॥ ୨-୮॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଏୱମୁକ୍ତ୍ୱା ହୃଷୀକେଶଂ ଗୁଡାକେଶଃ ପରନ୍ତପ ।
ନ ଯୋତ୍ସ୍ଯ ଇତି ଗୋୱିନ୍ଦମୁକ୍ତ୍ୱା ତୂଷ୍ଣୀଂ ବଭୂୱ ହ ॥ ୨-୯॥
ତମୁୱାଚ ହୃଷୀକେଶଃ ପ୍ରହସନ୍ନିୱ ଭାରତ ।
ସେନଯୋରୁଭଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ୱିଷୀଦନ୍ତମିଦଂ ୱଚଃ ॥ ୨-୧୦॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ଅଶୋଚ୍ଯାନନ୍ୱଶୋଚସ୍ତ୍ୱଂ ପ୍ରଜ୍ଞାୱାଦାଂଶ୍ଚ ଭାଷସେ ।
ଗତାସୂନଗତାସୂଂଶ୍ଚ ନାନୁଶୋଚନ୍ତି ପଣ୍ଡିତାଃ ॥ ୨-୧୧॥
ନ ତ୍ୱେୱାହଂ ଜାତୁ ନାସଂ ନ ତ୍ୱଂ ନେମେ ଜନାଧିପାଃ ।
ନ ଚୈୱ ନ ଭୱିଷ୍ଯାମଃ ସର୍ୱେ ୱଯମତଃ ପରମ୍ ॥ ୨-୧୨॥
ଦେହିନୋऽସ୍ମିନ୍ଯଥା ଦେହେ କୌମାରଂ ଯୌୱନଂ ଜରା ।
ତଥା ଦେହାନ୍ତରପ୍ରାପ୍ତିର୍ଧୀରସ୍ତତ୍ର ନ ମୁହ୍ଯତି ॥ ୨-୧୩॥
ମାତ୍ରାସ୍ପର୍ଶାସ୍ତୁ କୌନ୍ତେଯ ଶୀତୋଷ୍ଣସୁଖଦୁଃଖଦାଃ ।
ଆଗମାପାଯିନୋऽନିତ୍ଯାସ୍ତାଂସ୍ତିତିକ୍ଷସ୍ୱ ଭାରତ ॥ ୨-୧୪॥
ଯଂ ହି ନ ୱ୍ଯଥଯନ୍ତ୍ଯେତେ ପୁରୁଷଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ।
ସମଦୁଃଖସୁଖଂ ଧୀରଂ ସୋऽମୃତତ୍ୱାଯ କଲ୍ପତେ ॥ ୨-୧୫॥
ନାସତୋ ୱିଦ୍ଯତେ ଭାୱୋ ନାଭାୱୋ ୱିଦ୍ଯତେ ସତଃ ।
ଉଭଯୋରପି ଦୃଷ୍ଟୋऽନ୍ତସ୍ତ୍ୱନଯୋସ୍ତତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶିଭିଃ ॥ ୨-୧୬॥
ଅୱିନାଶି ତୁ ତଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଯେନ ସର୍ୱମିଦଂ ତତମ୍ ।
ୱିନାଶମୱ୍ଯଯସ୍ଯାସ୍ଯ ନ କଶ୍ଚିତ୍କର୍ତୁମର୍ହତି ॥ ୨-୧୭॥
ଅନ୍ତୱନ୍ତ ଇମେ ଦେହା ନିତ୍ଯସ୍ଯୋକ୍ତାଃ ଶରୀରିଣଃ ।
ଅନାଶିନୋऽପ୍ରମେଯସ୍ଯ ତସ୍ମାଦ୍ଯୁଧ୍ଯସ୍ୱ ଭାରତ ॥ ୨-୧୮॥
ଯ ଏନଂ ୱେତ୍ତି ହନ୍ତାରଂ ଯଶ୍ଚୈନଂ ମନ୍ଯତେ ହତମ୍ ।
ଉଭୌ ତୌ ନ ୱିଜାନୀତୋ ନାଯଂ ହନ୍ତି ନ ହନ୍ଯତେ ॥ ୨-୧୯॥
ନ ଜାଯତେ ମ୍ରିଯତେ ୱା କଦାଚିନ୍
ନାଯଂ ଭୂତ୍ୱା ଭୱିତା ୱା ନ ଭୂଯଃ ।
ଅଜୋ ନିତ୍ଯଃ ଶାଶ୍ୱତୋऽଯଂ ପୁରାଣୋ
ନ ହନ୍ଯତେ ହନ୍ଯମାନେ ଶରୀରେ ॥ ୨-୨୦॥
ୱେଦାୱିନାଶିନଂ ନିତ୍ଯଂ ଯ ଏନମଜମୱ୍ଯଯମ୍ ।
କଥଂ ସ ପୁରୁଷଃ ପାର୍ଥ କଂ ଘାତଯତି ହନ୍ତି କମ୍ ॥ ୨-୨୧॥
ୱାସାଂସି ଜୀର୍ଣାନି ଯଥା ୱିହାଯ
ନୱାନି ଗୃହ୍ଣାତି ନରୋऽପରାଣି ।
ତଥା ଶରୀରାଣି ୱିହାଯ ଜୀର୍ଣା-
ନ୍ଯନ୍ଯାନି ସଂଯାତି ନୱାନି ଦେହୀ ॥ ୨-୨୨॥
ନୈନଂ ଛିନ୍ଦନ୍ତି ଶସ୍ତ୍ରାଣି ନୈନଂ ଦହତି ପାୱକଃ ।
ନ ଚୈନଂ କ୍ଲେଦଯନ୍ତ୍ଯାପୋ ନ ଶୋଷଯତି ମାରୁତଃ ॥ ୨-୨୩॥
ଅଚ୍ଛେଦ୍ଯୋऽଯମଦାହ୍ଯୋऽଯମକ୍ଲେଦ୍ଯୋऽଶୋଷ୍ଯ ଏୱ ଚ ।
ନିତ୍ଯଃ ସର୍ୱଗତଃ ସ୍ଥାଣୁରଚଲୋऽଯଂ ସନାତନଃ ॥ ୨-୨୪॥
ଅୱ୍ଯକ୍ତୋऽଯମଚିନ୍ତ୍ଯୋऽଯମୱିକାର୍ଯୋऽଯମୁଚ୍ଯତେ ।
ତସ୍ମାଦେୱଂ ୱିଦିତ୍ୱୈନଂ ନାନୁଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ ୨-୨୫॥
ଅଥ ଚୈନଂ ନିତ୍ଯଜାତଂ ନିତ୍ଯଂ ୱା ମନ୍ଯସେ ମୃତମ୍ ।
ତଥାପି ତ୍ୱଂ ମହାବାହୋ ନୈୱଂ ଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ ୨-୨୬॥
ଜାତସ୍ଯ ହି ଧ୍ରୁୱୋ ମୃତ୍ଯୁର୍ଧ୍ରୁୱଂ ଜନ୍ମ ମୃତସ୍ଯ ଚ ।
ତସ୍ମାଦପରିହାର୍ଯେऽର୍ଥେ ନ ତ୍ୱଂ ଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ ୨-୨୭॥
ଅୱ୍ଯକ୍ତାଦୀନି ଭୂତାନି ୱ୍ଯକ୍ତମଧ୍ଯାନି ଭାରତ ।
ଅୱ୍ଯକ୍ତନିଧନାନ୍ଯେୱ ତତ୍ର କା ପରିଦେୱନା ॥ ୨-୨୮॥
ଆଶ୍ଚର୍ଯୱତ୍ପଶ୍ଯତି କଶ୍ଚିଦେନ-
ମାଶ୍ଚର୍ଯୱଦ୍ୱଦତି ତଥୈୱ ଚାନ୍ଯଃ ।
ଆଶ୍ଚର୍ଯୱଚ୍ଚୈନମନ୍ଯଃ ଶୃଣୋତି
ଶ୍ରୁତ୍ୱାପ୍ଯେନଂ ୱେଦ ନ ଚୈୱ କଶ୍ଚିତ୍ ॥ ୨-୨୯॥
ଦେହୀ ନିତ୍ଯମୱଧ୍ଯୋऽଯଂ ଦେହେ ସର୍ୱସ୍ଯ ଭାରତ ।
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱାଣି ଭୂତାନି ନ ତ୍ୱଂ ଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ ୨-୩୦॥
ସ୍ୱଧର୍ମମପି ଚାୱେକ୍ଷ୍ଯ ନ ୱିକମ୍ପିତୁମର୍ହସି ।
ଧର୍ମ୍ଯାଦ୍ଧି ଯୁଦ୍ଧାଚ୍ଛ୍ରେଯୋऽନ୍ଯତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯ ନ ୱିଦ୍ଯତେ ॥ ୨-୩୧॥
ଯଦୃଚ୍ଛଯା ଚୋପପନ୍ନଂ ସ୍ୱର୍ଗଦ୍ୱାରମପାୱୃତମ୍ ।
ସୁଖିନଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ ପାର୍ଥ ଲଭନ୍ତେ ଯୁଦ୍ଧମୀଦୃଶମ୍ ॥ ୨-୩୨॥
ଅଥ ଚେତ୍ତ୍ୱମିମଂ ଧର୍ମ୍ଯଂ ସଙ୍ଗ୍ରାମଂ ନ କରିଷ୍ଯସି ।
ତତଃ ସ୍ୱଧର୍ମଂ କୀର୍ତିଂ ଚ ହିତ୍ୱା ପାପମୱାପ୍ସ୍ଯସି ॥ ୨-୩୩॥
ଅକୀର୍ତିଂ ଚାପି ଭୂତାନି କଥଯିଷ୍ଯନ୍ତି ତେऽୱ୍ଯଯାମ୍ ।
ସମ୍ଭାୱିତସ୍ଯ ଚାକୀର୍ତିର୍ମରଣାଦତିରିଚ୍ଯତେ ॥ ୨-୩୪॥
ଭଯାଦ୍ରଣାଦୁପରତଂ ମଂସ୍ଯନ୍ତେ ତ୍ୱାଂ ମହାରଥାଃ ।
ଯେଷାଂ ଚ ତ୍ୱଂ ବହୁମତୋ ଭୂତ୍ୱା ଯାସ୍ଯସି ଲାଘୱମ୍ ॥ ୨-୩୫॥
ଅୱାଚ୍ଯୱାଦାଂଶ୍ଚ ବହୂନ୍ୱଦିଷ୍ଯନ୍ତି ତୱାହିତାଃ ।
ନିନ୍ଦନ୍ତସ୍ତୱ ସାମର୍ଥ୍ଯଂ ତତୋ ଦୁଃଖତରଂ ନୁ କିମ୍ ॥ ୨-୩୬॥
ହତୋ ୱା ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସି ସ୍ୱର୍ଗଂ ଜିତ୍ୱା ୱା ଭୋକ୍ଷ୍ଯସେ ମହୀମ୍ ।
ତସ୍ମାଦୁତ୍ତିଷ୍ଠ କୌନ୍ତେଯ ଯୁଦ୍ଧାଯ କୃତନିଶ୍ଚଯଃ ॥ ୨-୩୭॥
ସୁଖଦୁଃଖେ ସମେ କୃତ୍ୱା ଲାଭାଲାଭୌ ଜଯାଜଯୌ ।
ତତୋ ଯୁଦ୍ଧାଯ ଯୁଜ୍ଯସ୍ୱ ନୈୱଂ ପାପମୱାପ୍ସ୍ଯସି ॥ ୨-୩୮॥
ଏଷା ତେऽଭିହିତା ସାଙ୍ଖ୍ଯେ ବୁଦ୍ଧିର୍ଯୋଗେ ତ୍ୱିମାଂ ଶୃଣୁ ।
ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଯୁକ୍ତୋ ଯଯା ପାର୍ଥ କର୍ମବନ୍ଧଂ ପ୍ରହାସ୍ଯସି ॥ ୨-୩୯॥
ନେହାଭିକ୍ରମନାଶୋऽସ୍ତି ପ୍ରତ୍ଯୱାଯୋ ନ ୱିଦ୍ଯତେ ।
ସ୍ୱଲ୍ପମପ୍ଯସ୍ଯ ଧର୍ମସ୍ଯ ତ୍ରାଯତେ ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ ୨-୪୦॥
ୱ୍ଯୱସାଯାତ୍ମିକା ବୁଦ୍ଧିରେକେହ କୁରୁନନ୍ଦନ ।
ବହୁଶାଖା ହ୍ଯନନ୍ତାଶ୍ଚ ବୁଦ୍ଧଯୋऽୱ୍ଯୱସାଯିନାମ୍ ॥ ୨-୪୧॥
ଯାମିମାଂ ପୁଷ୍ପିତାଂ ୱାଚଂ ପ୍ରୱଦନ୍ତ୍ଯୱିପଶ୍ଚିତଃ ।
ୱେଦୱାଦରତାଃ ପାର୍ଥ ନାନ୍ଯଦସ୍ତୀତି ୱାଦିନଃ ॥ ୨-୪୨॥
କାମାତ୍ମାନଃ ସ୍ୱର୍ଗପରା ଜନ୍ମକର୍ମଫଲପ୍ରଦାମ୍ ।
କ୍ରିଯାୱିଶେଷବହୁଲାଂ ଭୋଗୈଶ୍ୱର୍ଯଗତିଂ ପ୍ରତି ॥ ୨-୪୩॥
ଭୋଗୈଶ୍ୱର୍ଯପ୍ରସକ୍ତାନାଂ ତଯାପହୃତଚେତସାମ୍ ।
ୱ୍ଯୱସାଯାତ୍ମିକା ବୁଦ୍ଧିଃ ସମାଧୌ ନ ୱିଧୀଯତେ ॥ ୨-୪୪॥
ତ୍ରୈଗୁଣ୍ଯୱିଷଯା ୱେଦା ନିସ୍ତ୍ରୈଗୁଣ୍ଯୋ ଭୱାର୍ଜୁନ ।
ନିର୍ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୋ ନିତ୍ଯସତ୍ତ୍ୱସ୍ଥୋ ନିର୍ଯୋଗକ୍ଷେମ ଆତ୍ମୱାନ୍ ॥ ୨-୪୫॥
ଯାୱାନର୍ଥ ଉଦପାନେ ସର୍ୱତଃ ସମ୍ପ୍ଲୁତୋଦକେ ।
ତାୱାନ୍ସର୍ୱେଷୁ ୱେଦେଷୁ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ୱିଜାନତଃ ॥ ୨-୪୬॥
କର୍ମଣ୍ଯେୱାଧିକାରସ୍ତେ ମା ଫଲେଷୁ କଦାଚନ ।
ମା କର୍ମଫଲହେତୁର୍ଭୂର୍ମା ତେ ସଙ୍ଗୋऽସ୍ତ୍ୱକର୍ମଣି ॥ ୨-୪୭॥
ଯୋଗସ୍ଥଃ କୁରୁ କର୍ମାଣି ସଙ୍ଗଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ଧନଞ୍ଜଯ ।
ସିଦ୍ଧ୍ଯସିଦ୍ଧ୍ଯୋଃ ସମୋ ଭୂତ୍ୱା ସମତ୍ୱଂ ଯୋଗ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୨-୪୮॥
ଦୂରେଣ ହ୍ଯୱରଂ କର୍ମ ବୁଦ୍ଧିଯୋଗାଦ୍ଧନଞ୍ଜଯ ।
ବୁଦ୍ଧୌ ଶରଣମନ୍ୱିଚ୍ଛ କୃପଣାଃ ଫଲହେତୱଃ ॥ ୨-୪୯॥
ବୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତୋ ଜହାତୀହ ଉଭେ ସୁକୃତଦୁଷ୍କୃତେ ।
ତସ୍ମାଦ୍ଯୋଗାଯ ଯୁଜ୍ଯସ୍ୱ ଯୋଗଃ କର୍ମସୁ କୌଶଲମ୍ ॥ ୨-୫୦॥
କର୍ମଜଂ ବୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତା ହି ଫଲଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ମନୀଷିଣଃ ।
ଜନ୍ମବନ୍ଧୱିନିର୍ମୁକ୍ତାଃ ପଦଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯନାମଯମ୍ ॥ ୨-୫୧॥
ଯଦା ତେ ମୋହକଲିଲଂ ବୁଦ୍ଧିର୍ୱ୍ଯତିତରିଷ୍ଯତି ।
ତଦା ଗନ୍ତାସି ନିର୍ୱେଦଂ ଶ୍ରୋତୱ୍ଯସ୍ଯ ଶ୍ରୁତସ୍ଯ ଚ ॥ ୨-୫୨॥
ଶ୍ରୁତିୱିପ୍ରତିପନ୍ନା ତେ ଯଦା ସ୍ଥାସ୍ଯତି ନିଶ୍ଚଲା ।
ସମାଧାୱଚଲା ବୁଦ୍ଧିସ୍ତଦା ଯୋଗମୱାପ୍ସ୍ଯସି ॥ ୨-୫୩॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ସ୍ଥିତପ୍ରଜ୍ଞସ୍ଯ କା ଭାଷା ସମାଧିସ୍ଥସ୍ଯ କେଶୱ ।
ସ୍ଥିତଧୀଃ କିଂ ପ୍ରଭାଷେତ କିମାସୀତ ୱ୍ରଜେତ କିମ୍ ॥ ୨-୫୪॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ପ୍ରଜହାତି ଯଦା କାମାନ୍ସର୍ୱାନ୍ପାର୍ଥ ମନୋଗତାନ୍ ।
ଆତ୍ମନ୍ଯେୱାତ୍ମନା ତୁଷ୍ଟଃ ସ୍ଥିତପ୍ରଜ୍ଞସ୍ତଦୋଚ୍ଯତେ ॥ ୨-୫୫॥
ଦୁଃଖେଷ୍ୱନୁଦ୍ୱିଗ୍ନମନାଃ ସୁଖେଷୁ ୱିଗତସ୍ପୃହଃ ।
ୱୀତରାଗଭଯକ୍ରୋଧଃ ସ୍ଥିତଧୀର୍ମୁନିରୁଚ୍ଯତେ ॥ ୨-୫୬॥
ଯଃ ସର୍ୱତ୍ରାନଭିସ୍ନେହସ୍ତତ୍ତତ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ଶୁଭାଶୁଭମ୍ ।
ନାଭିନନ୍ଦତି ନ ଦ୍ୱେଷ୍ଟି ତସ୍ଯ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ ୨-୫୭॥
ଯଦା ସଂହରତେ ଚାଯଂ କୂର୍ମୋऽଙ୍ଗାନୀୱ ସର୍ୱଶଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣୀନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଭ୍ଯସ୍ତସ୍ଯ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ ୨-୫୮॥
ୱିଷଯା ୱିନିୱର୍ତନ୍ତେ ନିରାହାରସ୍ଯ ଦେହିନଃ ।
ରସୱର୍ଜଂ ରସୋऽପ୍ଯସ୍ଯ ପରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ନିୱର୍ତତେ ॥ ୨-୫୯॥
ଯତତୋ ହ୍ଯପି କୌନ୍ତେଯ ପୁରୁଷସ୍ଯ ୱିପଶ୍ଚିତଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ପ୍ରମାଥୀନି ହରନ୍ତି ପ୍ରସଭଂ ମନଃ ॥ ୨-୬୦॥
ତାନି ସର୍ୱାଣି ସଂଯମ୍ଯ ଯୁକ୍ତ ଆସୀତ ମତ୍ପରଃ ।
ୱଶେ ହି ଯସ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ତସ୍ଯ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ ୨-୬୧॥
ଧ୍ଯାଯତୋ ୱିଷଯାନ୍ପୁଂସଃ ସଙ୍ଗସ୍ତେଷୂପଜାଯତେ ।
ସଙ୍ଗାତ୍ସଞ୍ଜାଯତେ କାମଃ କାମାତ୍କ୍ରୋଧୋऽଭିଜାଯତେ ॥ ୨-୬୨॥
କ୍ରୋଧାଦ୍ଭୱତି ସମ୍ମୋହଃ ସମ୍ମୋହାତ୍ସ୍ମୃତିୱିଭ୍ରମଃ ।
ସ୍ମୃତିଭ୍ରଂଶାଦ୍ ବୁଦ୍ଧିନାଶୋ ବୁଦ୍ଧିନାଶାତ୍ପ୍ରଣଶ୍ଯତି ॥ ୨-୬୩॥
ରାଗଦ୍ୱେଷୱିମୁକ୍ତୈସ୍ତୁ ୱିଷଯାନିନ୍ଦ୍ରିଯୈଶ୍ଚରନ୍ । orୱିଯୁକ୍ତୈସ୍ତୁ
ଆତ୍ମୱଶ୍ଯୈର୍ୱିଧେଯାତ୍ମା ପ୍ରସାଦମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୨-୬୪॥
ପ୍ରସାଦେ ସର୍ୱଦୁଃଖାନାଂ ହାନିରସ୍ଯୋପଜାଯତେ ।
ପ୍ରସନ୍ନଚେତସୋ ହ୍ଯାଶୁ ବୁଦ୍ଧିଃ ପର୍ଯୱତିଷ୍ଠତେ ॥ ୨-୬୫॥
ନାସ୍ତି ବୁଦ୍ଧିରଯୁକ୍ତସ୍ଯ ନ ଚାଯୁକ୍ତସ୍ଯ ଭାୱନା ।
ନ ଚାଭାୱଯତଃ ଶାନ୍ତିରଶାନ୍ତସ୍ଯ କୁତଃ ସୁଖମ୍ ॥ ୨-୬୬॥
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ହି ଚରତାଂ ଯନ୍ମନୋऽନୁୱିଧୀଯତେ ।
ତଦସ୍ଯ ହରତି ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ୱାଯୁର୍ନାୱମିୱାମ୍ଭସି ॥ ୨-୬୭॥
ତସ୍ମାଦ୍ଯସ୍ଯ ମହାବାହୋ ନିଗୃହୀତାନି ସର୍ୱଶଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣୀନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଭ୍ଯସ୍ତସ୍ଯ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ ୨-୬୮॥
ଯା ନିଶା ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ତସ୍ଯାଂ ଜାଗର୍ତି ସଂଯମୀ ।
ଯସ୍ଯାଂ ଜାଗ୍ରତି ଭୂତାନି ସା ନିଶା ପଶ୍ଯତୋ ମୁନେଃ ॥ ୨-୬୯॥
ଆପୂର୍ଯମାଣମଚଲପ୍ରତିଷ୍ଠଂ
ସମୁଦ୍ରମାପଃ ପ୍ରୱିଶନ୍ତି ଯଦ୍ୱତ୍ ।
ତଦ୍ୱତ୍କାମା ଯଂ ପ୍ରୱିଶନ୍ତି ସର୍ୱେ
ସ ଶାନ୍ତିମାପ୍ନୋତି ନ କାମକାମୀ ॥ ୨-୭୦॥
ୱିହାଯ କାମାନ୍ଯଃ ସର୍ୱାନ୍ପୁମାଂଶ୍ଚରତି ନିଃସ୍ପୃହଃ ।
ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରଃ ସ ଶାନ୍ତିମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୨-୭୧॥
ଏଷା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍ଥିତିଃ ପାର୍ଥ ନୈନାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ୱିମୁହ୍ଯତି ।
ସ୍ଥିତ୍ୱାସ୍ଯାମନ୍ତକାଲେऽପି ବ୍ରହ୍ମନିର୍ୱାଣମୃଚ୍ଛତି ॥ ୨-୭୨॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ସାଙ୍ଖ୍ଯଯୋଗୋ ନାମ ଦ୍ୱିତୀଯୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୨॥
ଅଥ ତୃତୀଯୋऽଧ୍ଯାଯଃ । କର୍ମଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ଜ୍ଯାଯସୀ ଚେତ୍କର୍ମଣସ୍ତେ ମତା ବୁଦ୍ଧିର୍ଜନାର୍ଦନ ।
ତତ୍କିଂ କର୍ମଣି ଘୋରେ ମାଂ ନିଯୋଜଯସି କେଶୱ ॥ ୩-୧॥
ୱ୍ଯାମିଶ୍ରେଣେୱ ୱାକ୍ଯେନ ବୁଦ୍ଧିଂ ମୋହଯସୀୱ ମେ ।
ତଦେକଂ ୱଦ ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଯେନ ଶ୍ରେଯୋऽହମାପ୍ନୁଯାମ୍ ॥ ୩-୨॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ଲୋକେऽସ୍ମିନ୍ ଦ୍ୱିୱିଧା ନିଷ୍ଠା ପୁରା ପ୍ରୋକ୍ତା ମଯାନଘ ।
ଜ୍ଞାନଯୋଗେନ ସାଙ୍ଖ୍ଯାନାଂ କର୍ମଯୋଗେନ ଯୋଗିନାମ୍ ॥ ୩-୩॥
ନ କର୍ମଣାମନାରମ୍ଭାନ୍ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯଂ ପୁରୁଷୋऽଶ୍ନୁତେ ।
ନ ଚ ସଂନ୍ଯସନାଦେୱ ସିଦ୍ଧିଂ ସମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୩-୪॥
ନ ହି କଶ୍ଚିତ୍କ୍ଷଣମପି ଜାତୁ ତିଷ୍ଠତ୍ଯକର୍ମକୃତ୍ ।
କାର୍ଯତେ ହ୍ଯୱଶଃ କର୍ମ ସର୍ୱଃ ପ୍ରକୃତିଜୈର୍ଗୁଣୈଃ ॥ ୩-୫॥
କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ସଂଯମ୍ଯ ଯ ଆସ୍ତେ ମନସା ସ୍ମରନ୍ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥାନ୍ୱିମୂଢାତ୍ମା ମିଥ୍ଯାଚାରଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୩-୬॥
ଯସ୍ତ୍ୱିନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ମନସା ନିଯମ୍ଯାରଭତେऽର୍ଜୁନ ।
କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ କର୍ମଯୋଗମସକ୍ତଃ ସ ୱିଶିଷ୍ଯତେ ॥ ୩-୭॥
ନିଯତଂ କୁରୁ କର୍ମ ତ୍ୱଂ କର୍ମ ଜ୍ଯାଯୋ ହ୍ଯକର୍ମଣଃ ।
ଶରୀରଯାତ୍ରାପି ଚ ତେ ନ ପ୍ରସିଦ୍ଧ୍ଯେଦକର୍ମଣଃ ॥ ୩-୮॥
ଯଜ୍ଞାର୍ଥାତ୍କର୍ମଣୋऽନ୍ଯତ୍ର ଲୋକୋऽଯଂ କର୍ମବନ୍ଧନଃ ।
ତଦର୍ଥଂ କର୍ମ କୌନ୍ତେଯ ମୁକ୍ତସଙ୍ଗଃ ସମାଚର ॥ ୩-୯॥
ସହଯଜ୍ଞାଃ ପ୍ରଜାଃ ସୃଷ୍ଟ୍ୱା ପୁରୋୱାଚ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ଅନେନ ପ୍ରସୱିଷ୍ଯଧ୍ୱମେଷ ୱୋऽସ୍ତ୍ୱିଷ୍ଟକାମଧୁକ୍ ॥ ୩-୧୦॥
ଦେୱାନ୍ଭାୱଯତାନେନ ତେ ଦେୱା ଭାୱଯନ୍ତୁ ୱଃ ।
ପରସ୍ପରଂ ଭାୱଯନ୍ତଃ ଶ୍ରେଯଃ ପରମୱାପ୍ସ୍ଯଥ ॥ ୩-୧୧॥
ଇଷ୍ଟାନ୍ଭୋଗାନ୍ହି ୱୋ ଦେୱା ଦାସ୍ଯନ୍ତେ ଯଜ୍ଞଭାୱିତାଃ ।
ତୈର୍ଦତ୍ତାନପ୍ରଦାଯୈଭ୍ଯୋ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ସ୍ତେନ ଏୱ ସଃ ॥ ୩-୧୨॥
ଯଜ୍ଞଶିଷ୍ଟାଶିନଃ ସନ୍ତୋ ମୁଚ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ୱକିଲ୍ବିଷୈଃ ।
ଭୁଞ୍ଜତେ ତେ ତ୍ୱଘଂ ପାପା ଯେ ପଚନ୍ତ୍ଯାତ୍ମକାରଣାତ୍ ॥ ୩-୧୩॥
ଅନ୍ନାଦ୍ଭୱନ୍ତି ଭୂତାନି ପର୍ଜନ୍ଯାଦନ୍ନସମ୍ଭୱଃ ।
ଯଜ୍ଞାଦ୍ଭୱତି ପର୍ଜନ୍ଯୋ ଯଜ୍ଞଃ କର୍ମସମୁଦ୍ଭୱଃ ॥ ୩-୧୪॥
କର୍ମ ବ୍ରହ୍ମୋଦ୍ଭୱଂ ୱିଦ୍ଧି ବ୍ରହ୍ମାକ୍ଷରସମୁଦ୍ଭୱମ୍ ।
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱଗତଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିତ୍ଯଂ ଯଜ୍ଞେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍ ॥ ୩-୧୫॥
ଏୱଂ ପ୍ରୱର୍ତିତଂ ଚକ୍ରଂ ନାନୁୱର୍ତଯତୀହ ଯଃ ।
ଅଘାଯୁରିନ୍ଦ୍ରିଯାରାମୋ ମୋଘଂ ପାର୍ଥ ସ ଜୀୱତି ॥ ୩-୧୬॥
ଯସ୍ତ୍ୱାତ୍ମରତିରେୱ ସ୍ଯାଦାତ୍ମତୃପ୍ତଶ୍ଚ ମାନୱଃ ।
ଆତ୍ମନ୍ଯେୱ ଚ ସନ୍ତୁଷ୍ଟସ୍ତସ୍ଯ କାର୍ଯଂ ନ ୱିଦ୍ଯତେ ॥ ୩-୧୭॥
ନୈୱ ତସ୍ଯ କୃତେନାର୍ଥୋ ନାକୃତେନେହ କଶ୍ଚନ ।
ନ ଚାସ୍ଯ ସର୍ୱଭୂତେଷୁ କଶ୍ଚିଦର୍ଥୱ୍ଯପାଶ୍ରଯଃ ॥ ୩-୧୮॥
ତସ୍ମାଦସକ୍ତଃ ସତତଂ କାର୍ଯଂ କର୍ମ ସମାଚର ।
ଅସକ୍ତୋ ହ୍ଯାଚରନ୍କର୍ମ ପରମାପ୍ନୋତି ପୂରୁଷଃ ॥ ୩-୧୯॥
କର୍ମଣୈୱ ହି ସଂସିଦ୍ଧିମାସ୍ଥିତା ଜନକାଦଯଃ ।
ଲୋକସଙ୍ଗ୍ରହମେୱାପି ସମ୍ପଶ୍ଯନ୍କର୍ତୁମର୍ହସି ॥ ୩-୨୦॥
ଯଦ୍ଯଦାଚରତି ଶ୍ରେଷ୍ଠସ୍ତତ୍ତଦେୱେତରୋ ଜନଃ ।
ସ ଯତ୍ପ୍ରମାଣଂ କୁରୁତେ ଲୋକସ୍ତଦନୁୱର୍ତତେ ॥ ୩-୨୧॥
ନ ମେ ପାର୍ଥାସ୍ତି କର୍ତୱ୍ଯଂ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ କିଞ୍ଚନ ।
ନାନୱାପ୍ତମୱାପ୍ତୱ୍ଯଂ ୱର୍ତ ଏୱ ଚ କର୍ମଣି ॥ ୩-୨୨॥
ଯଦି ହ୍ଯହଂ ନ ୱର୍ତେଯଂ ଜାତୁ କର୍ମଣ୍ଯତନ୍ଦ୍ରିତଃ ।
ମମ ୱର୍ତ୍ମାନୁୱର୍ତନ୍ତେ ମନୁଷ୍ଯାଃ ପାର୍ଥ ସର୍ୱଶଃ ॥ ୩-୨୩॥
ଉତ୍ସୀଦେଯୁରିମେ ଲୋକା ନ କୁର୍ଯାଂ କର୍ମ ଚେଦହମ୍ ।
ସଙ୍କରସ୍ଯ ଚ କର୍ତା ସ୍ଯାମୁପହନ୍ଯାମିମାଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ ୩-୨୪॥
ସକ୍ତାଃ କର୍ମଣ୍ଯୱିଦ୍ୱାଂସୋ ଯଥା କୁର୍ୱନ୍ତି ଭାରତ ।
କୁର୍ଯାଦ୍ୱିଦ୍ୱାଂସ୍ତଥାସକ୍ତଶ୍ଚିକୀର୍ଷୁର୍ଲୋକସଙ୍ଗ୍ରହମ୍ ॥ ୩-୨୫॥
ନ ବୁଦ୍ଧିଭେଦଂ ଜନଯେଦଜ୍ଞାନାଂ କର୍ମସଙ୍ଗିନାମ୍ ।
ଜୋଷଯେତ୍ସର୍ୱକର୍ମାଣି ୱିଦ୍ୱାନ୍ଯୁକ୍ତଃ ସମାଚରନ୍ ॥ ୩-୨୬॥
ପ୍ରକୃତେଃ କ୍ରିଯମାଣାନି ଗୁଣୈଃ କର୍ମାଣି ସର୍ୱଶଃ ।
ଅହଙ୍କାରୱିମୂଢାତ୍ମା କର୍ତାହମିତି ମନ୍ଯତେ ॥ ୩-୨୭॥
ତତ୍ତ୍ୱୱିତ୍ତୁ ମହାବାହୋ ଗୁଣକର୍ମୱିଭାଗଯୋଃ ।
ଗୁଣା ଗୁଣେଷୁ ୱର୍ତନ୍ତ ଇତି ମତ୍ୱା ନ ସଜ୍ଜତେ ॥ ୩-୨୮॥
ପ୍ରକୃତେର୍ଗୁଣସମ୍ମୂଢାଃ ସଜ୍ଜନ୍ତେ ଗୁଣକର୍ମସୁ ।
ତାନକୃତ୍ସ୍ନୱିଦୋ ମନ୍ଦାନ୍କୃତ୍ସ୍ନୱିନ୍ନ ୱିଚାଲଯେତ୍ ॥ ୩-୨୯॥
ମଯି ସର୍ୱାଣି କର୍ମାଣି ସଂନ୍ଯସ୍ଯାଧ୍ଯାତ୍ମଚେତସା ।
ନିରାଶୀର୍ନିର୍ମମୋ ଭୂତ୍ୱା ଯୁଧ୍ଯସ୍ୱ ୱିଗତଜ୍ୱରଃ ॥ ୩-୩୦॥
ଯେ ମେ ମତମିଦଂ ନିତ୍ଯମନୁତିଷ୍ଠନ୍ତି ମାନୱାଃ ।
ଶ୍ରଦ୍ଧାୱନ୍ତୋऽନସୂଯନ୍ତୋ ମୁଚ୍ଯନ୍ତେ ତେऽପି କର୍ମଭିଃ ॥ ୩-୩୧॥
ଯେ ତ୍ୱେତଦଭ୍ଯସୂଯନ୍ତୋ ନାନୁତିଷ୍ଠନ୍ତି ମେ ମତମ୍ ।
ସର୍ୱଜ୍ଞାନୱିମୂଢାଂସ୍ତାନ୍ୱିଦ୍ଧି ନଷ୍ଟାନଚେତସଃ ॥ ୩-୩୨॥
ସଦୃଶଂ ଚେଷ୍ଟତେ ସ୍ୱସ୍ଯାଃ ପ୍ରକୃତେର୍ଜ୍ଞାନୱାନପି ।
ପ୍ରକୃତିଂ ଯାନ୍ତି ଭୂତାନି ନିଗ୍ରହଃ କିଂ କରିଷ୍ଯତି ॥ ୩-୩୩॥
ଇନ୍ଦ୍ରିଯସ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯସ୍ଯାର୍ଥେ ରାଗଦ୍ୱେଷୌ ୱ୍ଯୱସ୍ଥିତୌ ।
ତଯୋର୍ନ ୱଶମାଗଚ୍ଛେତ୍ତୌ ହ୍ଯସ୍ଯ ପରିପନ୍ଥିନୌ ॥ ୩-୩୪॥
ଶ୍ରେଯାନ୍ସ୍ୱଧର୍ମୋ ୱିଗୁଣଃ ପରଧର୍ମାତ୍ସ୍ୱନୁଷ୍ଠିତାତ୍ ।
ସ୍ୱଧର୍ମେ ନିଧନଂ ଶ୍ରେଯଃ ପରଧର୍ମୋ ଭଯାୱହଃ ॥ ୩-୩୫॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ଅଥ କେନ ପ୍ରଯୁକ୍ତୋऽଯଂ ପାପଂ ଚରତି ପୂରୁଷଃ ।
ଅନିଚ୍ଛନ୍ନପି ୱାର୍ଷ୍ଣେଯ ବଲାଦିୱ ନିଯୋଜିତଃ ॥ ୩-୩୬॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।କାମ ଏଷ କ୍ରୋଧ ଏଷ ରଜୋଗୁଣସମୁଦ୍ଭୱଃ ।
ମହାଶନୋ ମହାପାପ୍ମା ୱିଦ୍ଧ୍ଯେନମିହ ୱୈରିଣମ୍ ॥ ୩-୩୭॥
ଧୂମେନାୱ୍ରିଯତେ ୱହ୍ନିର୍ଯଥାଦର୍ଶୋ ମଲେନ ଚ ।
ଯଥୋଲ୍ବେନାୱୃତୋ ଗର୍ଭସ୍ତଥା ତେନେଦମାୱୃତମ୍ ॥ ୩-୩୮॥
ଆୱୃତଂ ଜ୍ଞାନମେତେନ ଜ୍ଞାନିନୋ ନିତ୍ଯୱୈରିଣା ।
କାମରୂପେଣ କୌନ୍ତେଯ ଦୁଷ୍ପୂରେଣାନଲେନ ଚ ॥ ୩-୩୯॥
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରସ୍ଯାଧିଷ୍ଠାନମୁଚ୍ଯତେ ।
ଏତୈର୍ୱିମୋହଯତ୍ଯେଷ ଜ୍ଞାନମାୱୃତ୍ଯ ଦେହିନମ୍ ॥ ୩-୪୦॥
ତସ୍ମାତ୍ତ୍ୱମିନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯାଦୌ ନିଯମ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭ ।
ପାପ୍ମାନଂ ପ୍ରଜହି ହ୍ଯେନଂ ଜ୍ଞାନୱିଜ୍ଞାନନାଶନମ୍ ॥ ୩-୪୧॥
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ପରାଣ୍ଯାହୁରିନ୍ଦ୍ରିଯେଭ୍ଯଃ ପରଂ ମନଃ ।
ମନସସ୍ତୁ ପରା ବୁଦ୍ଧିର୍ଯୋ ବୁଦ୍ଧେଃ ପରତସ୍ତୁ ସଃ ॥ ୩-୪୨॥
ଏୱଂ ବୁଦ୍ଧେଃ ପରଂ ବୁଦ୍ଧ୍ୱା ସଂସ୍ତଭ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନା ।
ଜହି ଶତ୍ରୁଂ ମହାବାହୋ କାମରୂପଂ ଦୁରାସଦମ୍ ॥ ୩-୪୩॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
କର୍ମଯୋଗୋ ନାମ ତୃତୀଯୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୩॥
ଅଥ ଚତୁର୍ଥୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଜ୍ଞାନକର୍ମସଂନ୍ଯାସଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ଇମଂ ୱିୱସ୍ୱତେ ଯୋଗଂ ପ୍ରୋକ୍ତୱାନହମୱ୍ଯଯମ୍ ।
ୱିୱସ୍ୱାନ୍ମନୱେ ପ୍ରାହ ମନୁରିକ୍ଷ୍ୱାକୱେऽବ୍ରୱୀତ୍ ॥ ୪-୧॥
ଏୱଂ ପରମ୍ପରାପ୍ରାପ୍ତମିମଂ ରାଜର୍ଷଯୋ ୱିଦୁଃ ।
ସ କାଲେନେହ ମହତା ଯୋଗୋ ନଷ୍ଟଃ ପରନ୍ତପ ॥ ୪-୨॥
ସ ଏୱାଯଂ ମଯା ତେऽଦ୍ଯ ଯୋଗଃ ପ୍ରୋକ୍ତଃ ପୁରାତନଃ ।
ଭକ୍ତୋऽସି ମେ ସଖା ଚେତି ରହସ୍ଯଂ ହ୍ଯେତଦୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୪-୩॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ଅପରଂ ଭୱତୋ ଜନ୍ମ ପରଂ ଜନ୍ମ ୱିୱସ୍ୱତଃ ।
କଥମେତଦ୍ୱିଜାନୀଯାଂ ତ୍ୱମାଦୌ ପ୍ରୋକ୍ତୱାନିତି ॥ ୪-୪॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ବହୂନି ମେ ୱ୍ଯତୀତାନି ଜନ୍ମାନି ତୱ ଚାର୍ଜୁନ ।
ତାନ୍ଯହଂ ୱେଦ ସର୍ୱାଣି ନ ତ୍ୱଂ ୱେତ୍ଥ ପରନ୍ତପ ॥ ୪-୫॥
ଅଜୋऽପି ସନ୍ନୱ୍ଯଯାତ୍ମା ଭୂତାନାମୀଶ୍ୱରୋऽପି ସନ୍ ।
ପ୍ରକୃତିଂ ସ୍ୱାମଧିଷ୍ଠାଯ ସମ୍ଭୱାମ୍ଯାତ୍ମମାଯଯା ॥ ୪-୬॥
ଯଦା ଯଦା ହି ଧର୍ମସ୍ଯ ଗ୍ଲାନିର୍ଭୱତି ଭାରତ ।
ଅଭ୍ଯୁତ୍ଥାନମଧର୍ମସ୍ଯ ତଦାତ୍ମାନଂ ସୃଜାମ୍ଯହମ୍ ॥ ୪-୭॥
ପରିତ୍ରାଣାଯ ସାଧୂନାଂ ୱିନାଶାଯ ଚ ଦୁଷ୍କୃତାମ୍ ।
ଧର୍ମସଂସ୍ଥାପନାର୍ଥାଯ ସମ୍ଭୱାମି ଯୁଗେ ଯୁଗେ ॥ ୪-୮॥
ଜନ୍ମ କର୍ମ ଚ ମେ ଦିୱ୍ଯମେୱଂ ଯୋ ୱେତ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ।
ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ଦେହଂ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନୈତି ମାମେତି ସୋऽର୍ଜୁନ ॥ ୪-୯॥
ୱୀତରାଗଭଯକ୍ରୋଧା ମନ୍ମଯା ମାମୁପାଶ୍ରିତାଃ ।
ବହୱୋ ଜ୍ଞାନତପସା ପୂତା ମଦ୍ଭାୱମାଗତାଃ ॥ ୪-୧୦॥
ଯେ ଯଥା ମାଂ ପ୍ରପଦ୍ଯନ୍ତେ ତାଂସ୍ତଥୈୱ ଭଜାମ୍ଯହମ୍ ।
ମମ ୱର୍ତ୍ମାନୁୱର୍ତନ୍ତେ ମନୁଷ୍ଯାଃ ପାର୍ଥ ସର୍ୱଶଃ ॥ ୪-୧୧॥
କାଙ୍କ୍ଷନ୍ତଃ କର୍ମଣାଂ ସିଦ୍ଧିଂ ଯଜନ୍ତ ଇହ ଦେୱତାଃ ।
କ୍ଷିପ୍ରଂ ହି ମାନୁଷେ ଲୋକେ ସିଦ୍ଧିର୍ଭୱତି କର୍ମଜା ॥ ୪-୧୨॥
ଚାତୁର୍ୱର୍ଣ୍ଯଂ ମଯା ସୃଷ୍ଟଂ ଗୁଣକର୍ମୱିଭାଗଶଃ ।
ତସ୍ଯ କର୍ତାରମପି ମାଂ ୱିଦ୍ଧ୍ଯକର୍ତାରମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୪-୧୩॥
ନ ମାଂ କର୍ମାଣି ଲିମ୍ପନ୍ତି ନ ମେ କର୍ମଫଲେ ସ୍ପୃହା ।
ଇତି ମାଂ ଯୋऽଭିଜାନାତି କର୍ମଭିର୍ନ ସ ବଧ୍ଯତେ ॥ ୪-୧୪॥
ଏୱଂ ଜ୍ଞାତ୍ୱା କୃତଂ କର୍ମ ପୂର୍ୱୈରପି ମୁମୁକ୍ଷୁଭିଃ ।
କୁରୁ କର୍ମୈୱ ତସ୍ମାତ୍ତ୍ୱଂ ପୂର୍ୱୈଃ ପୂର୍ୱତରଂ କୃତମ୍ ॥ ୪-୧୫॥
କିଂ କର୍ମ କିମକର୍ମେତି କୱଯୋऽପ୍ଯତ୍ର ମୋହିତାଃ ।
ତତ୍ତେ କର୍ମ ପ୍ରୱକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱା ମୋକ୍ଷ୍ଯସେऽଶୁଭାତ୍ ॥ ୪-୧୬॥
କର୍ମଣୋ ହ୍ଯପି ବୋଦ୍ଧୱ୍ଯଂ ବୋଦ୍ଧୱ୍ଯଂ ଚ ୱିକର୍ମଣଃ ।
ଅକର୍ମଣଶ୍ଚ ବୋଦ୍ଧୱ୍ଯଂ ଗହନା କର୍ମଣୋ ଗତିଃ ॥ ୪-୧୭॥
କର୍ମଣ୍ଯକର୍ମ ଯଃ ପଶ୍ଯେଦକର୍ମଣି ଚ କର୍ମ ଯଃ ।
ସ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ସ ଯୁକ୍ତଃ କୃତ୍ସ୍ନକର୍ମକୃତ୍ ॥ ୪-୧୮॥
ଯସ୍ଯ ସର୍ୱେ ସମାରମ୍ଭାଃ କାମସଙ୍କଲ୍ପୱର୍ଜିତାଃ ।
ଜ୍ଞାନାଗ୍ନିଦଗ୍ଧକର୍ମାଣଂ ତମାହୁଃ ପଣ୍ଡିତଂ ବୁଧାଃ ॥ ୪-୧୯॥
ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା କର୍ମଫଲାସଙ୍ଗଂ ନିତ୍ଯତୃପ୍ତୋ ନିରାଶ୍ରଯଃ ।
କର୍ମଣ୍ଯଭିପ୍ରୱୃତ୍ତୋऽପି ନୈୱ କିଞ୍ଚିତ୍କରୋତି ସଃ ॥ ୪-୨୦॥
ନିରାଶୀର୍ଯତଚିତ୍ତାତ୍ମା ତ୍ଯକ୍ତସର୍ୱପରିଗ୍ରହଃ ।
ଶାରୀରଂ କେୱଲଂ କର୍ମ କୁର୍ୱନ୍ନାପ୍ନୋତି କିଲ୍ବିଷମ୍ ॥ ୪-୨୧॥
ଯଦୃଚ୍ଛାଲାଭସନ୍ତୁଷ୍ଟୋ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱାତୀତୋ ୱିମତ୍ସରଃ ।
ସମଃ ସିଦ୍ଧାୱସିଦ୍ଧୌ ଚ କୃତ୍ୱାପି ନ ନିବଧ୍ଯତେ ॥ ୪-୨୨॥
ଗତସଙ୍ଗସ୍ଯ ମୁକ୍ତସ୍ଯ ଜ୍ଞାନାୱସ୍ଥିତଚେତସଃ ।
ଯଜ୍ଞାଯାଚରତଃ କର୍ମ ସମଗ୍ରଂ ପ୍ରୱିଲୀଯତେ ॥ ୪-୨୩॥
ବ୍ରହ୍ମାର୍ପଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ହୱିର୍ବ୍ରହ୍ମାଗ୍ନୌ ବ୍ରହ୍ମଣା ହୁତମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈୱ ତେନ ଗନ୍ତୱ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମକର୍ମସମାଧିନା ॥ ୪-୨୪॥
ଦୈୱମେୱାପରେ ଯଜ୍ଞଂ ଯୋଗିନଃ ପର୍ଯୁପାସତେ ।
ବ୍ରହ୍ମାଗ୍ନାୱପରେ ଯଜ୍ଞଂ ଯଜ୍ଞେନୈୱୋପଜୁହ୍ୱତି ॥ ୪-୨୫॥
ଶ୍ରୋତ୍ରାଦୀନୀନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯନ୍ଯେ ସଂଯମାଗ୍ନିଷୁ ଜୁହ୍ୱତି ।
ଶବ୍ଦାଦୀନ୍ୱିଷଯାନନ୍ଯ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଗ୍ନିଷୁ ଜୁହ୍ୱତି ॥ ୪-୨୬॥
ସର୍ୱାଣୀନ୍ଦ୍ରିଯକର୍ମାଣି ପ୍ରାଣକର୍ମାଣି ଚାପରେ ।
ଆତ୍ମସଂଯମଯୋଗାଗ୍ନୌ ଜୁହ୍ୱତି ଜ୍ଞାନଦୀପିତେ ॥ ୪-୨୭॥
ଦ୍ରୱ୍ଯଯଜ୍ଞାସ୍ତପୋଯଜ୍ଞା ଯୋଗଯଜ୍ଞାସ୍ତଥାପରେ ।
ସ୍ୱାଧ୍ଯାଯଜ୍ଞାନଯଜ୍ଞାଶ୍ଚ ଯତଯଃ ସଂଶିତୱ୍ରତାଃ ॥ ୪-୨୮॥
ଅପାନେ ଜୁହ୍ୱତି ପ୍ରାଣଂ ପ୍ରାଣେऽପାନଂ ତଥାପରେ ।
ପ୍ରାଣାପାନଗତୀ ରୁଦ୍ଧ୍ୱା ପ୍ରାଣାଯାମପରାଯଣାଃ ॥ ୪-୨୯॥
ଅପରେ ନିଯତାହାରାଃ ପ୍ରାଣାନ୍ପ୍ରାଣେଷୁ ଜୁହ୍ୱତି ।
ସର୍ୱେऽପ୍ଯେତେ ଯଜ୍ଞୱିଦୋ ଯଜ୍ଞକ୍ଷପିତକଲ୍ମଷାଃ ॥ ୪-୩୦॥
ଯଜ୍ଞଶିଷ୍ଟାମୃତଭୁଜୋ ଯାନ୍ତି ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍ ।
ନାଯଂ ଲୋକୋऽସ୍ତ୍ଯଯଜ୍ଞସ୍ଯ କୁତୋऽନ୍ଯଃ କୁରୁସତ୍ତମ ॥ ୪-୩୧॥
ଏୱଂ ବହୁୱିଧା ଯଜ୍ଞା ୱିତତା ବ୍ରହ୍ମଣୋ ମୁଖେ ।
କର୍ମଜାନ୍ୱିଦ୍ଧି ତାନ୍ସର୍ୱାନେୱଂ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ୱିମୋକ୍ଷ୍ଯସେ ॥ ୪-୩୨॥
ଶ୍ରେଯାନ୍ଦ୍ରୱ୍ଯମଯାଦ୍ଯଜ୍ଞାଜ୍ଜ୍ଞାନଯଜ୍ଞଃ ପରନ୍ତପ ।
ସର୍ୱଂ କର୍ମାଖିଲଂ ପାର୍ଥ ଜ୍ଞାନେ ପରିସମାପ୍ଯତେ ॥ ୪-୩୩॥
ତଦ୍ୱିଦ୍ଧି ପ୍ରଣିପାତେନ ପରିପ୍ରଶ୍ନେନ ସେୱଯା ।
ଉପଦେକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ତେ ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞାନିନସ୍ତତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶିନଃ ॥ ୪-୩୪॥
ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱା ନ ପୁନର୍ମୋହମେୱଂ ଯାସ୍ଯସି ପାଣ୍ଡୱ ।
ଯେନ ଭୂତାନ୍ଯଶେଷେଣ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସ୍ଯାତ୍ମନ୍ଯଥୋ ମଯି ॥ ୪-୩୫॥ var ଅଶେଷାଣି
ଅପି ଚେଦସି ପାପେଭ୍ଯଃ ସର୍ୱେଭ୍ଯଃ ପାପକୃତ୍ତମଃ ।
ସର୍ୱଂ ଜ୍ଞାନପ୍ଲୱେନୈୱ ୱୃଜିନଂ ସନ୍ତରିଷ୍ଯସି ॥ ୪-୩୬॥
ଯଥୈଧାଂସି ସମିଦ୍ଧୋऽଗ୍ନିର୍ଭସ୍ମସାତ୍କୁରୁତେऽର୍ଜୁନ ।
ଜ୍ଞାନାଗ୍ନିଃ ସର୍ୱକର୍ମାଣି ଭସ୍ମସାତ୍କୁରୁତେ ତଥା ॥ ୪-୩୭॥
ନ ହି ଜ୍ଞାନେନ ସଦୃଶଂ ପୱିତ୍ରମିହ ୱିଦ୍ଯତେ ।
ତତ୍ସ୍ୱଯଂ ଯୋଗସଂସିଦ୍ଧଃ କାଲେନାତ୍ମନି ୱିନ୍ଦତି ॥ ୪-୩୮॥
ଶ୍ରଦ୍ଧାୱାଁଲ୍ଲଭତେ ଜ୍ଞାନଂ ତତ୍ପରଃ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ।
ଜ୍ଞାନଂ ଲବ୍ଧ୍ୱା ପରାଂ ଶାନ୍ତିମଚିରେଣାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୪-୩୯॥
ଅଜ୍ଞଶ୍ଚାଶ୍ରଦ୍ଦଧାନଶ୍ଚ ସଂଶଯାତ୍ମା ୱିନଶ୍ଯତି ।
ନାଯଂ ଲୋକୋऽସ୍ତି ନ ପରୋ ନ ସୁଖଂ ସଂଶଯାତ୍ମନଃ ॥ ୪-୪୦॥
ଯୋଗସଂନ୍ଯସ୍ତକର୍ମାଣଂ ଜ୍ଞାନସଞ୍ଛିନ୍ନସଂଶଯମ୍ ।
ଆତ୍ମୱନ୍ତଂ ନ କର୍ମାଣି ନିବଧ୍ନନ୍ତି ଧନଞ୍ଜଯ ॥ ୪-୪୧॥
ତସ୍ମାଦଜ୍ଞାନସମ୍ଭୂତଂ ହୃତ୍ସ୍ଥଂ ଜ୍ଞାନାସିନାତ୍ମନଃ ।
ଛିତ୍ତ୍ୱୈନଂ ସଂଶଯଂ ଯୋଗମାତିଷ୍ଠୋତ୍ତିଷ୍ଠ ଭାରତ ॥ ୪-୪୨॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଜ୍ଞାନକର୍ମସଂନ୍ଯାସଯୋଗୋ ନାମ ଚତୁର୍ଥୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୪॥
ଅଥ ପଞ୍ଚମୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ସଂନ୍ଯାସଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ସଂନ୍ଯାସଂ କର୍ମଣାଂ କୃଷ୍ଣ ପୁନର୍ଯୋଗଂ ଚ ଶଂସସି ।
ଯଚ୍ଛ୍ରେଯ ଏତଯୋରେକଂ ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ସୁନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୫-୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ସଂନ୍ଯାସଃ କର୍ମଯୋଗଶ୍ଚ ନିଃଶ୍ରେଯସକରାୱୁଭୌ ।
ତଯୋସ୍ତୁ କର୍ମସଂନ୍ଯାସାତ୍କର୍ମଯୋଗୋ ୱିଶିଷ୍ଯତେ ॥ ୫-୨॥
ଜ୍ଞେଯଃ ସ ନିତ୍ଯସଂନ୍ଯାସୀ ଯୋ ନ ଦ୍ୱେଷ୍ଟି ନ କାଙ୍କ୍ଷତି ।
ନିର୍ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୋ ହି ମହାବାହୋ ସୁଖଂ ବନ୍ଧାତ୍ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୫-୩॥
ସାଙ୍ଖ୍ଯଯୋଗୌ ପୃଥଗ୍ବାଲାଃ ପ୍ରୱଦନ୍ତି ନ ପଣ୍ଡିତାଃ ।
ଏକମପ୍ଯାସ୍ଥିତଃ ସମ୍ଯଗୁଭଯୋର୍ୱିନ୍ଦତେ ଫଲମ୍ ॥ ୫-୪॥
ଯତ୍ସାଙ୍ଖ୍ଯୈଃ ପ୍ରାପ୍ଯତେ ସ୍ଥାନଂ ତଦ୍ଯୋଗୈରପି ଗମ୍ଯତେ ।
ଏକଂ ସାଙ୍ଖ୍ଯଂ ଚ ଯୋଗଂ ଚ ଯଃ ପଶ୍ଯତି ସ ପଶ୍ଯତି ॥ ୫-୫॥
ସଂନ୍ଯାସସ୍ତୁ ମହାବାହୋ ଦୁଃଖମାପ୍ତୁମଯୋଗତଃ ।
ଯୋଗଯୁକ୍ତୋ ମୁନିର୍ବ୍ରହ୍ମ ନଚିରେଣାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୫-୬॥
ଯୋଗଯୁକ୍ତୋ ୱିଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ୱିଜିତାତ୍ମା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ।
ସର୍ୱଭୂତାତ୍ମଭୂତାତ୍ମା କୁର୍ୱନ୍ନପି ନ ଲିପ୍ଯତେ ॥ ୫-୭॥
ନୈୱ କିଞ୍ଚିତ୍କରୋମୀତି ଯୁକ୍ତୋ ମନ୍ଯେତ ତତ୍ତ୍ୱୱିତ୍ ।
ପଶ୍ଯଞ୍ଶୃଣ୍ୱନ୍ସ୍ପୃଶଞ୍ଜିଘ୍ରନ୍ନଶ୍ନନ୍ଗଚ୍ଛନ୍ସ୍ୱପଞ୍ଶ୍ୱସନ୍ ॥ ୫-୮॥
ପ୍ରଲପନ୍ୱିସୃଜନ୍ଗୃହ୍ଣନ୍ନୁନ୍ମିଷନ୍ନିମିଷନ୍ନପି ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣୀନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଷୁ ୱର୍ତନ୍ତ ଇତି ଧାରଯନ୍ ॥ ୫-୯॥
ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯାଧାଯ କର୍ମାଣି ସଙ୍ଗଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା କରୋତି ଯଃ ।
ଲିପ୍ଯତେ ନ ସ ପାପେନ ପଦ୍ମପତ୍ରମିୱାମ୍ଭସା ॥ ୫-୧୦॥
କାଯେନ ମନସା ବୁଦ୍ଧ୍ଯା କେୱଲୈରିନ୍ଦ୍ରିଯୈରପି ।
ଯୋଗିନଃ କର୍ମ କୁର୍ୱନ୍ତି ସଙ୍ଗଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱାତ୍ମଶୁଦ୍ଧଯେ ॥ ୫-୧୧॥
ଯୁକ୍ତଃ କର୍ମଫଲଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ଶାନ୍ତିମାପ୍ନୋତି ନୈଷ୍ଠିକୀମ୍ ।
ଅଯୁକ୍ତଃ କାମକାରେଣ ଫଲେ ସକ୍ତୋ ନିବଧ୍ଯତେ ॥ ୫-୧୨॥
ସର୍ୱକର୍ମାଣି ମନସା ସଂନ୍ଯସ୍ଯାସ୍ତେ ସୁଖଂ ୱଶୀ ।
ନୱଦ୍ୱାରେ ପୁରେ ଦେହୀ ନୈୱ କୁର୍ୱନ୍ନ କାରଯନ୍ ॥ ୫-୧୩॥
ନ କର୍ତୃତ୍ୱଂ ନ କର୍ମାଣି ଲୋକସ୍ଯ ସୃଜତି ପ୍ରଭୁଃ ।
ନ କର୍ମଫଲସଂଯୋଗଂ ସ୍ୱଭାୱସ୍ତୁ ପ୍ରୱର୍ତତେ ॥ ୫-୧୪॥
ନାଦତ୍ତେ କସ୍ଯଚିତ୍ପାପଂ ନ ଚୈୱ ସୁକୃତଂ ୱିଭୁଃ ।
ଅଜ୍ଞାନେନାୱୃତଂ ଜ୍ଞାନଂ ତେନ ମୁହ୍ଯନ୍ତି ଜନ୍ତୱଃ ॥ ୫-୧୫॥
ଜ୍ଞାନେନ ତୁ ତଦଜ୍ଞାନଂ ଯେଷାଂ ନାଶିତମାତ୍ମନଃ ।
ତେଷାମାଦିତ୍ଯୱଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରକାଶଯତି ତତ୍ପରମ୍ ॥ ୫-୧୬॥
ତଦ୍ବୁଦ୍ଧଯସ୍ତଦାତ୍ମାନସ୍ତନ୍ନିଷ୍ଠାସ୍ତତ୍ପରାଯଣାଃ ।
ଗଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯପୁନରାୱୃତ୍ତିଂ ଜ୍ଞାନନିର୍ଧୂତକଲ୍ମଷାଃ ॥ ୫-୧୭॥
ୱିଦ୍ଯାୱିନଯସମ୍ପନ୍ନେ ବ୍ରାହ୍ମଣେ ଗୱି ହସ୍ତିନି ।
ଶୁନି ଚୈୱ ଶ୍ୱପାକେ ଚ ପଣ୍ଡିତାଃ ସମଦର୍ଶିନଃ ॥ ୫-୧୮॥
ଇହୈୱ ତୈର୍ଜିତଃ ସର୍ଗୋ ଯେଷାଂ ସାମ୍ଯେ ସ୍ଥିତଂ ମନଃ ।
ନିର୍ଦୋଷଂ ହି ସମଂ ବ୍ରହ୍ମ ତସ୍ମାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଣି ତେ ସ୍ଥିତାଃ ॥ ୫-୧୯॥
ନ ପ୍ରହୃଷ୍ଯେତ୍ପ୍ରିଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନୋଦ୍ୱିଜେତ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ଚାପ୍ରିଯମ୍ ।
ସ୍ଥିରବୁଦ୍ଧିରସମ୍ମୂଢୋ ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଣି ସ୍ଥିତଃ ॥ ୫-୨୦॥
ବାହ୍ଯସ୍ପର୍ଶେଷ୍ୱସକ୍ତାତ୍ମା ୱିନ୍ଦତ୍ଯାତ୍ମନି ଯତ୍ସୁଖମ୍ ।
ସ ବ୍ରହ୍ମଯୋଗଯୁକ୍ତାତ୍ମା ସୁଖମକ୍ଷଯମଶ୍ନୁତେ ॥ ୫-୨୧॥
ଯେ ହି ସଂସ୍ପର୍ଶଜା ଭୋଗା ଦୁଃଖଯୋନଯ ଏୱ ତେ ।
ଆଦ୍ଯନ୍ତୱନ୍ତଃ କୌନ୍ତେଯ ନ ତେଷୁ ରମତେ ବୁଧଃ ॥ ୫-୨୨॥
ଶକ୍ନୋତୀହୈୱ ଯଃ ସୋଢୁଂ ପ୍ରାକ୍ଶରୀରୱିମୋକ୍ଷଣାତ୍ ।
କାମକ୍ରୋଧୋଦ୍ଭୱଂ ୱେଗଂ ସ ଯୁକ୍ତଃ ସ ସୁଖୀ ନରଃ ॥ ୫-୨୩॥
ଯୋऽନ୍ତଃସୁଖୋऽନ୍ତରାରାମସ୍ତଥାନ୍ତର୍ଜ୍ଯୋତିରେୱ ଯଃ ।
ସ ଯୋଗୀ ବ୍ରହ୍ମନିର୍ୱାଣଂ ବ୍ରହ୍ମଭୂତୋऽଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୫-୨୪॥
ଲଭନ୍ତେ ବ୍ରହ୍ମନିର୍ୱାଣମୃଷଯଃ କ୍ଷୀଣକଲ୍ମଷାଃ ।
ଛିନ୍ନଦ୍ୱୈଧା ଯତାତ୍ମାନଃ ସର୍ୱଭୂତହିତେ ରତାଃ ॥ ୫-୨୫॥
କାମକ୍ରୋଧୱିଯୁକ୍ତାନାଂ ଯତୀନାଂ ଯତଚେତସାମ୍ ।
ଅଭିତୋ ବ୍ରହ୍ମନିର୍ୱାଣଂ ୱର୍ତତେ ୱିଦିତାତ୍ମନାମ୍ ॥ ୫-୨୬॥
ସ୍ପର୍ଶାନ୍କୃତ୍ୱା ବହିର୍ବାହ୍ଯାଂଶ୍ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚୈୱାନ୍ତରେ ଭ୍ରୁୱୋଃ ।
ପ୍ରାଣାପାନୌ ସମୌ କୃତ୍ୱା ନାସାଭ୍ଯନ୍ତରଚାରିଣୌ ॥ ୫-୨୭॥
ଯତେନ୍ଦ୍ରିଯମନୋବୁଦ୍ଧିର୍ମୁନିର୍ମୋକ୍ଷପରାଯଣଃ ।
ୱିଗତେଚ୍ଛାଭଯକ୍ରୋଧୋ ଯଃ ସଦା ମୁକ୍ତ ଏୱ ସଃ ॥ ୫-୨୮॥
ଭୋକ୍ତାରଂ ଯଜ୍ଞତପସାଂ ସର୍ୱଲୋକମହେଶ୍ୱରମ୍ ।
ସୁହୃଦଂ ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ମାଂ ଶାନ୍ତିମୃଚ୍ଛତି ॥ ୫-୨୯॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ସଂନ୍ଯାସଯୋଗୋ ନାମ ପଞ୍ଚମୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୫॥
ଅଥ ଷଷ୍ଠୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଆତ୍ମସଂଯମଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ଅନାଶ୍ରିତଃ କର୍ମଫଲଂ କାର୍ଯଂ କର୍ମ କରୋତି ଯଃ ।
ସ ସଂନ୍ଯାସୀ ଚ ଯୋଗୀ ଚ ନ ନିରଗ୍ନିର୍ନ ଚାକ୍ରିଯଃ ॥ ୬-୧॥
ଯଂ ସଂନ୍ଯାସମିତି ପ୍ରାହୁର୍ଯୋଗଂ ତଂ ୱିଦ୍ଧି ପାଣ୍ଡୱ ।
ନ ହ୍ଯସଂନ୍ଯସ୍ତସଙ୍କଲ୍ପୋ ଯୋଗୀ ଭୱତି କଶ୍ଚନ ॥ ୬-୨॥
ଆରୁରୁକ୍ଷୋର୍ମୁନେର୍ଯୋଗଂ କର୍ମ କାରଣମୁଚ୍ଯତେ ।
ଯୋଗାରୂଢସ୍ଯ ତସ୍ଯୈୱ ଶମଃ କାରଣମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୬-୩॥
ଯଦା ହି ନେନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଷୁ ନ କର୍ମସ୍ୱନୁଷଜ୍ଜତେ ।
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପସଂନ୍ଯାସୀ ଯୋଗାରୂଢସ୍ତଦୋଚ୍ଯତେ ॥ ୬-୪॥
ଉଦ୍ଧରେଦାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ନାତ୍ମାନମୱସାଦଯେତ୍ ।
ଆତ୍ମୈୱ ହ୍ଯାତ୍ମନୋ ବନ୍ଧୁରାତ୍ମୈୱ ରିପୁରାତ୍ମନଃ ॥ ୬-୫॥
ବନ୍ଧୁରାତ୍ମାତ୍ମନସ୍ତସ୍ଯ ଯେନାତ୍ମୈୱାତ୍ମନା ଜିତଃ ।
ଅନାତ୍ମନସ୍ତୁ ଶତ୍ରୁତ୍ୱେ ୱର୍ତେତାତ୍ମୈୱ ଶତ୍ରୁୱତ୍ ॥ ୬-୬॥
ଜିତାତ୍ମନଃ ପ୍ରଶାନ୍ତସ୍ଯ ପରମାତ୍ମା ସମାହିତଃ ।
ଶୀତୋଷ୍ଣସୁଖଦୁଃଖେଷୁ ତଥା ମାନାପମାନଯୋଃ ॥ ୬-୭॥
ଜ୍ଞାନୱିଜ୍ଞାନତୃପ୍ତାତ୍ମା କୂଟସ୍ଥୋ ୱିଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ।
ଯୁକ୍ତ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ଯୋଗୀ ସମଲୋଷ୍ଟାଶ୍ମକାଞ୍ଚନଃ ॥ ୬-୮॥
ସୁହୃନ୍ମିତ୍ରାର୍ଯୁଦାସୀନମଧ୍ଯସ୍ଥଦ୍ୱେଷ୍ଯବନ୍ଧୁଷୁ ।
ସାଧୁଷ୍ୱପି ଚ ପାପେଷୁ ସମବୁଦ୍ଧିର୍ୱିଶିଷ୍ଯତେ ॥ ୬-୯॥
ଯୋଗୀ ଯୁଞ୍ଜୀତ ସତତମାତ୍ମାନଂ ରହସି ସ୍ଥିତଃ ।
ଏକାକୀ ଯତଚିତ୍ତାତ୍ମା ନିରାଶୀରପରିଗ୍ରହଃ ॥ ୬-୧୦॥
ଶୁଚୌ ଦେଶେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପ୍ଯ ସ୍ଥିରମାସନମାତ୍ମନଃ ।
ନାତ୍ଯୁଚ୍ଛ୍ରିତଂ ନାତିନୀଚଂ ଚୈଲାଜିନକୁଶୋତ୍ତରମ୍ ॥ ୬-୧୧॥
ତତ୍ରୈକାଗ୍ରଂ ମନଃ କୃତ୍ୱା ଯତଚିତ୍ତେନ୍ଦ୍ରିଯକ୍ରିଯଃ ।
ଉପୱିଶ୍ଯାସନେ ଯୁଞ୍ଜ୍ଯାଦ୍ଯୋଗମାତ୍ମୱିଶୁଦ୍ଧଯେ ॥ ୬-୧୨॥
ସମଂ କାଯଶିରୋଗ୍ରୀୱଂ ଧାରଯନ୍ନଚଲଂ ସ୍ଥିରଃ ।
ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ନାସିକାଗ୍ରଂ ସ୍ୱଂ ଦିଶଶ୍ଚାନୱଲୋକଯନ୍ ॥ ୬-୧୩॥
ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ୱିଗତଭୀର୍ବ୍ରହ୍ମଚାରିୱ୍ରତେ ସ୍ଥିତଃ ।
ମନଃ ସଂଯମ୍ଯ ମଚ୍ଚିତ୍ତୋ ଯୁକ୍ତ ଆସୀତ ମତ୍ପରଃ ॥ ୬-୧୪॥
ଯୁଞ୍ଜନ୍ନେୱଂ ସଦାତ୍ମାନଂ ଯୋଗୀ ନିଯତମାନସଃ ।
ଶାନ୍ତିଂ ନିର୍ୱାଣପରମାଂ ମତ୍ସଂସ୍ଥାମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୬-୧୫॥
ନାତ୍ଯଶ୍ନତସ୍ତୁ ଯୋଗୋऽସ୍ତି ନ ଚୈକାନ୍ତମନଶ୍ନତଃ ।
ନ ଚାତିସ୍ୱପ୍ନଶୀଲସ୍ଯ ଜାଗ୍ରତୋ ନୈୱ ଚାର୍ଜୁନ ॥ ୬-୧୬॥
ଯୁକ୍ତାହାରୱିହାରସ୍ଯ ଯୁକ୍ତଚେଷ୍ଟସ୍ଯ କର୍ମସୁ ।
ଯୁକ୍ତସ୍ୱପ୍ନାୱବୋଧସ୍ଯ ଯୋଗୋ ଭୱତି ଦୁଃଖହା ॥ ୬-୧୭॥
ଯଦା ୱିନିଯତଂ ଚିତ୍ତମାତ୍ମନ୍ଯେୱାୱତିଷ୍ଠତେ ।
ନିଃସ୍ପୃହଃ ସର୍ୱକାମେଭ୍ଯୋ ଯୁକ୍ତ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ତଦା ॥ ୬-୧୮॥
ଯଥା ଦୀପୋ ନିୱାତସ୍ଥୋ ନେଙ୍ଗତେ ସୋପମା ସ୍ମୃତା ।
ଯୋଗିନୋ ଯତଚିତ୍ତସ୍ଯ ଯୁଞ୍ଜତୋ ଯୋଗମାତ୍ମନଃ ॥ ୬-୧୯॥
ଯତ୍ରୋପରମତେ ଚିତ୍ତଂ ନିରୁଦ୍ଧଂ ଯୋଗସେୱଯା ।
ଯତ୍ର ଚୈୱାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ପଶ୍ଯନ୍ନାତ୍ମନି ତୁଷ୍ଯତି ॥ ୬-୨୦॥
ସୁଖମାତ୍ଯନ୍ତିକଂ ଯତ୍ତଦ୍ ବୁଦ୍ଧିଗ୍ରାହ୍ଯମତୀନ୍ଦ୍ରିଯମ୍ ।
ୱେତ୍ତି ଯତ୍ର ନ ଚୈୱାଯଂ ସ୍ଥିତଶ୍ଚଲତି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ॥ ୬-୨୧॥
ଯଂ ଲବ୍ଧ୍ୱା ଚାପରଂ ଲାଭଂ ମନ୍ଯତେ ନାଧିକଂ ତତଃ ।
ଯସ୍ମିନ୍ସ୍ଥିତୋ ନ ଦୁଃଖେନ ଗୁରୁଣାପି ୱିଚାଲ୍ଯତେ ॥ ୬-୨୨॥
ତଂ ୱିଦ୍ଯାଦ୍ ଦୁଃଖସଂଯୋଗୱିଯୋଗଂ ଯୋଗସଂଜ୍ଞିତମ୍ ।
ସ ନିଶ୍ଚଯେନ ଯୋକ୍ତୱ୍ଯୋ ଯୋଗୋऽନିର୍ୱିଣ୍ଣଚେତସା ॥ ୬-୨୩॥
ସଙ୍କଲ୍ପପ୍ରଭୱାନ୍କାମାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ସର୍ୱାନଶେଷତଃ ।
ମନସୈୱେନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମଂ ୱିନିଯମ୍ଯ ସମନ୍ତତଃ ॥ ୬-୨୪॥
ଶନୈଃ ଶନୈରୁପରମେଦ୍ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଧୃତିଗୃହୀତଯା ।
ଆତ୍ମସଂସ୍ଥଂ ମନଃ କୃତ୍ୱା ନ କିଞ୍ଚିଦପି ଚିନ୍ତଯେତ୍ ॥ ୬-୨୫॥
ଯତୋ ଯତୋ ନିଶ୍ଚରତି ମନଶ୍ଚଞ୍ଚଲମସ୍ଥିରମ୍ ।
ତତସ୍ତତୋ ନିଯମ୍ଯୈତଦାତ୍ମନ୍ଯେୱ ୱଶଂ ନଯେତ୍ ॥ ୬-୨୬॥
ପ୍ରଶାନ୍ତମନସଂ ହ୍ଯେନଂ ଯୋଗିନଂ ସୁଖମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଉପୈତି ଶାନ୍ତରଜସଂ ବ୍ରହ୍ମଭୂତମକଲ୍ମଷମ୍ ॥ ୬-୨୭॥
ଯୁଞ୍ଜନ୍ନେୱଂ ସଦାତ୍ମାନଂ ଯୋଗୀ ୱିଗତକଲ୍ମଷଃ ।
ସୁଖେନ ବ୍ରହ୍ମସଂସ୍ପର୍ଶମତ୍ଯନ୍ତଂ ସୁଖମଶ୍ନୁତେ ॥ ୬-୨୮॥
ସର୍ୱଭୂତସ୍ଥମାତ୍ମାନଂ ସର୍ୱଭୂତାନି ଚାତ୍ମନି ।
ଈକ୍ଷତେ ଯୋଗଯୁକ୍ତାତ୍ମା ସର୍ୱତ୍ର ସମଦର୍ଶନଃ ॥ ୬-୨୯॥
ଯୋ ମାଂ ପଶ୍ଯତି ସର୍ୱତ୍ର ସର୍ୱଂ ଚ ମଯି ପଶ୍ଯତି ।
ତସ୍ଯାହଂ ନ ପ୍ରଣଶ୍ଯାମି ସ ଚ ମେ ନ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି ॥ ୬-୩୦॥
ସର୍ୱଭୂତସ୍ଥିତଂ ଯୋ ମାଂ ଭଜତ୍ଯେକତ୍ୱମାସ୍ଥିତଃ ।
ସର୍ୱଥା ୱର୍ତମାନୋऽପି ସ ଯୋଗୀ ମଯି ୱର୍ତତେ ॥ ୬-୩୧॥
ଆତ୍ମୌପମ୍ଯେନ ସର୍ୱତ୍ର ସମଂ ପଶ୍ଯତି ଯୋऽର୍ଜୁନ ।
ସୁଖଂ ୱା ଯଦି ୱା ଦୁଃଖଂ ସ ଯୋଗୀ ପରମୋ ମତଃ ॥ ୬-୩୨॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ଯୋऽଯଂ ଯୋଗସ୍ତ୍ୱଯା ପ୍ରୋକ୍ତଃ ସାମ୍ଯେନ ମଧୁସୂଦନ ।
ଏତସ୍ଯାହଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ଚଞ୍ଚଲତ୍ୱାତ୍ସ୍ଥିତିଂ ସ୍ଥିରାମ୍ ॥ ୬-୩୩॥
ଚଞ୍ଚଲଂ ହି ମନଃ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରମାଥି ବଲୱଦ୍ ଦୃଢମ୍ ।
ତସ୍ଯାହଂ ନିଗ୍ରହଂ ମନ୍ଯେ ୱାଯୋରିୱ ସୁଦୁଷ୍କରମ୍ ॥ ୬-୩୪॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ଅସଂଶଯଂ ମହାବାହୋ ମନୋ ଦୁର୍ନିଗ୍ରହଂ ଚଲମ୍ ।
ଅଭ୍ଯାସେନ ତୁ କୌନ୍ତେଯ ୱୈରାଗ୍ଯେଣ ଚ ଗୃହ୍ଯତେ ॥ ୬-୩୫॥
ଅସଂଯତାତ୍ମନା ଯୋଗୋ ଦୁଷ୍ପ୍ରାପ ଇତି ମେ ମତିଃ ।
ୱଶ୍ଯାତ୍ମନା ତୁ ଯତତା ଶକ୍ଯୋऽୱାପ୍ତୁମୁପାଯତଃ ॥ ୬-୩୬॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ଅଯତିଃ ଶ୍ରଦ୍ଧଯୋପେତୋ ଯୋଗାଚ୍ଚଲିତମାନସଃ ।
ଅପ୍ରାପ୍ଯ ଯୋଗସଂସିଦ୍ଧିଂ କାଂ ଗତିଂ କୃଷ୍ଣ ଗଚ୍ଛତି ॥ ୬-୩୭॥
କଚ୍ଚିନ୍ନୋଭଯୱିଭ୍ରଷ୍ଟଶ୍ଛିନ୍ନାଭ୍ରମିୱ ନଶ୍ଯତି ।
ଅପ୍ରତିଷ୍ଠୋ ମହାବାହୋ ୱିମୂଢୋ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଥି ॥ ୬-୩୮॥
ଏତନ୍ମେ ସଂଶଯଂ କୃଷ୍ଣ ଛେତ୍ତୁମର୍ହସ୍ଯଶେଷତଃ ।
ତ୍ୱଦନ୍ଯଃ ସଂଶଯସ୍ଯାସ୍ଯ ଛେତ୍ତା ନ ହ୍ଯୁପପଦ୍ଯତେ ॥ ୬-୩୯॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ପାର୍ଥ ନୈୱେହ ନାମୁତ୍ର ୱିନାଶସ୍ତସ୍ଯ ୱିଦ୍ଯତେ ।
ନ ହି କଲ୍ଯାଣକୃତ୍କଶ୍ଚିଦ୍ ଦୁର୍ଗତିଂ ତାତ ଗଚ୍ଛତି ॥ ୬-୪୦॥
ପ୍ରାପ୍ଯ ପୁଣ୍ଯକୃତାଂ ଲୋକାନୁଷିତ୍ୱା ଶାଶ୍ୱତୀଃ ସମାଃ ।
ଶୁଚୀନାଂ ଶ୍ରୀମତାଂ ଗେହେ ଯୋଗଭ୍ରଷ୍ଟୋऽଭିଜାଯତେ ॥ ୬-୪୧॥
ଅଥୱା ଯୋଗିନାମେୱ କୁଲେ ଭୱତି ଧୀମତାମ୍ ।
ଏତଦ୍ଧି ଦୁର୍ଲଭତରଂ ଲୋକେ ଜନ୍ମ ଯଦୀଦୃଶମ୍ ॥ ୬-୪୨॥
ତତ୍ର ତଂ ବୁଦ୍ଧିସଂଯୋଗଂ ଲଭତେ ପୌର୍ୱଦେହିକମ୍ ।
ଯତତେ ଚ ତତୋ ଭୂଯଃ ସଂସିଦ୍ଧୌ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ ୬-୪୩॥
ପୂର୍ୱାଭ୍ଯାସେନ ତେନୈୱ ହ୍ରିଯତେ ହ୍ଯୱଶୋऽପି ସଃ ।
ଜିଜ୍ଞାସୁରପି ଯୋଗସ୍ଯ ଶବ୍ଦବ୍ରହ୍ମାତିୱର୍ତତେ ॥ ୬-୪୪॥
ପ୍ରଯତ୍ନାଦ୍ଯତମାନସ୍ତୁ ଯୋଗୀ ସଂଶୁଦ୍ଧକିଲ୍ବିଷଃ ।
ଅନେକଜନ୍ମସଂସିଦ୍ଧସ୍ତତୋ ଯାତି ପରାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୬-୪୫॥
ତପସ୍ୱିଭ୍ଯୋऽଧିକୋ ଯୋଗୀ ଜ୍ଞାନିଭ୍ଯୋऽପି ମତୋऽଧିକଃ ।
କର୍ମିଭ୍ଯଶ୍ଚାଧିକୋ ଯୋଗୀ ତସ୍ମାଦ୍ଯୋଗୀ ଭୱାର୍ଜୁନ ॥ ୬-୪୬॥
ଯୋଗିନାମପି ସର୍ୱେଷାଂ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା ।
ଶ୍ରଦ୍ଧାୱାନ୍ଭଜତେ ଯୋ ମାଂ ସ ମେ ଯୁକ୍ତତମୋ ମତଃ ॥ ୬-୪୭॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଆତ୍ମସଂଯମଯୋଗୋ ନାମ ଷଷ୍ଠୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୬॥
ଅଥ ସପ୍ତମୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଜ୍ଞାନୱିଜ୍ଞାନଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ମଯ୍ଯାସକ୍ତମନାଃ ପାର୍ଥ ଯୋଗଂ ଯୁଞ୍ଜନ୍ମଦାଶ୍ରଯଃ ।
ଅସଂଶଯଂ ସମଗ୍ରଂ ମାଂ ଯଥା ଜ୍ଞାସ୍ଯସି ତଚ୍ଛୃଣୁ ॥ ୭-୧॥
ଜ୍ଞାନଂ ତେऽହଂ ସୱିଜ୍ଞାନମିଦଂ ୱକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯଶେଷତଃ ।
ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱା ନେହ ଭୂଯୋऽନ୍ଯଜ୍ଜ୍ଞାତୱ୍ଯମୱଶିଷ୍ଯତେ ॥ ୭-୨॥
ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ସହସ୍ରେଷୁ କଶ୍ଚିଦ୍ଯତତି ସିଦ୍ଧଯେ ।
ଯତତାମପି ସିଦ୍ଧାନାଂ କଶ୍ଚିନ୍ମାଂ ୱେତ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ॥ ୭-୩॥
ଭୂମିରାପୋऽନଲୋ ୱାଯୁଃ ଖଂ ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେୱ ଚ ।
ଅହଙ୍କାର ଇତୀଯଂ ମେ ଭିନ୍ନା ପ୍ରକୃତିରଷ୍ଟଧା ॥ ୭-୪॥
ଅପରେଯମିତସ୍ତ୍ୱନ୍ଯାଂ ପ୍ରକୃତିଂ ୱିଦ୍ଧି ମେ ପରାମ୍ ।
ଜୀୱଭୂତାଂ ମହାବାହୋ ଯଯେଦଂ ଧାର୍ଯତେ ଜଗତ୍ ॥ ୭-୫॥
ଏତଦ୍ଯୋନୀନି ଭୂତାନି ସର୍ୱାଣୀତ୍ଯୁପଧାରଯ ।
ଅହଂ କୃତ୍ସ୍ନସ୍ଯ ଜଗତଃ ପ୍ରଭୱଃ ପ୍ରଲଯସ୍ତଥା ॥ ୭-୬॥
ମତ୍ତଃ ପରତରଂ ନାନ୍ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦସ୍ତି ଧନଞ୍ଜଯ ।
ମଯି ସର୍ୱମିଦଂ ପ୍ରୋତଂ ସୂତ୍ରେ ମଣିଗଣା ଇୱ ॥ ୭-୭॥
ରସୋऽହମପ୍ସୁ କୌନ୍ତେଯ ପ୍ରଭାସ୍ମି ଶଶିସୂର୍ଯଯୋଃ ।
ପ୍ରଣୱଃ ସର୍ୱୱେଦେଷୁ ଶବ୍ଦଃ ଖେ ପୌରୁଷଂ ନୃଷୁ ॥ ୭-୮॥
ପୁଣ୍ଯୋ ଗନ୍ଧଃ ପୃଥିୱ୍ଯାଂ ଚ ତେଜଶ୍ଚାସ୍ମି ୱିଭାୱସୌ ।
ଜୀୱନଂ ସର୍ୱଭୂତେଷୁ ତପଶ୍ଚାସ୍ମି ତପସ୍ୱିଷୁ ॥ ୭-୯॥
ବୀଜଂ ମାଂ ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ୱିଦ୍ଧି ପାର୍ଥ ସନାତନମ୍ ।
ବୁଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧିମତାମସ୍ମି ତେଜସ୍ତେଜସ୍ୱିନାମହମ୍ ॥ ୭-୧୦॥
ବଲଂ ବଲୱତାଂ ଚାହଂ କାମରାଗୱିୱର୍ଜିତମ୍ ।
ଧର୍ମାୱିରୁଦ୍ଧୋ ଭୂତେଷୁ କାମୋऽସ୍ମି ଭରତର୍ଷଭ ॥ ୭-୧୧॥
ଯେ ଚୈୱ ସାତ୍ତ୍ୱିକା ଭାୱା ରାଜସାସ୍ତାମସାଶ୍ଚ ଯେ ।
ମତ୍ତ ଏୱେତି ତାନ୍ୱିଦ୍ଧି ନ ତ୍ୱହଂ ତେଷୁ ତେ ମଯି ॥ ୭-୧୨॥
ତ୍ରିଭିର୍ଗୁଣମଯୈର୍ଭାୱୈରେଭିଃ ସର୍ୱମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ମୋହିତଂ ନାଭିଜାନାତି ମାମେଭ୍ଯଃ ପରମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୭-୧୩॥
ଦୈୱୀ ହ୍ଯେଷା ଗୁଣମଯୀ ମମ ମାଯା ଦୁରତ୍ଯଯା ।
ମାମେୱ ଯେ ପ୍ରପଦ୍ଯନ୍ତେ ମାଯାମେତାଂ ତରନ୍ତି ତେ ॥ ୭-୧୪॥
ନ ମାଂ ଦୁଷ୍କୃତିନୋ ମୂଢାଃ ପ୍ରପଦ୍ଯନ୍ତେ ନରାଧମାଃ ।
ମାଯଯାପହୃତଜ୍ଞାନା ଆସୁରଂ ଭାୱମାଶ୍ରିତାଃ ॥ ୭-୧୫॥
ଚତୁର୍ୱିଧା ଭଜନ୍ତେ ମାଂ ଜନାଃ ସୁକୃତିନୋऽର୍ଜୁନ ।
ଆର୍ତୋ ଜିଜ୍ଞାସୁରର୍ଥାର୍ଥୀ ଜ୍ଞାନୀ ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ ୭-୧୬॥
ତେଷାଂ ଜ୍ଞାନୀ ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତ ଏକଭକ୍ତିର୍ୱିଶିଷ୍ଯତେ ।
ପ୍ରିଯୋ ହି ଜ୍ଞାନିନୋऽତ୍ଯର୍ଥମହଂ ସ ଚ ମମ ପ୍ରିଯଃ ॥ ୭-୧୭॥
ଉଦାରାଃ ସର୍ୱ ଏୱୈତେ ଜ୍ଞାନୀ ତ୍ୱାତ୍ମୈୱ ମେ ମତମ୍ ।
ଆସ୍ଥିତଃ ସ ହି ଯୁକ୍ତାତ୍ମା ମାମେୱାନୁତ୍ତମାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୭-୧୮॥
ବହୂନାଂ ଜନ୍ମନାମନ୍ତେ ଜ୍ଞାନୱାନ୍ମାଂ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ ।
ୱାସୁଦେୱଃ ସର୍ୱମିତି ସ ମହାତ୍ମା ସୁଦୁର୍ଲଭଃ ॥ ୭-୧୯॥
କାମୈସ୍ତୈସ୍ତୈର୍ହୃତଜ୍ଞାନାଃ ପ୍ରପଦ୍ଯନ୍ତେऽନ୍ଯଦେୱତାଃ ।
ତଂ ତଂ ନିଯମମାସ୍ଥାଯ ପ୍ରକୃତ୍ଯା ନିଯତାଃ ସ୍ୱଯା ॥ ୭-୨୦॥
ଯୋ ଯୋ ଯାଂ ଯାଂ ତନୁଂ ଭକ୍ତଃ ଶ୍ରଦ୍ଧଯାର୍ଚିତୁମିଚ୍ଛତି ।
ତସ୍ଯ ତସ୍ଯାଚଲାଂ ଶ୍ରଦ୍ଧାଂ ତାମେୱ ୱିଦଧାମ୍ଯହମ୍ ॥ ୭-୨୧॥
ସ ତଯା ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ଯୁକ୍ତସ୍ତସ୍ଯାରାଧନମୀହତେ ।
ଲଭତେ ଚ ତତଃ କାମାନ୍ମଯୈୱ ୱିହିତାନ୍ହି ତାନ୍ ॥ ୭-୨୨॥
ଅନ୍ତୱତ୍ତୁ ଫଲଂ ତେଷାଂ ତଦ୍ଭୱତ୍ଯଲ୍ପମେଧସାମ୍ ।
ଦେୱାନ୍ଦେୱଯଜୋ ଯାନ୍ତି ମଦ୍ଭକ୍ତା ଯାନ୍ତି ମାମପି ॥ ୭-୨୩॥
ଅୱ୍ଯକ୍ତଂ ୱ୍ଯକ୍ତିମାପନ୍ନଂ ମନ୍ଯନ୍ତେ ମାମବୁଦ୍ଧଯଃ ।
ପରଂ ଭାୱମଜାନନ୍ତୋ ମମାୱ୍ଯଯମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୭-୨୪॥
ନାହଂ ପ୍ରକାଶଃ ସର୍ୱସ୍ଯ ଯୋଗମାଯାସମାୱୃତଃ ।
ମୂଢୋऽଯଂ ନାଭିଜାନାତି ଲୋକୋ ମାମଜମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୭-୨୫॥
ୱେଦାହଂ ସମତୀତାନି ୱର୍ତମାନାନି ଚାର୍ଜୁନ ।
ଭୱିଷ୍ଯାଣି ଚ ଭୂତାନି ମାଂ ତୁ ୱେଦ ନ କଶ୍ଚନ ॥ ୭-୨୬॥
ଇଚ୍ଛାଦ୍ୱେଷସମୁତ୍ଥେନ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱମୋହେନ ଭାରତ ।
ସର୍ୱଭୂତାନି ସମ୍ମୋହଂ ସର୍ଗେ ଯାନ୍ତି ପରନ୍ତପ ॥ ୭-୨୭॥
ଯେଷାଂ ତ୍ୱନ୍ତଗତଂ ପାପଂ ଜନାନାଂ ପୁଣ୍ଯକର୍ମଣାମ୍ ।
ତେ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱମୋହନିର୍ମୁକ୍ତା ଭଜନ୍ତେ ମାଂ ଦୃଢୱ୍ରତାଃ ॥ ୭-୨୮॥
ଜରାମରଣମୋକ୍ଷାଯ ମାମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଯତନ୍ତି ଯେ ।
ତେ ବ୍ରହ୍ମ ତଦ୍ୱିଦୁଃ କୃତ୍ସ୍ନମଧ୍ଯାତ୍ମଂ କର୍ମ ଚାଖିଲମ୍ ॥ ୭-୨୯॥
ସାଧିଭୂତାଧିଦୈୱଂ ମାଂ ସାଧିଯଜ୍ଞଂ ଚ ଯେ ୱିଦୁଃ ।
ପ୍ରଯାଣକାଲେऽପି ଚ ମାଂ ତେ ୱିଦୁର୍ଯୁକ୍ତଚେତସଃ ॥ ୭-୩୦॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଜ୍ଞାନୱିଜ୍ଞାନଯୋଗୋ ନାମ ସପ୍ତମୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୭॥
ଅଥ ଅଷ୍ଟମୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଅକ୍ଷରବ୍ରହ୍ମଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
କିଂ ତଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ କିମଧ୍ଯାତ୍ମଂ କିଂ କର୍ମ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ।
ଅଧିଭୂତଂ ଚ କିଂ ପ୍ରୋକ୍ତମଧିଦୈୱଂ କିମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୮-୧॥
ଅଧିଯଜ୍ଞଃ କଥଂ କୋऽତ୍ର ଦେହେऽସ୍ମିନ୍ମଧୁସୂଦନ ।
ପ୍ରଯାଣକାଲେ ଚ କଥଂ ଜ୍ଞେଯୋऽସି ନିଯତାତ୍ମଭିଃ ॥ ୮-୨॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ଅକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରମଂ ସ୍ୱଭାୱୋऽଧ୍ଯାତ୍ମମୁଚ୍ଯତେ ।
ଭୂତଭାୱୋଦ୍ଭୱକରୋ ୱିସର୍ଗଃ କର୍ମସଂଜ୍ଞିତଃ ॥ ୮-୩॥
ଅଧିଭୂତଂ କ୍ଷରୋ ଭାୱଃ ପୁରୁଷଶ୍ଚାଧିଦୈୱତମ୍ ।
ଅଧିଯଜ୍ଞୋऽହମେୱାତ୍ର ଦେହେ ଦେହଭୃତାଂ ୱର ॥ ୮-୪॥
ଅନ୍ତକାଲେ ଚ ମାମେୱ ସ୍ମରନ୍ମୁକ୍ତ୍ୱା କଲେୱରମ୍ ।
ଯଃ ପ୍ରଯାତି ସ ମଦ୍ଭାୱଂ ଯାତି ନାସ୍ତ୍ଯତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ ୮-୫॥
ଯଂ ଯଂ ୱାପି ସ୍ମରନ୍ଭାୱଂ ତ୍ଯଜତ୍ଯନ୍ତେ କଲେୱରମ୍ ।
ତଂ ତମେୱୈତି କୌନ୍ତେଯ ସଦା ତଦ୍ଭାୱଭାୱିତଃ ॥ ୮-୬॥
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱେଷୁ କାଲେଷୁ ମାମନୁସ୍ମର ଯୁଧ୍ଯ ଚ ।
ମଯ୍ଯର୍ପିତମନୋବୁଦ୍ଧିର୍ମାମେୱୈଷ୍ଯସ୍ଯସଂଶଯଃ ॥ ୮-୭॥ orସଂଶଯମ୍
ଅଭ୍ଯାସଯୋଗଯୁକ୍ତେନ ଚେତସା ନାନ୍ଯଗାମିନା ।
ପରମଂ ପୁରୁଷଂ ଦିୱ୍ଯଂ ଯାତି ପାର୍ଥାନୁଚିନ୍ତଯନ୍ ॥ ୮-୮॥
କୱିଂ ପୁରାଣମନୁଶାସିତାର-
ମଣୋରଣୀଯଂସମନୁସ୍ମରେଦ୍ଯଃ ।
ସର୍ୱସ୍ଯ ଧାତାରମଚିନ୍ତ୍ଯରୂପ-
ମାଦିତ୍ଯୱର୍ଣଂ ତମସଃ ପରସ୍ତାତ୍ ॥ ୮-୯॥
ପ୍ରଯାଣକାଲେ ମନସାऽଚଲେନ
ଭକ୍ତ୍ଯା ଯୁକ୍ତୋ ଯୋଗବଲେନ ଚୈୱ ।
ଭ୍ରୁୱୋର୍ମଧ୍ଯେ ପ୍ରାଣମାୱେଶ୍ଯ ସମ୍ଯକ୍
ସ ତଂ ପରଂ ପୁରୁଷମୁପୈତି ଦିୱ୍ଯମ୍ ॥ ୮-୧୦॥
ଯଦକ୍ଷରଂ ୱେଦୱିଦୋ ୱଦନ୍ତି
ୱିଶନ୍ତି ଯଦ୍ଯତଯୋ ୱୀତରାଗାଃ ।
ଯଦିଚ୍ଛନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚରନ୍ତି
ତତ୍ତେ ପଦଂ ସଙ୍ଗ୍ରହେଣ ପ୍ରୱକ୍ଷ୍ଯେ ॥ ୮-୧୧॥
ସର୍ୱଦ୍ୱାରାଣି ସଂଯମ୍ଯ ମନୋ ହୃଦି ନିରୁଧ୍ଯ ଚ ।
ମୂର୍ଧ୍ନ୍ଯାଧାଯାତ୍ମନଃ ପ୍ରାଣମାସ୍ଥିତୋ ଯୋଗଧାରଣାମ୍ ॥ ୮-୧୨॥
ଓମିତ୍ଯେକାକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ୱ୍ଯାହରନ୍ମାମନୁସ୍ମରନ୍ ।
ଯଃ ପ୍ରଯାତି ତ୍ଯଜନ୍ଦେହଂ ସ ଯାତି ପରମାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୮-୧୩॥
ଅନନ୍ଯଚେତାଃ ସତତଂ ଯୋ ମାଂ ସ୍ମରତି ନିତ୍ଯଶଃ ।
ତସ୍ଯାହଂ ସୁଲଭଃ ପାର୍ଥ ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତସ୍ଯ ଯୋଗିନଃ ॥ ୮-୧୪॥
ମାମୁପେତ୍ଯ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଦୁଃଖାଲଯମଶାଶ୍ୱତମ୍ ।
ନାପ୍ନୁୱନ୍ତି ମହାତ୍ମାନଃ ସଂସିଦ୍ଧିଂ ପରମାଂ ଗତାଃ ॥ ୮-୧୫॥
ଆବ୍ରହ୍ମଭୁୱନାଲ୍ଲୋକାଃ ପୁନରାୱର୍ତିନୋऽର୍ଜୁନ ।
ମାମୁପେତ୍ଯ ତୁ କୌନ୍ତେଯ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନ ୱିଦ୍ଯତେ ॥ ୮-୧୬॥
ସହସ୍ରଯୁଗପର୍ଯନ୍ତମହର୍ଯଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ୱିଦୁଃ ।
ରାତ୍ରିଂ ଯୁଗସହସ୍ରାନ୍ତାଂ ତେऽହୋରାତ୍ରୱିଦୋ ଜନାଃ ॥ ୮-୧୭॥
ଅୱ୍ଯକ୍ତାଦ୍ ୱ୍ଯକ୍ତଯଃ ସର୍ୱାଃ ପ୍ରଭୱନ୍ତ୍ଯହରାଗମେ ।
ରାତ୍ର୍ଯାଗମେ ପ୍ରଲୀଯନ୍ତେ ତତ୍ରୈୱାୱ୍ଯକ୍ତସଂଜ୍ଞକେ ॥ ୮-୧୮॥
ଭୂତଗ୍ରାମଃ ସ ଏୱାଯଂ ଭୂତ୍ୱା ଭୂତ୍ୱା ପ୍ରଲୀଯତେ ।
ରାତ୍ର୍ଯାଗମେऽୱଶଃ ପାର୍ଥ ପ୍ରଭୱତ୍ଯହରାଗମେ ॥ ୮-୧୯॥
ପରସ୍ତସ୍ମାତ୍ତୁ ଭାୱୋऽନ୍ଯୋऽୱ୍ଯକ୍ତୋऽୱ୍ଯକ୍ତାତ୍ସନାତନଃ ।
ଯଃ ସ ସର୍ୱେଷୁ ଭୂତେଷୁ ନଶ୍ଯତ୍ସୁ ନ ୱିନଶ୍ଯତି ॥ ୮-୨୦॥
ଅୱ୍ଯକ୍ତୋऽକ୍ଷର ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତମାହୁଃ ପରମାଂ ଗତିମ୍ ।
ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନ ନିୱର୍ତନ୍ତେ ତଦ୍ଧାମ ପରମଂ ମମ ॥ ୮-୨୧॥
ପୁରୁଷଃ ସ ପରଃ ପାର୍ଥ ଭକ୍ତ୍ଯା ଲଭ୍ଯସ୍ତ୍ୱନନ୍ଯଯା ।
ଯସ୍ଯାନ୍ତଃସ୍ଥାନି ଭୂତାନି ଯେନ ସର୍ୱମିଦଂ ତତମ୍ ॥ ୮-୨୨॥
ଯତ୍ର କାଲେ ତ୍ୱନାୱୃତ୍ତିମାୱୃତ୍ତିଂ ଚୈୱ ଯୋଗିନଃ ।
ପ୍ରଯାତା ଯାନ୍ତି ତଂ କାଲଂ ୱକ୍ଷ୍ଯାମି ଭରତର୍ଷଭ ॥ ୮-୨୩॥
ଅଗ୍ନିର୍ଜ୍ଯୋତିରହଃ ଶୁକ୍ଲଃ ଷଣ୍ମାସା ଉତ୍ତରାଯଣମ୍ ।
ତତ୍ର ପ୍ରଯାତା ଗଚ୍ଛନ୍ତି ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମୱିଦୋ ଜନାଃ ॥ ୮-୨୪॥
ଧୂମୋ ରାତ୍ରିସ୍ତଥା କୃଷ୍ଣଃ ଷଣ୍ମାସା ଦକ୍ଷିଣାଯନମ୍ ।
ତତ୍ର ଚାନ୍ଦ୍ରମସଂ ଜ୍ଯୋତିର୍ଯୋଗୀ ପ୍ରାପ୍ଯ ନିୱର୍ତତେ ॥ ୮-୨୫॥
ଶୁକ୍ଲକୃଷ୍ଣେ ଗତୀ ହ୍ଯେତେ ଜଗତଃ ଶାଶ୍ୱତେ ମତେ ।
ଏକଯା ଯାତ୍ଯନାୱୃତ୍ତିମନ୍ଯଯାୱର୍ତତେ ପୁନଃ ॥ ୮-୨୬॥
ନୈତେ ସୃତୀ ପାର୍ଥ ଜାନନ୍ଯୋଗୀ ମୁହ୍ଯତି କଶ୍ଚନ ।
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱେଷୁ କାଲେଷୁ ଯୋଗଯୁକ୍ତୋ ଭୱାର୍ଜୁନ ॥ ୮-୨୭॥
ୱେଦେଷୁ ଯଜ୍ଞେଷୁ ତପଃସୁ ଚୈୱ
ଦାନେଷୁ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ପ୍ରଦିଷ୍ଟମ୍ ।
ଅତ୍ଯେତି ତତ୍ସର୍ୱମିଦଂ ୱିଦିତ୍ୱା
ଯୋଗୀ ପରଂ ସ୍ଥାନମୁପୈତି ଚାଦ୍ଯମ୍ ॥ ୮-୨୮॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଅକ୍ଷରବ୍ରହ୍ମଯୋଗୋ ନାମାଷ୍ଟମୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୮॥
ଅଥ ନୱମୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ରାଜୱିଦ୍ଯାରାଜଗୁହ୍ଯଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ଇଦଂ ତୁ ତେ ଗୁହ୍ଯତମଂ ପ୍ରୱକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯନସୂଯୱେ ।
ଜ୍ଞାନଂ ୱିଜ୍ଞାନସହିତଂ ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱା ମୋକ୍ଷ୍ଯସେऽଶୁଭାତ୍ ॥ ୯-୧॥
ରାଜୱିଦ୍ଯା ରାଜଗୁହ୍ଯଂ ପୱିତ୍ରମିଦମୁତ୍ତମମ୍ ।
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାୱଗମଂ ଧର୍ମ୍ଯଂ ସୁସୁଖଂ କର୍ତୁମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୯-୨॥
ଅଶ୍ରଦ୍ଦଧାନାଃ ପୁରୁଷା ଧର୍ମସ୍ଯାସ୍ଯ ପରନ୍ତପ ।
ଅପ୍ରାପ୍ଯ ମାଂ ନିୱର୍ତନ୍ତେ ମୃତ୍ଯୁସଂସାରୱର୍ତ୍ମନି ॥ ୯-୩॥
ମଯା ତତମିଦଂ ସର୍ୱଂ ଜଗଦୱ୍ଯକ୍ତମୂର୍ତିନା ।
ମତ୍ସ୍ଥାନି ସର୍ୱଭୂତାନି ନ ଚାହଂ ତେଷ୍ୱୱସ୍ଥିତଃ ॥ ୯-୪॥
ନ ଚ ମତ୍ସ୍ଥାନି ଭୂତାନି ପଶ୍ଯ ମେ ଯୋଗମୈଶ୍ୱରମ୍ ।
ଭୂତଭୃନ୍ନ ଚ ଭୂତସ୍ଥୋ ମମାତ୍ମା ଭୂତଭାୱନଃ ॥ ୯-୫॥
ଯଥାକାଶସ୍ଥିତୋ ନିତ୍ଯଂ ୱାଯୁଃ ସର୍ୱତ୍ରଗୋ ମହାନ୍ ।
ତଥା ସର୍ୱାଣି ଭୂତାନି ମତ୍ସ୍ଥାନୀତ୍ଯୁପଧାରଯ ॥ ୯-୬॥
ସର୍ୱଭୂତାନି କୌନ୍ତେଯ ପ୍ରକୃତିଂ ଯାନ୍ତି ମାମିକାମ୍ ।
କଲ୍ପକ୍ଷଯେ ପୁନସ୍ତାନି କଲ୍ପାଦୌ ୱିସୃଜାମ୍ଯହମ୍ ॥ ୯-୭॥
ପ୍ରକୃତିଂ ସ୍ୱାମୱଷ୍ଟଭ୍ଯ ୱିସୃଜାମି ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ଭୂତଗ୍ରାମମିମଂ କୃତ୍ସ୍ନମୱଶଂ ପ୍ରକୃତେର୍ୱଶାତ୍ ॥ ୯-୮॥
ନ ଚ ମାଂ ତାନି କର୍ମାଣି ନିବଧ୍ନନ୍ତି ଧନଞ୍ଜଯ ।
ଉଦାସୀନୱଦାସୀନମସକ୍ତଂ ତେଷୁ କର୍ମସୁ ॥ ୯-୯॥
ମଯାଧ୍ଯକ୍ଷେଣ ପ୍ରକୃତିଃ ସୂଯତେ ସଚରାଚରମ୍ ।
ହେତୁନାନେନ କୌନ୍ତେଯ ଜଗଦ୍ୱିପରିୱର୍ତତେ ॥ ୯-୧୦॥
ଅୱଜାନନ୍ତି ମାଂ ମୂଢା ମାନୁଷୀଂ ତନୁମାଶ୍ରିତମ୍ ।
ପରଂ ଭାୱମଜାନନ୍ତୋ ମମ ଭୂତମହେଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୯-୧୧॥
ମୋଘାଶା ମୋଘକର୍ମାଣୋ ମୋଘଜ୍ଞାନା ୱିଚେତସଃ ।
ରାକ୍ଷସୀମାସୁରୀଂ ଚୈୱ ପ୍ରକୃତିଂ ମୋହିନୀଂ ଶ୍ରିତାଃ ॥ ୯-୧୨॥
ମହାତ୍ମାନସ୍ତୁ ମାଂ ପାର୍ଥ ଦୈୱୀଂ ପ୍ରକୃତିମାଶ୍ରିତାଃ ।
ଭଜନ୍ତ୍ଯନନ୍ଯମନସୋ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ଭୂତାଦିମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୯-୧୩॥
ସତତଂ କୀର୍ତଯନ୍ତୋ ମାଂ ଯତନ୍ତଶ୍ଚ ଦୃଢୱ୍ରତାଃ ।
ନମସ୍ଯନ୍ତଶ୍ଚ ମାଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତା ଉପାସତେ ॥ ୯-୧୪॥
ଜ୍ଞାନଯଜ୍ଞେନ ଚାପ୍ଯନ୍ଯେ ଯଜନ୍ତୋ ମାମୁପାସତେ ।
ଏକତ୍ୱେନ ପୃଥକ୍ତ୍ୱେନ ବହୁଧା ୱିଶ୍ୱତୋମୁଖମ୍ ॥ ୯-୧୫॥
ଅହଂ କ୍ରତୁରହଂ ଯଜ୍ଞଃ ସ୍ୱଧାହମହମୌଷଧମ୍ ।
ମନ୍ତ୍ରୋऽହମହମେୱାଜ୍ଯମହମଗ୍ନିରହଂ ହୁତମ୍ ॥ ୯-୧୬॥
ପିତାହମସ୍ଯ ଜଗତୋ ମାତା ଧାତା ପିତାମହଃ ।
ୱେଦ୍ଯଂ ପୱିତ୍ରମୋଙ୍କାର ଋକ୍ସାମ ଯଜୁରେୱ ଚ ॥ ୯-୧୭॥
ଗତିର୍ଭର୍ତା ପ୍ରଭୁଃ ସାକ୍ଷୀ ନିୱାସଃ ଶରଣଂ ସୁହୃତ୍ ।
ପ୍ରଭୱଃ ପ୍ରଲଯଃ ସ୍ଥାନଂ ନିଧାନଂ ବୀଜମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୯-୧୮॥
ତପାମ୍ଯହମହଂ ୱର୍ଷଂ ନିଗୃହ୍ଣାମ୍ଯୁତ୍ସୃଜାମି ଚ ।
ଅମୃତଂ ଚୈୱ ମୃତ୍ଯୁଶ୍ଚ ସଦସଚ୍ଚାହମର୍ଜୁନ ॥ ୯-୧୯॥
ତ୍ରୈୱିଦ୍ଯା ମାଂ ସୋମପାଃ ପୂତପାପା
ଯଜ୍ଞୈରିଷ୍ଟ୍ୱା ସ୍ୱର୍ଗତିଂ ପ୍ରାର୍ଥଯନ୍ତେ ।
ତେ ପୁଣ୍ଯମାସାଦ୍ଯ ସୁରେନ୍ଦ୍ରଲୋକ-
ମଶ୍ନନ୍ତି ଦିୱ୍ଯାନ୍ଦିୱି ଦେୱଭୋଗାନ୍ ॥ ୯-୨୦॥
ତେ ତଂ ଭୁକ୍ତ୍ୱା ସ୍ୱର୍ଗଲୋକଂ ୱିଶାଲଂ
କ୍ଷୀଣେ ପୁଣ୍ଯେ ମର୍ତ୍ଯଲୋକଂ ୱିଶନ୍ତି ।
ଏୱଂ ତ୍ରଯୀଧର୍ମମନୁପ୍ରପନ୍ନା
ଗତାଗତଂ କାମକାମା ଲଭନ୍ତେ ॥ ୯-୨୧॥
ଅନନ୍ଯାଶ୍ଚିନ୍ତଯନ୍ତୋ ମାଂ ଯେ ଜନାଃ ପର୍ଯୁପାସତେ ।
ତେଷାଂ ନିତ୍ଯାଭିଯୁକ୍ତାନାଂ ଯୋଗକ୍ଷେମଂ ୱହାମ୍ଯହମ୍ ॥ ୯-୨୨॥
ଯେऽପ୍ଯନ୍ଯଦେୱତା ଭକ୍ତା ଯଜନ୍ତେ ଶ୍ରଦ୍ଧଯାନ୍ୱିତାଃ ।
ତେऽପି ମାମେୱ କୌନ୍ତେଯ ଯଜନ୍ତ୍ଯୱିଧିପୂର୍ୱକମ୍ ॥ ୯-୨୩॥
ଅହଂ ହି ସର୍ୱଯଜ୍ଞାନାଂ ଭୋକ୍ତା ଚ ପ୍ରଭୁରେୱ ଚ ।
ନ ତୁ ମାମଭିଜାନନ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱେନାତଶ୍ଚ୍ଯୱନ୍ତି ତେ ॥ ୯-୨୪॥
ଯାନ୍ତି ଦେୱୱ୍ରତା ଦେୱାନ୍ପିତॄନ୍ଯାନ୍ତି ପିତୃୱ୍ରତାଃ ।
ଭୂତାନି ଯାନ୍ତି ଭୂତେଜ୍ଯା ଯାନ୍ତି ମଦ୍ଯାଜିନୋऽପି ମାମ୍ ॥ ୯-୨୫॥
ପତ୍ରଂ ପୁଷ୍ପଂ ଫଲଂ ତୋଯଂ ଯୋ ମେ ଭକ୍ତ୍ଯା ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ।
ତଦହଂ ଭକ୍ତ୍ଯୁପହୃତମଶ୍ନାମି ପ୍ରଯତାତ୍ମନଃ ॥ ୯-୨୬॥
ଯତ୍କରୋଷି ଯଦଶ୍ନାସି ଯଜ୍ଜୁହୋଷି ଦଦାସି ଯତ୍ ।
ଯତ୍ତପସ୍ଯସି କୌନ୍ତେଯ ତତ୍କୁରୁଷ୍ୱ ମଦର୍ପଣମ୍ ॥ ୯-୨୭॥
ଶୁଭାଶୁଭଫଲୈରେୱଂ ମୋକ୍ଷ୍ଯସେ କର୍ମବନ୍ଧନୈଃ ।
ସଂନ୍ଯାସଯୋଗଯୁକ୍ତାତ୍ମା ୱିମୁକ୍ତୋ ମାମୁପୈଷ୍ଯସି ॥ ୯-୨୮॥
ସମୋऽହଂ ସର୍ୱଭୂତେଷୁ ନ ମେ ଦ୍ୱେଷ୍ଯୋऽସ୍ତି ନ ପ୍ରିଯଃ ।
ଯେ ଭଜନ୍ତି ତୁ ମାଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ମଯି ତେ ତେଷୁ ଚାପ୍ଯହମ୍ ॥ ୯-୨୯॥
ଅପି ଚେତ୍ସୁଦୁରାଚାରୋ ଭଜତେ ମାମନନ୍ଯଭାକ୍ ।
ସାଧୁରେୱ ସ ମନ୍ତୱ୍ଯଃ ସମ୍ଯଗ୍ୱ୍ଯୱସିତୋ ହି ସଃ ॥ ୯-୩୦॥
କ୍ଷିପ୍ରଂ ଭୱତି ଧର୍ମାତ୍ମା ଶଶ୍ୱଚ୍ଛାନ୍ତିଂ ନିଗଚ୍ଛତି ।
କୌନ୍ତେଯ ପ୍ରତିଜାନୀହି ନ ମେ ଭକ୍ତଃ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି ॥ ୯-୩୧॥
ମାଂ ହି ପାର୍ଥ ୱ୍ଯପାଶ୍ରିତ୍ଯ ଯେऽପି ସ୍ଯୁଃ ପାପଯୋନଯଃ ।
ସ୍ତ୍ରିଯୋ ୱୈଶ୍ଯାସ୍ତଥା ଶୂଦ୍ରାସ୍ତେऽପି ଯାନ୍ତି ପରାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୯-୩୨॥
କିଂ ପୁନର୍ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ପୁଣ୍ଯା ଭକ୍ତା ରାଜର୍ଷଯସ୍ତଥା ।
ଅନିତ୍ଯମସୁଖଂ ଲୋକମିମଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଭଜସ୍ୱ ମାମ୍ ॥ ୯-୩୩॥
ମନ୍ମନା ଭୱ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମଦ୍ଯାଜୀ ମାଂ ନମସ୍କୁରୁ ।
ମାମେୱୈଷ୍ଯସି ଯୁକ୍ତ୍ୱୈୱମାତ୍ମାନଂ ମତ୍ପରାଯଣଃ ॥ ୯-୩୪॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ରାଜୱିଦ୍ଯାରାଜଗୁହ୍ଯଯୋଗୋ ନାମ ନୱମୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୯॥
ଅଥ ଦଶମୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ୱିଭୂତିଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ଭୂଯ ଏୱ ମହାବାହୋ ଶୃଣୁ ମେ ପରମଂ ୱଚଃ ।
ଯତ୍ତେऽହଂ ପ୍ରୀଯମାଣାଯ ୱକ୍ଷ୍ଯାମି ହିତକାମ୍ଯଯା ॥ ୧୦-୧॥
ନ ମେ ୱିଦୁଃ ସୁରଗଣାଃ ପ୍ରଭୱଂ ନ ମହର୍ଷଯଃ ।
ଅହମାଦିର୍ହି ଦେୱାନାଂ ମହର୍ଷୀଣାଂ ଚ ସର୍ୱଶଃ ॥ ୧୦-୨॥
ଯୋ ମାମଜମନାଦିଂ ଚ ୱେତ୍ତି ଲୋକମହେଶ୍ୱରମ୍ ।
ଅସମ୍ମୂଢଃ ସ ମର୍ତ୍ଯେଷୁ ସର୍ୱପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୧୦-୩॥
ବୁଦ୍ଧିର୍ଜ୍ଞାନମସମ୍ମୋହଃ କ୍ଷମା ସତ୍ଯଂ ଦମଃ ଶମଃ ।
ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ଭୱୋऽଭାୱୋ ଭଯଂ ଚାଭଯମେୱ ଚ ॥ ୧୦-୪॥
ଅହିଂସା ସମତା ତୁଷ୍ଟିସ୍ତପୋ ଦାନଂ ଯଶୋऽଯଶଃ ।
ଭୱନ୍ତି ଭାୱା ଭୂତାନାଂ ମତ୍ତ ଏୱ ପୃଥଗ୍ୱିଧାଃ ॥ ୧୦-୫॥
ମହର୍ଷଯଃ ସପ୍ତ ପୂର୍ୱେ ଚତ୍ୱାରୋ ମନୱସ୍ତଥା ।
ମଦ୍ଭାୱା ମାନସା ଜାତା ଯେଷାଂ ଲୋକ ଇମାଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ ୧୦-୬॥
ଏତାଂ ୱିଭୂତିଂ ଯୋଗଂ ଚ ମମ ଯୋ ୱେତ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ।
ସୋऽୱିକମ୍ପେନ ଯୋଗେନ ଯୁଜ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ ୧୦-୭॥
ଅହଂ ସର୍ୱସ୍ଯ ପ୍ରଭୱୋ ମତ୍ତଃ ସର୍ୱଂ ପ୍ରୱର୍ତତେ ।
ଇତି ମତ୍ୱା ଭଜନ୍ତେ ମାଂ ବୁଧା ଭାୱସମନ୍ୱିତାଃ ॥ ୧୦-୮॥
ମଚ୍ଚିତ୍ତା ମଦ୍ଗତପ୍ରାଣା ବୋଧଯନ୍ତଃ ପରସ୍ପରମ୍ ।
କଥଯନ୍ତଶ୍ଚ ମାଂ ନିତ୍ଯଂ ତୁଷ୍ଯନ୍ତି ଚ ରମନ୍ତି ଚ ॥ ୧୦-୯॥
ତେଷାଂ ସତତଯୁକ୍ତାନାଂ ଭଜତାଂ ପ୍ରୀତିପୂର୍ୱକମ୍ ।
ଦଦାମି ବୁଦ୍ଧିଯୋଗଂ ତଂ ଯେନ ମାମୁପଯାନ୍ତି ତେ ॥ ୧୦-୧୦॥
ତେଷାମେୱାନୁକମ୍ପାର୍ଥମହମଜ୍ଞାନଜଂ ତମଃ ।
ନାଶଯାମ୍ଯାତ୍ମଭାୱସ୍ଥୋ ଜ୍ଞାନଦୀପେନ ଭାସ୍ୱତା ॥ ୧୦-୧୧॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ଧାମ ପୱିତ୍ରଂ ପରମଂ ଭୱାନ୍ ।
ପୁରୁଷଂ ଶାଶ୍ୱତଂ ଦିୱ୍ଯମାଦିଦେୱମଜଂ ୱିଭୁମ୍ ॥ ୧୦-୧୨॥
ଆହୁସ୍ତ୍ୱାମୃଷଯଃ ସର୍ୱେ ଦେୱର୍ଷିର୍ନାରଦସ୍ତଥା ।
ଅସିତୋ ଦେୱଲୋ ୱ୍ଯାସଃ ସ୍ୱଯଂ ଚୈୱ ବ୍ରୱୀଷି ମେ ॥ ୧୦-୧୩॥
ସର୍ୱମେତଦୃତଂ ମନ୍ଯେ ଯନ୍ମାଂ ୱଦସି କେଶୱ ।
ନ ହି ତେ ଭଗୱନ୍ୱ୍ଯକ୍ତିଂ ୱିଦୁର୍ଦେୱା ନ ଦାନୱାଃ ॥ ୧୦-୧୪॥
ସ୍ୱଯମେୱାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ୱେତ୍ଥ ତ୍ୱଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ।
ଭୂତଭାୱନ ଭୂତେଶ ଦେୱଦେୱ ଜଗତ୍ପତେ ॥ ୧୦-୧୫॥
ୱକ୍ତୁମର୍ହସ୍ଯଶେଷେଣ ଦିୱ୍ଯା ହ୍ଯାତ୍ମୱିଭୂତଯଃ ।
ଯାଭିର୍ୱିଭୂତିଭିର୍ଲୋକାନିମାଂସ୍ତ୍ୱଂ ୱ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠସି ॥ ୧୦-୧୬॥
କଥଂ ୱିଦ୍ଯାମହଂ ଯୋଗିଂସ୍ତ୍ୱାଂ ସଦା ପରିଚିନ୍ତଯନ୍ ।
କେଷୁ କେଷୁ ଚ ଭାୱେଷୁ ଚିନ୍ତ୍ଯୋऽସି ଭଗୱନ୍ମଯା ॥ ୧୦-୧୭॥
ୱିସ୍ତରେଣାତ୍ମନୋ ଯୋଗଂ ୱିଭୂତିଂ ଚ ଜନାର୍ଦନ ।
ଭୂଯଃ କଥଯ ତୃପ୍ତିର୍ହି ଶୃଣ୍ୱତୋ ନାସ୍ତି ମେऽମୃତମ୍ ॥ ୧୦-୧୮॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ହନ୍ତ ତେ କଥଯିଷ୍ଯାମି ଦିୱ୍ଯା ହ୍ଯାତ୍ମୱିଭୂତଯଃ ।
ପ୍ରାଧାନ୍ଯତଃ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାସ୍ତ୍ଯନ୍ତୋ ୱିସ୍ତରସ୍ଯ ମେ ॥ ୧୦-୧୯॥
ଅହମାତ୍ମା ଗୁଡାକେଶ ସର୍ୱଭୂତାଶଯସ୍ଥିତଃ ।
ଅହମାଦିଶ୍ଚ ମଧ୍ଯଂ ଚ ଭୂତାନାମନ୍ତ ଏୱ ଚ ॥ ୧୦-୨୦॥
ଆଦିତ୍ଯାନାମହଂ ୱିଷ୍ଣୁର୍ଜ୍ଯୋତିଷାଂ ରୱିରଂଶୁମାନ୍ ।
ମରୀଚିର୍ମରୁତାମସ୍ମି ନକ୍ଷତ୍ରାଣାମହଂ ଶଶୀ ॥ ୧୦-୨୧॥
ୱେଦାନାଂ ସାମୱେଦୋऽସ୍ମି ଦେୱାନାମସ୍ମି ୱାସୱଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ମନଶ୍ଚାସ୍ମି ଭୂତାନାମସ୍ମି ଚେତନା ॥ ୧୦-୨୨॥
ରୁଦ୍ରାଣାଂ ଶଙ୍କରଶ୍ଚାସ୍ମି ୱିତ୍ତେଶୋ ଯକ୍ଷରକ୍ଷସାମ୍ ।
ୱସୂନାଂ ପାୱକଶ୍ଚାସ୍ମି ମେରୁଃ ଶିଖରିଣାମହମ୍ ॥ ୧୦-୨୩॥
ପୁରୋଧସାଂ ଚ ମୁଖ୍ଯଂ ମାଂ ୱିଦ୍ଧି ପାର୍ଥ ବୃହସ୍ପତିମ୍ ।
ସେନାନୀନାମହଂ ସ୍କନ୍ଦଃ ସରସାମସ୍ମି ସାଗରଃ ॥ ୧୦-୨୪॥
ମହର୍ଷୀଣାଂ ଭୃଗୁରହଂ ଗିରାମସ୍ମ୍ଯେକମକ୍ଷରମ୍ ।
ଯଜ୍ଞାନାଂ ଜପଯଜ୍ଞୋऽସ୍ମି ସ୍ଥାୱରାଣାଂ ହିମାଲଯଃ ॥ ୧୦-୨୫॥
ଅଶ୍ୱତ୍ଥଃ ସର୍ୱୱୃକ୍ଷାଣାଂ ଦେୱର୍ଷୀଣାଂ ଚ ନାରଦଃ ।
ଗନ୍ଧର୍ୱାଣାଂ ଚିତ୍ରରଥଃ ସିଦ୍ଧାନାଂ କପିଲୋ ମୁନିଃ ॥ ୧୦-୨୬॥
ଉଚ୍ଚୈଃଶ୍ରୱସମଶ୍ୱାନାଂ ୱିଦ୍ଧି ମାମମୃତୋଦ୍ଭୱମ୍ ।
ଐରାୱତଂ ଗଜେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ନରାଣାଂ ଚ ନରାଧିପମ୍ ॥ ୧୦-୨୭॥
ଆଯୁଧାନାମହଂ ୱଜ୍ରଂ ଧେନୂନାମସ୍ମି କାମଧୁକ୍ ।
ପ୍ରଜନଶ୍ଚାସ୍ମି କନ୍ଦର୍ପଃ ସର୍ପାଣାମସ୍ମି ୱାସୁକିଃ ॥ ୧୦-୨୮॥
ଅନନ୍ତଶ୍ଚାସ୍ମି ନାଗାନାଂ ୱରୁଣୋ ଯାଦସାମହମ୍ ।
ପିତॄଣାମର୍ଯମା ଚାସ୍ମି ଯମଃ ସଂଯମତାମହମ୍ ॥ ୧୦-୨୯॥
ପ୍ରହ୍ଲାଦଶ୍ଚାସ୍ମି ଦୈତ୍ଯାନାଂ କାଲଃ କଲଯତାମହମ୍ ।
ମୃଗାଣାଂ ଚ ମୃଗେନ୍ଦ୍ରୋऽହଂ ୱୈନତେଯଶ୍ଚ ପକ୍ଷିଣାମ୍ ॥ ୧୦-୩୦॥
ପୱନଃ ପୱତାମସ୍ମି ରାମଃ ଶସ୍ତ୍ରଭୃତାମହମ୍ ।
ଝଷାଣାଂ ମକରଶ୍ଚାସ୍ମି ସ୍ରୋତସାମସ୍ମି ଜାହ୍ନୱୀ ॥ ୧୦-୩୧॥
ସର୍ଗାଣାମାଦିରନ୍ତଶ୍ଚ ମଧ୍ଯଂ ଚୈୱାହମର୍ଜୁନ ।
ଅଧ୍ଯାତ୍ମୱିଦ୍ଯା ୱିଦ୍ଯାନାଂ ୱାଦଃ ପ୍ରୱଦତାମହମ୍ ॥ ୧୦-୩୨॥
ଅକ୍ଷରାଣାମକାରୋऽସ୍ମି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଃ ସାମାସିକସ୍ଯ ଚ ।
ଅହମେୱାକ୍ଷଯଃ କାଲୋ ଧାତାହଂ ୱିଶ୍ୱତୋମୁଖଃ ॥ ୧୦-୩୩॥
ମୃତ୍ଯୁଃ ସର୍ୱହରଶ୍ଚାହମୁଦ୍ଭୱଶ୍ଚ ଭୱିଷ୍ଯତାମ୍ ।
କୀର୍ତିଃ ଶ୍ରୀର୍ୱାକ୍ଚ ନାରୀଣାଂ ସ୍ମୃତିର୍ମେଧା ଧୃତିଃ କ୍ଷମା ॥ ୧୦-୩୪॥
ବୃହତ୍ସାମ ତଥା ସାମ୍ନାଂ ଗାଯତ୍ରୀ ଛନ୍ଦସାମହମ୍ ।
ମାସାନାଂ ମାର୍ଗଶୀର୍ଷୋऽହମୃତୂନାଂ କୁସୁମାକରଃ ॥ ୧୦-୩୫॥
ଦ୍ଯୂତଂ ଛଲଯତାମସ୍ମି ତେଜସ୍ତେଜସ୍ୱିନାମହମ୍ ।
ଜଯୋऽସ୍ମି ୱ୍ଯୱସାଯୋऽସ୍ମି ସତ୍ତ୍ୱଂ ସତ୍ତ୍ୱୱତାମହମ୍ ॥ ୧୦-୩୬॥
ୱୃଷ୍ଣୀନାଂ ୱାସୁଦେୱୋऽସ୍ମି ପାଣ୍ଡୱାନାଂ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ମୁନୀନାମପ୍ଯହଂ ୱ୍ଯାସଃ କୱୀନାମୁଶନା କୱିଃ ॥ ୧୦-୩୭॥
ଦଣ୍ଡୋ ଦମଯତାମସ୍ମି ନୀତିରସ୍ମି ଜିଗୀଷତାମ୍ ।
ମୌନଂ ଚୈୱାସ୍ମି ଗୁହ୍ଯାନାଂ ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞାନୱତାମହମ୍ ॥ ୧୦-୩୮॥
ଯଚ୍ଚାପି ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ବୀଜଂ ତଦହମର୍ଜୁନ ।
ନ ତଦସ୍ତି ୱିନା ଯତ୍ସ୍ଯାନ୍ମଯା ଭୂତଂ ଚରାଚରମ୍ ॥ ୧୦-୩୯॥
ନାନ୍ତୋऽସ୍ତି ମମ ଦିୱ୍ଯାନାଂ ୱିଭୂତୀନାଂ ପରନ୍ତପ ।
ଏଷ ତୂଦ୍ଦେଶତଃ ପ୍ରୋକ୍ତୋ ୱିଭୂତେର୍ୱିସ୍ତରୋ ମଯା ॥ ୧୦-୪୦॥
ଯଦ୍ଯଦ୍ୱିଭୂତିମତ୍ସତ୍ତ୍ୱଂ ଶ୍ରୀମଦୂର୍ଜିତମେୱ ୱା ।
ତତ୍ତଦେୱାୱଗଚ୍ଛ ତ୍ୱଂ ମମ ତେଜୋଂऽଶସମ୍ଭୱମ୍ ॥ ୧୦-୪୧॥
ଅଥୱା ବହୁନୈତେନ କିଂ ଜ୍ଞାତେନ ତୱାର୍ଜୁନ ।
ୱିଷ୍ଟଭ୍ଯାହମିଦଂ କୃତ୍ସ୍ନମେକାଂଶେନ ସ୍ଥିତୋ ଜଗତ୍ ॥ ୧୦-୪୨॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ୱିଭୂତିଯୋଗୋ ନାମ ଦଶମୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୦॥
ଅଥୈକାଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ୱିଶ୍ୱରୂପଦର୍ଶନଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ମଦନୁଗ୍ରହାଯ ପରମଂ ଗୁହ୍ଯମଧ୍ଯାତ୍ମସଂଜ୍ଞିତମ୍ ।
ଯତ୍ତ୍ୱଯୋକ୍ତଂ ୱଚସ୍ତେନ ମୋହୋऽଯଂ ୱିଗତୋ ମମ ॥ ୧୧-୧॥
ଭୱାପ୍ଯଯୌ ହି ଭୂତାନାଂ ଶ୍ରୁତୌ ୱିସ୍ତରଶୋ ମଯା ।
ତ୍ୱତ୍ତଃ କମଲପତ୍ରାକ୍ଷ ମାହାତ୍ମ୍ଯମପି ଚାୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୧୧-୨॥
ଏୱମେତଦ୍ଯଥାତ୍ଥ ତ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ପରମେଶ୍ୱର ।
ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ତେ ରୂପମୈଶ୍ୱରଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ ୧୧-୩॥
ମନ୍ଯସେ ଯଦି ତଚ୍ଛକ୍ଯଂ ମଯା ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିତି ପ୍ରଭୋ ।
ଯୋଗେଶ୍ୱର ତତୋ ମେ ତ୍ୱଂ ଦର୍ଶଯାତ୍ମାନମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୧୧-୪॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ପଶ୍ଯ ମେ ପାର୍ଥ ରୂପାଣି ଶତଶୋऽଥ ସହସ୍ରଶଃ ।
ନାନାୱିଧାନି ଦିୱ୍ଯାନି ନାନାୱର୍ଣାକୃତୀନି ଚ ॥ ୧୧-୫॥
ପଶ୍ଯାଦିତ୍ଯାନ୍ୱସୂନ୍ରୁଦ୍ରାନଶ୍ୱିନୌ ମରୁତସ୍ତଥା ।
ବହୂନ୍ଯଦୃଷ୍ଟପୂର୍ୱାଣି ପଶ୍ଯାଶ୍ଚର୍ଯାଣି ଭାରତ ॥ ୧୧-୬॥
ଇହୈକସ୍ଥଂ ଜଗତ୍କୃତ୍ସ୍ନଂ ପଶ୍ଯାଦ୍ଯ ସଚରାଚରମ୍ ।
ମମ ଦେହେ ଗୁଡାକେଶ ଯଚ୍ଚାନ୍ଯଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛସି ॥ ୧୧-୭॥
ନ ତୁ ମାଂ ଶକ୍ଯସେ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମନେନୈୱ ସ୍ୱଚକ୍ଷୁଷା ।
ଦିୱ୍ଯଂ ଦଦାମି ତେ ଚକ୍ଷୁଃ ପଶ୍ଯ ମେ ଯୋଗମୈଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୧୧-୮॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଏୱମୁକ୍ତ୍ୱା ତତୋ ରାଜନ୍ମହାଯୋଗେଶ୍ୱରୋ ହରିଃ ।
ଦର୍ଶଯାମାସ ପାର୍ଥାଯ ପରମଂ ରୂପମୈଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୧୧-୯॥
ଅନେକୱକ୍ତ୍ରନଯନମନେକାଦ୍ଭୁତଦର୍ଶନମ୍ ।
ଅନେକଦିୱ୍ଯାଭରଣଂ ଦିୱ୍ଯାନେକୋଦ୍ଯତାଯୁଧମ୍ ॥ ୧୧-୧୦॥
ଦିୱ୍ଯମାଲ୍ଯାମ୍ବରଧରଂ ଦିୱ୍ଯଗନ୍ଧାନୁଲେପନମ୍ ।
ସର୍ୱାଶ୍ଚର୍ଯମଯଂ ଦେୱମନନ୍ତଂ ୱିଶ୍ୱତୋମୁଖମ୍ ॥ ୧୧-୧୧॥
ଦିୱି ସୂର୍ଯସହସ୍ରସ୍ଯ ଭୱେଦ୍ଯୁଗପଦୁତ୍ଥିତା ।
ଯଦି ଭାଃ ସଦୃଶୀ ସା ସ୍ଯାଦ୍ଭାସସ୍ତସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ॥ ୧୧-୧୨॥
ତତ୍ରୈକସ୍ଥଂ ଜଗତ୍କୃତ୍ସ୍ନଂ ପ୍ରୱିଭକ୍ତମନେକଧା ।
ଅପଶ୍ଯଦ୍ଦେୱଦେୱସ୍ଯ ଶରୀରେ ପାଣ୍ଡୱସ୍ତଦା ॥ ୧୧-୧୩॥
ତତଃ ସ ୱିସ୍ମଯାୱିଷ୍ଟୋ ହୃଷ୍ଟରୋମା ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ଦେୱଂ କୃତାଞ୍ଜଲିରଭାଷତ ॥ ୧୧-୧୪॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ପଶ୍ଯାମି ଦେୱାଂସ୍ତୱ ଦେୱ ଦେହେ
ସର୍ୱାଂସ୍ତଥା ଭୂତୱିଶେଷସଙ୍ଘାନ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାଣମୀଶଂ କମଲାସନସ୍ଥ-
ମୃଷୀଂଶ୍ଚ ସର୍ୱାନୁରଗାଂଶ୍ଚ ଦିୱ୍ଯାନ୍ ॥ ୧୧-୧୫॥
ଅନେକବାହୂଦରୱକ୍ତ୍ରନେତ୍ରଂ
ପଶ୍ଯାମି ତ୍ୱାଂ ସର୍ୱତୋऽନନ୍ତରୂପମ୍ ।
ନାନ୍ତଂ ନ ମଧ୍ଯଂ ନ ପୁନସ୍ତୱାଦିଂ
ପଶ୍ଯାମି ୱିଶ୍ୱେଶ୍ୱର ୱିଶ୍ୱରୂପ ॥ ୧୧-୧୬॥
କିରୀଟିନଂ ଗଦିନଂ ଚକ୍ରିଣଂ ଚ
ତେଜୋରାଶିଂ ସର୍ୱତୋ ଦୀପ୍ତିମନ୍ତମ୍ ।
ପଶ୍ଯାମି ତ୍ୱାଂ ଦୁର୍ନିରୀକ୍ଷ୍ଯଂ ସମନ୍ତାଦ୍
ଦୀପ୍ତାନଲାର୍କଦ୍ଯୁତିମପ୍ରମେଯମ୍ ॥ ୧୧-୧୭॥
ତ୍ୱମକ୍ଷରଂ ପରମଂ ୱେଦିତୱ୍ଯଂ
ତ୍ୱମସ୍ଯ ୱିଶ୍ୱସ୍ଯ ପରଂ ନିଧାନମ୍ ।
ତ୍ୱମୱ୍ଯଯଃ ଶାଶ୍ୱତଧର୍ମଗୋପ୍ତା
ସନାତନସ୍ତ୍ୱଂ ପୁରୁଷୋ ମତୋ ମେ ॥ ୧୧-୧୮॥
ଅନାଦିମଧ୍ଯାନ୍ତମନନ୍ତୱୀର୍ଯ-
ମନନ୍ତବାହୁଂ ଶଶିସୂର୍ଯନେତ୍ରମ୍ ।
ପଶ୍ଯାମି ତ୍ୱାଂ ଦୀପ୍ତହୁତାଶୱକ୍ତ୍ରଂ
ସ୍ୱତେଜସା ୱିଶ୍ୱମିଦଂ ତପନ୍ତମ୍ ॥ ୧୧-୧୯॥
ଦ୍ଯାୱାପୃଥିୱ୍ଯୋରିଦମନ୍ତରଂ ହି
ୱ୍ଯାପ୍ତଂ ତ୍ୱଯୈକେନ ଦିଶଶ୍ଚ ସର୍ୱାଃ ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱାଦ୍ଭୁତଂ ରୂପମୁଗ୍ରଂ ତୱେଦଂ
ଲୋକତ୍ରଯଂ ପ୍ରୱ୍ଯଥିତଂ ମହାତ୍ମନ୍ ॥ ୧୧-୨୦॥
ଅମୀ ହି ତ୍ୱାଂ ସୁରସଙ୍ଘା ୱିଶନ୍ତି
କେଚିଦ୍ଭୀତାଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲଯୋ ଗୃଣନ୍ତି ।
ସ୍ୱସ୍ତୀତ୍ଯୁକ୍ତ୍ୱା ମହର୍ଷିସିଦ୍ଧସଙ୍ଘାଃ
ସ୍ତୁୱନ୍ତି ତ୍ୱାଂ ସ୍ତୁତିଭିଃ ପୁଷ୍କଲାଭିଃ ॥ ୧୧-୨୧॥
ରୁଦ୍ରାଦିତ୍ଯା ୱସୱୋ ଯେ ଚ ସାଧ୍ଯା
ୱିଶ୍ୱେऽଶ୍ୱିନୌ ମରୁତଶ୍ଚୋଷ୍ମପାଶ୍ଚ ।
ଗନ୍ଧର୍ୱଯକ୍ଷାସୁରସିଦ୍ଧସଙ୍ଘା
ୱୀକ୍ଷନ୍ତେ ତ୍ୱାଂ ୱିସ୍ମିତାଶ୍ଚୈୱ ସର୍ୱେ ॥ ୧୧-୨୨॥
ରୂପଂ ମହତ୍ତେ ବହୁୱକ୍ତ୍ରନେତ୍ରଂ
ମହାବାହୋ ବହୁବାହୂରୁପାଦମ୍ ।
ବହୂଦରଂ ବହୁଦଂଷ୍ଟ୍ରାକରାଲଂ
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଲୋକାଃ ପ୍ରୱ୍ଯଥିତାସ୍ତଥାହମ୍ ॥ ୧୧-୨୩॥
ନଭଃସ୍ପୃଶଂ ଦୀପ୍ତମନେକୱର୍ଣଂ
ୱ୍ଯାତ୍ତାନନଂ ଦୀପ୍ତୱିଶାଲନେତ୍ରମ୍ ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ହି ତ୍ୱାଂ ପ୍ରୱ୍ଯଥିତାନ୍ତରାତ୍ମା
ଧୃତିଂ ନ ୱିନ୍ଦାମି ଶମଂ ଚ ୱିଷ୍ଣୋ ॥ ୧୧-୨୪॥
ଦଂଷ୍ଟ୍ରାକରାଲାନି ଚ ତେ ମୁଖାନି
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱୈୱ କାଲାନଲସନ୍ନିଭାନି ।
ଦିଶୋ ନ ଜାନେ ନ ଲଭେ ଚ ଶର୍ମ
ପ୍ରସୀଦ ଦେୱେଶ ଜଗନ୍ନିୱାସ ॥ ୧୧-୨୫॥
ଅମୀ ଚ ତ୍ୱାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରାଃ
ସର୍ୱେ ସହୈୱାୱନିପାଲସଙ୍ଘୈଃ ।
ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ ସୂତପୁତ୍ରସ୍ତଥାସୌ
ସହାସ୍ମଦୀଯୈରପି ଯୋଧମୁଖ୍ଯୈଃ ॥ ୧୧-୨୬॥
ୱକ୍ତ୍ରାଣି ତେ ତ୍ୱରମାଣା ୱିଶନ୍ତି
ଦଂଷ୍ଟ୍ରାକରାଲାନି ଭଯାନକାନି ।
କେଚିଦ୍ୱିଲଗ୍ନା ଦଶନାନ୍ତରେଷୁ
ସନ୍ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ଚୂର୍ଣିତୈରୁତ୍ତମାଙ୍ଗୈଃ ॥ ୧୧-୨୭॥
ଯଥା ନଦୀନାଂ ବହୱୋऽମ୍ବୁୱେଗାଃ
ସମୁଦ୍ରମେୱାଭିମୁଖା ଦ୍ରୱନ୍ତି ।
ତଥା ତୱାମୀ ନରଲୋକୱୀରା
ୱିଶନ୍ତି ୱକ୍ତ୍ରାଣ୍ଯଭିୱିଜ୍ୱଲନ୍ତି ॥ ୧୧-୨୮॥
ଯଥା ପ୍ରଦୀପ୍ତଂ ଜ୍ୱଲନଂ ପତଙ୍ଗା
ୱିଶନ୍ତି ନାଶାଯ ସମୃଦ୍ଧୱେଗାଃ ।
ତଥୈୱ ନାଶାଯ ୱିଶନ୍ତି ଲୋକା-
ସ୍ତୱାପି ୱକ୍ତ୍ରାଣି ସମୃଦ୍ଧୱେଗାଃ ॥ ୧୧-୨୯॥
ଲେଲିହ୍ଯସେ ଗ୍ରସମାନଃ ସମନ୍ତାଲ୍-
ଲୋକାନ୍ସମଗ୍ରାନ୍ୱଦନୈର୍ଜ୍ୱଲଦ୍ଭିଃ ।
ତେଜୋଭିରାପୂର୍ଯ ଜଗତ୍ସମଗ୍ରଂ
ଭାସସ୍ତୱୋଗ୍ରାଃ ପ୍ରତପନ୍ତି ୱିଷ୍ଣୋ ॥ ୧୧-୩୦॥
ଆଖ୍ଯାହି ମେ କୋ ଭୱାନୁଗ୍ରରୂପୋ
ନମୋऽସ୍ତୁ ତେ ଦେୱୱର ପ୍ରସୀଦ ।
ୱିଜ୍ଞାତୁମିଚ୍ଛାମି ଭୱନ୍ତମାଦ୍ଯଂ
ନ ହି ପ୍ରଜାନାମି ତୱ ପ୍ରୱୃତ୍ତିମ୍ ॥ ୧୧-୩୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।କାଲୋऽସ୍ମି ଲୋକକ୍ଷଯକୃତ୍ପ୍ରୱୃଦ୍ଧୋ
ଲୋକାନ୍ସମାହର୍ତୁମିହ ପ୍ରୱୃତ୍ତଃ ।
ଋତେऽପି ତ୍ୱାଂ ନ ଭୱିଷ୍ଯନ୍ତି ସର୍ୱେ
ଯେऽୱସ୍ଥିତାଃ ପ୍ରତ୍ଯନୀକେଷୁ ଯୋଧାଃ ॥ ୧୧-୩୨॥
ତସ୍ମାତ୍ତ୍ୱମୁତ୍ତିଷ୍ଠ ଯଶୋ ଲଭସ୍ୱ
ଜିତ୍ୱା ଶତ୍ରୂନ୍ ଭୁଙ୍କ୍ଷ୍ୱ ରାଜ୍ଯଂ ସମୃଦ୍ଧମ୍ ।
ମଯୈୱୈତେ ନିହତାଃ ପୂର୍ୱମେୱ
ନିମିତ୍ତମାତ୍ରଂ ଭୱ ସୱ୍ଯସାଚିନ୍ ॥ ୧୧-୩୩॥
ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ଭୀଷ୍ମଂ ଚ ଜଯଦ୍ରଥଂ ଚ
କର୍ଣଂ ତଥାନ୍ଯାନପି ଯୋଧୱୀରାନ୍ ।
ମଯା ହତାଂସ୍ତ୍ୱଂ ଜହି ମା ୱ୍ଯଥିଷ୍ଠା
ଯୁଧ୍ଯସ୍ୱ ଜେତାସି ରଣେ ସପତ୍ନାନ୍ ॥ ୧୧-୩୪॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ୱା ୱଚନଂ କେଶୱସ୍ଯ
କୃତାଞ୍ଜଲିର୍ୱେପମାନଃ କିରୀଟୀ ।
ନମସ୍କୃତ୍ୱା ଭୂଯ ଏୱାହ କୃଷ୍ଣଂ
ସଗଦ୍ଗଦଂ ଭୀତଭୀତଃ ପ୍ରଣମ୍ଯ ॥ ୧୧-୩୫॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ସ୍ଥାନେ ହୃଷୀକେଶ ତୱ ପ୍ରକୀର୍ତ୍ଯା
ଜଗତ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଯତ୍ଯନୁରଜ୍ଯତେ ଚ ।
ରକ୍ଷାଂସି ଭୀତାନି ଦିଶୋ ଦ୍ରୱନ୍ତି
ସର୍ୱେ ନମସ୍ଯନ୍ତି ଚ ସିଦ୍ଧସଙ୍ଘାଃ ॥ ୧୧-୩୬॥
କସ୍ମାଚ୍ଚ ତେ ନ ନମେରନ୍ମହାତ୍ମନ୍
ଗରୀଯସେ ବ୍ରହ୍ମଣୋऽପ୍ଯାଦିକର୍ତ୍ରେ ।
ଅନନ୍ତ ଦେୱେଶ ଜଗନ୍ନିୱାସ
ତ୍ୱମକ୍ଷରଂ ସଦସତ୍ତତ୍ପରଂ ଯତ୍ ॥ ୧୧-୩୭॥
ତ୍ୱମାଦିଦେୱଃ ପୁରୁଷଃ ପୁରାଣ-
ସ୍ତ୍ୱମସ୍ଯ ୱିଶ୍ୱସ୍ଯ ପରଂ ନିଧାନମ୍ ।
ୱେତ୍ତାସି ୱେଦ୍ଯଂ ଚ ପରଂ ଚ ଧାମ
ତ୍ୱଯା ତତଂ ୱିଶ୍ୱମନନ୍ତରୂପ ॥ ୧୧-୩୮॥
ୱାଯୁର୍ଯମୋऽଗ୍ନିର୍ୱରୁଣଃ ଶଶାଙ୍କଃ
ପ୍ରଜାପତିସ୍ତ୍ୱଂ ପ୍ରପିତାମହଶ୍ଚ ।
ନମୋ ନମସ୍ତେऽସ୍ତୁ ସହସ୍ରକୃତ୍ୱଃ
ପୁନଶ୍ଚ ଭୂଯୋऽପି ନମୋ ନମସ୍ତେ ॥ ୧୧-୩୯॥
ନମଃ ପୁରସ୍ତାଦଥ ପୃଷ୍ଠତସ୍ତେ
ନମୋऽସ୍ତୁ ତେ ସର୍ୱତ ଏୱ ସର୍ୱ ।
ଅନନ୍ତୱୀର୍ଯାମିତୱିକ୍ରମସ୍ତ୍ୱଂ
ସର୍ୱଂ ସମାପ୍ନୋଷି ତତୋऽସି ସର୍ୱଃ ॥ ୧୧-୪୦॥
ସଖେତି ମତ୍ୱା ପ୍ରସଭଂ ଯଦୁକ୍ତଂ
ହେ କୃଷ୍ଣ ହେ ଯାଦୱ ହେ ସଖେତି ।
ଅଜାନତା ମହିମାନଂ ତୱେଦଂ
ମଯା ପ୍ରମାଦାତ୍ପ୍ରଣଯେନ ୱାପି ॥ ୧୧-୪୧॥
ଯଚ୍ଚାୱହାସାର୍ଥମସତ୍କୃତୋऽସି
ୱିହାରଶଯ୍ଯାସନଭୋଜନେଷୁ ।
ଏକୋऽଥୱାପ୍ଯଚ୍ଯୁତ ତତ୍ସମକ୍ଷଂ
ତତ୍କ୍ଷାମଯେ ତ୍ୱାମହମପ୍ରମେଯମ୍ ॥ ୧୧-୪୨॥
ପିତାସି ଲୋକସ୍ଯ ଚରାଚରସ୍ଯ
ତ୍ୱମସ୍ଯ ପୂଜ୍ଯଶ୍ଚ ଗୁରୁର୍ଗରୀଯାନ୍ ।
ନ ତ୍ୱତ୍ସମୋऽସ୍ତ୍ଯଭ୍ଯଧିକଃ କୁତୋऽନ୍ଯୋ
ଲୋକତ୍ରଯେऽପ୍ଯପ୍ରତିମପ୍ରଭାୱ ॥ ୧୧-୪୩॥
ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରଣମ୍ଯ ପ୍ରଣିଧାଯ କାଯଂ
ପ୍ରସାଦଯେ ତ୍ୱାମହମୀଶମୀଡ୍ଯମ୍ ।
ପିତେୱ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ସଖେୱ ସଖ୍ଯୁଃ
ପ୍ରିଯଃ ପ୍ରିଯାଯାର୍ହସି ଦେୱ ସୋଢୁମ୍ ॥ ୧୧-୪୪॥
ଅଦୃଷ୍ଟପୂର୍ୱଂ ହୃଷିତୋऽସ୍ମି ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା
ଭଯେନ ଚ ପ୍ରୱ୍ଯଥିତଂ ମନୋ ମେ ।
ତଦେୱ ମେ ଦର୍ଶଯ ଦେୱ ରୂପଂ
ପ୍ରସୀଦ ଦେୱେଶ ଜଗନ୍ନିୱାସ ॥ ୧୧-୪୫॥
କିରୀଟିନଂ ଗଦିନଂ ଚକ୍ରହସ୍ତଂ
ଇଚ୍ଛାମି ତ୍ୱାଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମହଂ ତଥୈୱ ।
ତେନୈୱ ରୂପେଣ ଚତୁର୍ଭୁଜେନ
ସହସ୍ରବାହୋ ଭୱ ୱିଶ୍ୱମୂର୍ତେ ॥ ୧୧-୪୬॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ମଯା ପ୍ରସନ୍ନେନ ତୱାର୍ଜୁନେଦଂ
ରୂପଂ ପରଂ ଦର୍ଶିତମାତ୍ମଯୋଗାତ୍ ।
ତେଜୋମଯଂ ୱିଶ୍ୱମନନ୍ତମାଦ୍ଯଂ
ଯନ୍ମେ ତ୍ୱଦନ୍ଯେନ ନ ଦୃଷ୍ଟପୂର୍ୱମ୍ ॥ ୧୧-୪୭॥
ନ ୱେଦଯଜ୍ଞାଧ୍ଯଯନୈର୍ନ ଦାନୈ-
ର୍ନ ଚ କ୍ରିଯାଭିର୍ନ ତପୋଭିରୁଗ୍ରୈଃ ।
ଏୱଂରୂପଃ ଶକ୍ଯ ଅହଂ ନୃଲୋକେ
ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ତ୍ୱଦନ୍ଯେନ କୁରୁପ୍ରୱୀର ॥ ୧୧-୪୮॥
ମା ତେ ୱ୍ଯଥା ମା ଚ ୱିମୂଢଭାୱୋ
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ରୂପଂ ଘୋରମୀଦୃଙ୍ମମେଦମ୍ ।
ୱ୍ଯପେତଭୀଃ ପ୍ରୀତମନାଃ ପୁନସ୍ତ୍ୱଂ
ତଦେୱ ମେ ରୂପମିଦଂ ପ୍ରପଶ୍ଯ ॥ ୧୧-୪୯॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଇତ୍ଯର୍ଜୁନଂ ୱାସୁଦେୱସ୍ତଥୋକ୍ତ୍ୱା
ସ୍ୱକଂ ରୂପଂ ଦର୍ଶଯାମାସ ଭୂଯଃ ।
ଆଶ୍ୱାସଯାମାସ ଚ ଭୀତମେନଂ
ଭୂତ୍ୱା ପୁନଃ ସୌମ୍ଯୱପୁର୍ମହାତ୍ମା ॥ ୧୧-୫୦॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ଦୃଷ୍ଟ୍ୱେଦଂ ମାନୁଷଂ ରୂପଂ ତୱ ସୌମ୍ଯଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ଇଦାନୀମସ୍ମି ସଂୱୃତ୍ତଃ ସଚେତାଃ ପ୍ରକୃତିଂ ଗତଃ ॥ ୧୧-୫୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ସୁଦୁର୍ଦର୍ଶମିଦଂ ରୂପଂ ଦୃଷ୍ଟୱାନସି ଯନ୍ମମ ।
ଦେୱା ଅପ୍ଯସ୍ଯ ରୂପସ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ ଦର୍ଶନକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ॥ ୧୧-୫୨॥
ନାହଂ ୱେଦୈର୍ନ ତପସା ନ ଦାନେନ ନ ଚେଜ୍ଯଯା ।
ଶକ୍ଯ ଏୱଂୱିଧୋ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଦୃଷ୍ଟୱାନସି ମାଂ ଯଥା ॥ ୧୧-୫୩॥
ଭକ୍ତ୍ଯା ତ୍ୱନନ୍ଯଯା ଶକ୍ଯ ଅହମେୱଂୱିଧୋऽର୍ଜୁନ ।
ଜ୍ଞାତୁଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଚ ତତ୍ତ୍ୱେନ ପ୍ରୱେଷ୍ଟୁଂ ଚ ପରନ୍ତପ ॥ ୧୧-୫୪॥
ମତ୍କର୍ମକୃନ୍ମତ୍ପରମୋ ମଦ୍ଭକ୍ତଃ ସଙ୍ଗୱର୍ଜିତଃ ।
ନିର୍ୱୈରଃ ସର୍ୱଭୂତେଷୁ ଯଃ ସ ମାମେତି ପାଣ୍ଡୱ ॥ ୧୧-୫୫॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ୱିଶ୍ୱରୂପଦର୍ଶନଯୋଗୋ ନାମୈକାଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୧॥
ଅଥ ଦ୍ୱାଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଭକ୍ତିଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ଏୱଂ ସତତଯୁକ୍ତା ଯେ ଭକ୍ତାସ୍ତ୍ୱାଂ ପର୍ଯୁପାସତେ ।
ଯେ ଚାପ୍ଯକ୍ଷରମୱ୍ଯକ୍ତଂ ତେଷାଂ କେ ଯୋଗୱିତ୍ତମାଃ ॥ ୧୨-୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ମଯ୍ଯାୱେଶ୍ଯ ମନୋ ଯେ ମାଂ ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତା ଉପାସତେ ।
ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ପରଯୋପେତାଃ ତେ ମେ ଯୁକ୍ତତମା ମତାଃ ॥ ୧୨-୨॥
ଯେ ତ୍ୱକ୍ଷରମନିର୍ଦେଶ୍ଯମୱ୍ଯକ୍ତଂ ପର୍ଯୁପାସତେ ।
ସର୍ୱତ୍ରଗମଚିନ୍ତ୍ଯଞ୍ଚ କୂଟସ୍ଥମଚଲନ୍ଧ୍ରୁୱମ୍ ॥ ୧୨-୩॥
ସନ୍ନିଯମ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମଂ ସର୍ୱତ୍ର ସମବୁଦ୍ଧଯଃ ।
ତେ ପ୍ରାପ୍ନୁୱନ୍ତି ମାମେୱ ସର୍ୱଭୂତହିତେ ରତାଃ ॥ ୧୨-୪॥
କ୍ଲେଶୋऽଧିକତରସ୍ତେଷାମୱ୍ଯକ୍ତାସକ୍ତଚେତସାମ୍ ।
ଅୱ୍ଯକ୍ତା ହି ଗତିର୍ଦୁଃଖଂ ଦେହୱଦ୍ଭିରୱାପ୍ଯତେ ॥ ୧୨-୫॥
ଯେ ତୁ ସର୍ୱାଣି କର୍ମାଣି ମଯି ସଂନ୍ଯସ୍ଯ ମତ୍ପରାଃ ।
ଅନନ୍ଯେନୈୱ ଯୋଗେନ ମାଂ ଧ୍ଯାଯନ୍ତ ଉପାସତେ ॥ ୧୨-୬॥
ତେଷାମହଂ ସମୁଦ୍ଧର୍ତା ମୃତ୍ଯୁସଂସାରସାଗରାତ୍ ।
ଭୱାମି ନଚିରାତ୍ପାର୍ଥ ମଯ୍ଯାୱେଶିତଚେତସାମ୍ ॥ ୧୨-୭॥
ମଯ୍ଯେୱ ମନ ଆଧତ୍ସ୍ୱ ମଯି ବୁଦ୍ଧିଂ ନିୱେଶଯ ।
ନିୱସିଷ୍ଯସି ମଯ୍ଯେୱ ଅତ ଊର୍ଧ୍ୱଂ ନ ସଂଶଯଃ ॥ ୧୨-୮॥
ଅଥ ଚିତ୍ତଂ ସମାଧାତୁଂ ନ ଶକ୍ନୋଷି ମଯି ସ୍ଥିରମ୍ ।
ଅଭ୍ଯାସଯୋଗେନ ତତୋ ମାମିଚ୍ଛାପ୍ତୁଂ ଧନଞ୍ଜଯ ॥ ୧୨-୯॥
ଅଭ୍ଯାସେऽପ୍ଯସମର୍ଥୋऽସି ମତ୍କର୍ମପରମୋ ଭୱ ।
ମଦର୍ଥମପି କର୍ମାଣି କୁର୍ୱନ୍ସିଦ୍ଧିମୱାପ୍ସ୍ଯସି ॥ ୧୨-୧୦॥
ଅଥୈତଦପ୍ଯଶକ୍ତୋऽସି କର୍ତୁଂ ମଦ୍ଯୋଗମାଶ୍ରିତଃ ।
ସର୍ୱକର୍ମଫଲତ୍ଯାଗଂ ତତଃ କୁରୁ ଯତାତ୍ମୱାନ୍ ॥ ୧୨-୧୧॥
ଶ୍ରେଯୋ ହି ଜ୍ଞାନମଭ୍ଯାସାଜ୍ଜ୍ଞାନାଦ୍ଧ୍ଯାନଂ ୱିଶିଷ୍ଯତେ ।
ଧ୍ଯାନାତ୍କର୍ମଫଲତ୍ଯାଗସ୍ତ୍ଯାଗାଚ୍ଛାନ୍ତିରନନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୨-୧୨॥
ଅଦ୍ୱେଷ୍ଟା ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ମୈତ୍ରଃ କରୁଣ ଏୱ ଚ ।
ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରଃ ସମଦୁଃଖସୁଖଃ କ୍ଷମୀ ॥ ୧୨-୧୩॥
ସନ୍ତୁଷ୍ଟଃ ସତତଂ ଯୋଗୀ ଯତାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଃ ।
ମଯ୍ଯର୍ପିତମନୋବୁଦ୍ଧିର୍ଯୋ ମଦ୍ଭକ୍ତଃ ସ ମେ ପ୍ରିଯଃ ॥ ୧୨-୧୪॥
ଯସ୍ମାନ୍ନୋଦ୍ୱିଜତେ ଲୋକୋ ଲୋକାନ୍ନୋଦ୍ୱିଜତେ ଚ ଯଃ ।
ହର୍ଷାମର୍ଷଭଯୋଦ୍ୱେଗୈର୍ମୁକ୍ତୋ ଯଃ ସ ଚ ମେ ପ୍ରିଯଃ ॥ ୧୨-୧୫॥
ଅନପେକ୍ଷଃ ଶୁଚିର୍ଦକ୍ଷ ଉଦାସୀନୋ ଗତୱ୍ଯଥଃ ।
ସର୍ୱାରମ୍ଭପରିତ୍ଯାଗୀ ଯୋ ମଦ୍ଭକ୍ତଃ ସ ମେ ପ୍ରିଯଃ ॥ ୧୨-୧୬॥
ଯୋ ନ ହୃଷ୍ଯତି ନ ଦ୍ୱେଷ୍ଟି ନ ଶୋଚତି ନ କାଙ୍କ୍ଷତି ।
ଶୁଭାଶୁଭପରିତ୍ଯାଗୀ ଭକ୍ତିମାନ୍ଯଃ ସ ମେ ପ୍ରିଯଃ ॥ ୧୨-୧୭॥
ସମଃ ଶତ୍ରୌ ଚ ମିତ୍ରେ ଚ ତଥା ମାନାପମାନଯୋଃ ।
ଶୀତୋଷ୍ଣସୁଖଦୁଃଖେଷୁ ସମଃ ସଙ୍ଗୱିୱର୍ଜିତଃ ॥ ୧୨-୧୮॥
ତୁଲ୍ଯନିନ୍ଦାସ୍ତୁତିର୍ମୌନୀ ସନ୍ତୁଷ୍ଟୋ ଯେନ କେନଚିତ୍ ।
ଅନିକେତଃ ସ୍ଥିରମତିର୍ଭକ୍ତିମାନ୍ମେ ପ୍ରିଯୋ ନରଃ ॥ ୧୨-୧୯॥
ଯେ ତୁ ଧର୍ମ୍ଯାମୃତମିଦଂ ଯଥୋକ୍ତଂ ପର୍ଯୁପାସତେ ।
ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନା ମତ୍ପରମା ଭକ୍ତାସ୍ତେऽତୀୱ ମେ ପ୍ରିଯାଃ ॥ ୧୨-୨୦॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଭକ୍ତିଯୋଗୋ ନାମ ଦ୍ୱାଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୨॥
ଅଥ ତ୍ରଯୋଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୱିଭାଗଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ପ୍ରକୃତିଂ ପୁରୁଷଂ ଚୈୱ କ୍ଷେତ୍ରଂ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞମେୱ ଚ ।
ଏତଦ୍ୱେଦିତୁମିଚ୍ଛାମି ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେଯଂ ଚ କେଶୱ ॥ ୧୩-୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ଇଦଂ ଶରୀରଂ କୌନ୍ତେଯ କ୍ଷେତ୍ରମିତ୍ଯଭିଧୀଯତେ ।
ଏତଦ୍ଯୋ ୱେତ୍ତି ତଂ ପ୍ରାହୁଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ଇତି ତଦ୍ୱିଦଃ ॥ ୧୩-୨॥
କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଂ ଚାପି ମାଂ ୱିଦ୍ଧି ସର୍ୱକ୍ଷେତ୍ରେଷୁ ଭାରତ ।
କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଯୋର୍ଜ୍ଞାନଂ ଯତ୍ତଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ମତଂ ମମ ॥ ୧୩-୩॥
ତତ୍କ୍ଷେତ୍ରଂ ଯଚ୍ଚ ଯାଦୃକ୍ଚ ଯଦ୍ୱିକାରି ଯତଶ୍ଚ ଯତ୍ ।
ସ ଚ ଯୋ ଯତ୍ପ୍ରଭାୱଶ୍ଚ ତତ୍ସମାସେନ ମେ ଶୃଣୁ ॥ ୧୩-୪॥
ଋଷିଭିର୍ବହୁଧା ଗୀତଂ ଛନ୍ଦୋଭିର୍ୱିୱିଧୈଃ ପୃଥକ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମସୂତ୍ରପଦୈଶ୍ଚୈୱ ହେତୁମଦ୍ଭିର୍ୱିନିଶ୍ଚିତୈଃ ॥ ୧୩-୫॥
ମହାଭୂତାନ୍ଯହଙ୍କାରୋ ବୁଦ୍ଧିରୱ୍ଯକ୍ତମେୱ ଚ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ଦଶୈକଂ ଚ ପଞ୍ଚ ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଗୋଚରାଃ ॥ ୧୩-୬॥
ଇଚ୍ଛା ଦ୍ୱେଷଃ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ସଙ୍ଘାତଶ୍ଚେତନା ଧୃତିଃ ।
ଏତତ୍କ୍ଷେତ୍ରଂ ସମାସେନ ସୱିକାରମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୧୩-୭॥
ଅମାନିତ୍ୱମଦମ୍ଭିତ୍ୱମହିଂସା କ୍ଷାନ୍ତିରାର୍ଜୱମ୍ ।
ଆଚାର୍ଯୋପାସନଂ ଶୌଚଂ ସ୍ଥୈର୍ଯମାତ୍ମୱିନିଗ୍ରହଃ ॥ ୧୩-୮॥
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଷୁ ୱୈରାଗ୍ଯମନହଙ୍କାର ଏୱ ଚ ।
ଜନ୍ମମୃତ୍ଯୁଜରାୱ୍ଯାଧିଦୁଃଖଦୋଷାନୁଦର୍ଶନମ୍ ॥ ୧୩-୯॥
ଅସକ୍ତିରନଭିଷ୍ୱଙ୍ଗଃ ପୁତ୍ରଦାରଗୃହାଦିଷୁ ।
ନିତ୍ଯଂ ଚ ସମଚିତ୍ତତ୍ୱମିଷ୍ଟାନିଷ୍ଟୋପପତ୍ତିଷୁ ॥ ୧୩-୧୦॥
ମଯି ଚାନନ୍ଯଯୋଗେନ ଭକ୍ତିରୱ୍ଯଭିଚାରିଣୀ ।
ୱିୱିକ୍ତଦେଶସେୱିତ୍ୱମରତିର୍ଜନସଂସଦି ॥ ୧୩-୧୧॥
ଅଧ୍ଯାତ୍ମଜ୍ଞାନନିତ୍ଯତ୍ୱଂ ତତ୍ତ୍ୱଜ୍ଞାନାର୍ଥଦର୍ଶନମ୍ ।
ଏତଜ୍ଜ୍ଞାନମିତି ପ୍ରୋକ୍ତମଜ୍ଞାନଂ ଯଦତୋऽନ୍ଯଥା ॥ ୧୩-୧୨॥
ଜ୍ଞେଯଂ ଯତ୍ତତ୍ପ୍ରୱକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱାମୃତମଶ୍ନୁତେ ।
ଅନାଦିମତ୍ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସତ୍ତନ୍ନାସଦୁଚ୍ଯତେ ॥ ୧୩-୧୩॥
ସର୍ୱତଃ ପାଣିପାଦଂ ତତ୍ସର୍ୱତୋऽକ୍ଷିଶିରୋମୁଖମ୍ ।
ସର୍ୱତଃ ଶ୍ରୁତିମଲ୍ଲୋକେ ସର୍ୱମାୱୃତ୍ଯ ତିଷ୍ଠତି ॥ ୧୩-୧୪॥
ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିଯଗୁଣାଭାସଂ ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିଯୱିୱର୍ଜିତମ୍ ।
ଅସକ୍ତଂ ସର୍ୱଭୃଚ୍ଚୈୱ ନିର୍ଗୁଣଂ ଗୁଣଭୋକ୍ତୃ ଚ ॥ ୧୩-୧୫॥
ବହିରନ୍ତଶ୍ଚ ଭୂତାନାମଚରଂ ଚରମେୱ ଚ ।
ସୂକ୍ଷ୍ମତ୍ୱାତ୍ତଦୱିଜ୍ଞେଯଂ ଦୂରସ୍ଥଂ ଚାନ୍ତିକେ ଚ ତତ୍ ॥ ୧୩-୧୬॥
ଅୱିଭକ୍ତଂ ଚ ଭୂତେଷୁ ୱିଭକ୍ତମିୱ ଚ ସ୍ଥିତମ୍ ।
ଭୂତଭର୍ତୃ ଚ ତଜ୍ଜ୍ଞେଯଂ ଗ୍ରସିଷ୍ଣୁ ପ୍ରଭୱିଷ୍ଣୁ ଚ ॥ ୧୩-୧୭॥
ଜ୍ଯୋତିଷାମପି ତଜ୍ଜ୍ଯୋତିସ୍ତମସଃ ପରମୁଚ୍ଯତେ ।
ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେଯଂ ଜ୍ଞାନଗମ୍ଯଂ ହୃଦି ସର୍ୱସ୍ଯ ୱିଷ୍ଠିତମ୍ ॥ ୧୩-୧୮॥
ଇତି କ୍ଷେତ୍ରଂ ତଥା ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେଯଂ ଚୋକ୍ତଂ ସମାସତଃ ।
ମଦ୍ଭକ୍ତ ଏତଦ୍ୱିଜ୍ଞାଯ ମଦ୍ଭାୱାଯୋପପଦ୍ଯତେ ॥ ୧୩-୧୯॥
ପ୍ରକୃତିଂ ପୁରୁଷଂ ଚୈୱ ୱିଦ୍ଧ୍ଯନାଦୀ ଉଭାୱପି ।
ୱିକାରାଂଶ୍ଚ ଗୁଣାଂଶ୍ଚୈୱ ୱିଦ୍ଧି ପ୍ରକୃତିସମ୍ଭୱାନ୍ ॥ ୧୩-୨୦॥
କାର୍ଯକାରଣକର୍ତୃତ୍ୱେ ହେତୁଃ ପ୍ରକୃତିରୁଚ୍ଯତେ ।
ପୁରୁଷଃ ସୁଖଦୁଃଖାନାଂ ଭୋକ୍ତୃତ୍ୱେ ହେତୁରୁଚ୍ଯତେ ॥ ୧୩-୨୧॥
ପୁରୁଷଃ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥୋ ହି ଭୁଙ୍କ୍ତେ ପ୍ରକୃତିଜାନ୍ଗୁଣାନ୍ ।
କାରଣଂ ଗୁଣସଙ୍ଗୋऽସ୍ଯ ସଦସଦ୍ଯୋନିଜନ୍ମସୁ ॥ ୧୩-୨୨॥
ଉପଦ୍ରଷ୍ଟାନୁମନ୍ତା ଚ ଭର୍ତା ଭୋକ୍ତା ମହେଶ୍ୱରଃ ।
ପରମାତ୍ମେତି ଚାପ୍ଯୁକ୍ତୋ ଦେହେऽସ୍ମିନ୍ପୁରୁଷଃ ପରଃ ॥ ୧୩-୨୩॥
ଯ ଏୱଂ ୱେତ୍ତି ପୁରୁଷଂ ପ୍ରକୃତିଂ ଚ ଗୁଣୈଃ ସହ ।
ସର୍ୱଥା ୱର୍ତମାନୋऽପି ନ ସ ଭୂଯୋऽଭିଜାଯତେ ॥ ୧୩-୨୪॥
ଧ୍ଯାନେନାତ୍ମନି ପଶ୍ଯନ୍ତି କେଚିଦାତ୍ମାନମାତ୍ମନା ।
ଅନ୍ଯେ ସାଙ୍ଖ୍ଯେନ ଯୋଗେନ କର୍ମଯୋଗେନ ଚାପରେ ॥ ୧୩-୨୫॥
ଅନ୍ଯେ ତ୍ୱେୱମଜାନନ୍ତଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱାନ୍ଯେଭ୍ଯ ଉପାସତେ ।
ତେऽପି ଚାତିତରନ୍ତ୍ଯେୱ ମୃତ୍ଯୁଂ ଶ୍ରୁତିପରାଯଣାଃ ॥ ୧୩-୨୬॥
ଯାୱତ୍ସଞ୍ଜାଯତେ କିଞ୍ଚିତ୍ସତ୍ତ୍ୱଂ ସ୍ଥାୱରଜଙ୍ଗମମ୍ ।
କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସଂଯୋଗାତ୍ତଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଭରତର୍ଷଭ ॥ ୧୩-୨୭॥
ସମଂ ସର୍ୱେଷୁ ଭୂତେଷୁ ତିଷ୍ଠନ୍ତଂ ପରମେଶ୍ୱରମ୍ ।
ୱିନଶ୍ଯତ୍ସ୍ୱୱିନଶ୍ଯନ୍ତଂ ଯଃ ପଶ୍ଯତି ସ ପଶ୍ଯତି ॥ ୧୩-୨୮॥
ସମଂ ପଶ୍ଯନ୍ହି ସର୍ୱତ୍ର ସମୱସ୍ଥିତମୀଶ୍ୱରମ୍ ।
ନ ହିନସ୍ତ୍ଯାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ତତୋ ଯାତି ପରାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୧୩-୨୯॥
ପ୍ରକୃତ୍ଯୈୱ ଚ କର୍ମାଣି କ୍ରିଯମାଣାନି ସର୍ୱଶଃ ।
ଯଃ ପଶ୍ଯତି ତଥାତ୍ମାନମକର୍ତାରଂ ସ ପଶ୍ଯତି ॥ ୧୩-୩୦॥
ଯଦା ଭୂତପୃଥଗ୍ଭାୱମେକସ୍ଥମନୁପଶ୍ଯତି ।
ତତ ଏୱ ଚ ୱିସ୍ତାରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସମ୍ପଦ୍ଯତେ ତଦା ॥ ୧୩-୩୧॥
ଅନାଦିତ୍ୱାନ୍ନିର୍ଗୁଣତ୍ୱାତ୍ପରମାତ୍ମାଯମୱ୍ଯଯଃ ।
ଶରୀରସ୍ଥୋऽପି କୌନ୍ତେଯ ନ କରୋତି ନ ଲିପ୍ଯତେ ॥ ୧୩-୩୨॥
ଯଥା ସର୍ୱଗତଂ ସୌକ୍ଷ୍ମ୍ଯାଦାକାଶଂ ନୋପଲିପ୍ଯତେ ।
ସର୍ୱତ୍ରାୱସ୍ଥିତୋ ଦେହେ ତଥାତ୍ମା ନୋପଲିପ୍ଯତେ ॥ ୧୩-୩୩॥
ଯଥା ପ୍ରକାଶଯତ୍ଯେକଃ କୃତ୍ସ୍ନଂ ଲୋକମିମଂ ରୱିଃ ।
କ୍ଷେତ୍ରଂ କ୍ଷେତ୍ରୀ ତଥା କୃତ୍ସ୍ନଂ ପ୍ରକାଶଯତି ଭାରତ ॥ ୧୩-୩୪॥
କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଯୋରେୱମନ୍ତରଂ ଜ୍ଞାନଚକ୍ଷୁଷା ।
ଭୂତପ୍ରକୃତିମୋକ୍ଷଂ ଚ ଯେ ୱିଦୁର୍ଯାନ୍ତି ତେ ପରମ୍ ॥ ୧୩-୩୫॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୱିଭାଗଯୋଗୋ ନାମ ତ୍ରଯୋଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୩॥
ଅଥ ଚତୁର୍ଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଗୁଣତ୍ରଯୱିଭାଗଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ପରଂ ଭୂଯଃ ପ୍ରୱକ୍ଷ୍ଯାମି ଜ୍ଞାନାନାଂ ଜ୍ଞାନମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ୱା ମୁନଯଃ ସର୍ୱେ ପରାଂ ସିଦ୍ଧିମିତୋ ଗତାଃ ॥ ୧୪-୧॥
ଇଦଂ ଜ୍ଞାନମୁପାଶ୍ରିତ୍ଯ ମମ ସାଧର୍ମ୍ଯମାଗତାଃ ।
ସର୍ଗେऽପି ନୋପଜାଯନ୍ତେ ପ୍ରଲଯେ ନ ୱ୍ଯଥନ୍ତି ଚ ॥ ୧୪-୨॥
ମମ ଯୋନିର୍ମହଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ ତସ୍ମିନ୍ଗର୍ଭଂ ଦଧାମ୍ଯହମ୍ ।
ସମ୍ଭୱଃ ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ତତୋ ଭୱତି ଭାରତ ॥ ୧୪-୩॥
ସର୍ୱଯୋନିଷୁ କୌନ୍ତେଯ ମୂର୍ତଯଃ ସମ୍ଭୱନ୍ତି ଯାଃ ।
ତାସାଂ ବ୍ରହ୍ମ ମହଦ୍ଯୋନିରହଂ ବୀଜପ୍ରଦଃ ପିତା ॥ ୧୪-୪॥
ସତ୍ତ୍ୱଂ ରଜସ୍ତମ ଇତି ଗୁଣାଃ ପ୍ରକୃତିସମ୍ଭୱାଃ ।
ନିବଧ୍ନନ୍ତି ମହାବାହୋ ଦେହେ ଦେହିନମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୧୪-୫॥
ତତ୍ର ସତ୍ତ୍ୱଂ ନିର୍ମଲତ୍ୱାତ୍ପ୍ରକାଶକମନାମଯମ୍ ।
ସୁଖସଙ୍ଗେନ ବଧ୍ନାତି ଜ୍ଞାନସଙ୍ଗେନ ଚାନଘ ॥ ୧୪-୬॥
ରଜୋ ରାଗାତ୍ମକଂ ୱିଦ୍ଧି ତୃଷ୍ଣାସଙ୍ଗସମୁଦ୍ଭୱମ୍ ।
ତନ୍ନିବଧ୍ନାତି କୌନ୍ତେଯ କର୍ମସଙ୍ଗେନ ଦେହିନମ୍ ॥ ୧୪-୭॥
ତମସ୍ତ୍ୱଜ୍ଞାନଜଂ ୱିଦ୍ଧି ମୋହନଂ ସର୍ୱଦେହିନାମ୍ ।
ପ୍ରମାଦାଲସ୍ଯନିଦ୍ରାଭିସ୍ତନ୍ନିବଧ୍ନାତି ଭାରତ ॥ ୧୪-୮॥
ସତ୍ତ୍ୱଂ ସୁଖେ ସଞ୍ଜଯତି ରଜଃ କର୍ମଣି ଭାରତ ।
ଜ୍ଞାନମାୱୃତ୍ଯ ତୁ ତମଃ ପ୍ରମାଦେ ସଞ୍ଜଯତ୍ଯୁତ ॥ ୧୪-୯॥
ରଜସ୍ତମଶ୍ଚାଭିଭୂଯ ସତ୍ତ୍ୱଂ ଭୱତି ଭାରତ ।
ରଜଃ ସତ୍ତ୍ୱଂ ତମଶ୍ଚୈୱ ତମଃ ସତ୍ତ୍ୱଂ ରଜସ୍ତଥା ॥ ୧୪-୧୦॥
ସର୍ୱଦ୍ୱାରେଷୁ ଦେହେऽସ୍ମିନ୍ପ୍ରକାଶ ଉପଜାଯତେ ।
ଜ୍ଞାନଂ ଯଦା ତଦା ୱିଦ୍ଯାଦ୍ୱିୱୃଦ୍ଧଂ ସତ୍ତ୍ୱମିତ୍ଯୁତ ॥ ୧୪-୧୧॥
ଲୋଭଃ ପ୍ରୱୃତ୍ତିରାରମ୍ଭଃ କର୍ମଣାମଶମଃ ସ୍ପୃହା ।
ରଜସ୍ଯେତାନି ଜାଯନ୍ତେ ୱିୱୃଦ୍ଧେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ ୧୪-୧୨॥
ଅପ୍ରକାଶୋऽପ୍ରୱୃତ୍ତିଶ୍ଚ ପ୍ରମାଦୋ ମୋହ ଏୱ ଚ ।
ତମସ୍ଯେତାନି ଜାଯନ୍ତେ ୱିୱୃଦ୍ଧେ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ ୧୪-୧୩॥
ଯଦା ସତ୍ତ୍ୱେ ପ୍ରୱୃଦ୍ଧେ ତୁ ପ୍ରଲଯଂ ଯାତି ଦେହଭୃତ୍ ।
ତଦୋତ୍ତମୱିଦାଂ ଲୋକାନମଲାନ୍ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ ॥ ୧୪-୧୪॥
ରଜସି ପ୍ରଲଯଂ ଗତ୍ୱା କର୍ମସଙ୍ଗିଷୁ ଜାଯତେ ।
ତଥା ପ୍ରଲୀନସ୍ତମସି ମୂଢଯୋନିଷୁ ଜାଯତେ ॥ ୧୪-୧୫॥
କର୍ମଣଃ ସୁକୃତସ୍ଯାହୁଃ ସାତ୍ତ୍ୱିକଂ ନିର୍ମଲଂ ଫଲମ୍ ।
ରଜସସ୍ତୁ ଫଲଂ ଦୁଃଖମଜ୍ଞାନଂ ତମସଃ ଫଲମ୍ ॥ ୧୪-୧୬॥
ସତ୍ତ୍ୱାତ୍ସଞ୍ଜାଯତେ ଜ୍ଞାନଂ ରଜସୋ ଲୋଭ ଏୱ ଚ ।
ପ୍ରମାଦମୋହୌ ତମସୋ ଭୱତୋऽଜ୍ଞାନମେୱ ଚ ॥ ୧୪-୧୭॥
ଊର୍ଧ୍ୱଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ସତ୍ତ୍ୱସ୍ଥା ମଧ୍ଯେ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ରାଜସାଃ ।
ଜଘନ୍ଯଗୁଣୱୃତ୍ତିସ୍ଥା ଅଧୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ତାମସାଃ ॥ ୧୪-୧୮॥
ନାନ୍ଯଂ ଗୁଣେଭ୍ଯଃ କର୍ତାରଂ ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟାନୁପଶ୍ଯତି ।
ଗୁଣେଭ୍ଯଶ୍ଚ ପରଂ ୱେତ୍ତି ମଦ୍ଭାୱଂ ସୋऽଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୧୪-୧୯॥
ଗୁଣାନେତାନତୀତ୍ଯ ତ୍ରୀନ୍ଦେହୀ ଦେହସମୁଦ୍ଭୱାନ୍ ।
ଜନ୍ମମୃତ୍ଯୁଜରାଦୁଃଖୈର୍ୱିମୁକ୍ତୋऽମୃତମଶ୍ନୁତେ ॥ ୧୪-୨୦॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।କୈର୍ଲିଙ୍ଗୈସ୍ତ୍ରୀନ୍ଗୁଣାନେତାନତୀତୋ ଭୱତି ପ୍ରଭୋ ।
କିମାଚାରଃ କଥଂ ଚୈତାଂସ୍ତ୍ରୀନ୍ଗୁଣାନତିୱର୍ତତେ ॥ ୧୪-୨୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ପ୍ରକାଶଂ ଚ ପ୍ରୱୃତ୍ତିଂ ଚ ମୋହମେୱ ଚ ପାଣ୍ଡୱ ।
ନ ଦ୍ୱେଷ୍ଟି ସମ୍ପ୍ରୱୃତ୍ତାନି ନ ନିୱୃତ୍ତାନି କାଙ୍କ୍ଷତି ॥ ୧୪-୨୨॥
ଉଦାସୀନୱଦାସୀନୋ ଗୁଣୈର୍ଯୋ ନ ୱିଚାଲ୍ଯତେ ।
ଗୁଣା ୱର୍ତନ୍ତ ଇତ୍ଯେୱଂ ଯୋऽୱତିଷ୍ଠତି ନେଙ୍ଗତେ ॥ ୧୪-୨୩॥
ସମଦୁଃଖସୁଖଃ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସମଲୋଷ୍ଟାଶ୍ମକାଞ୍ଚନଃ ।
ତୁଲ୍ଯପ୍ରିଯାପ୍ରିଯୋ ଧୀରସ୍ତୁଲ୍ଯନିନ୍ଦାତ୍ମସଂସ୍ତୁତିଃ ॥ ୧୪-୨୪॥
ମାନାପମାନଯୋସ୍ତୁଲ୍ଯସ୍ତୁଲ୍ଯୋ ମିତ୍ରାରିପକ୍ଷଯୋଃ ।
ସର୍ୱାରମ୍ଭପରିତ୍ଯାଗୀ ଗୁଣାତୀତଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୧୪-୨୫॥
ମାଂ ଚ ଯୋऽୱ୍ଯଭିଚାରେଣ ଭକ୍ତିଯୋଗେନ ସେୱତେ ।
ସ ଗୁଣାନ୍ସମତୀତ୍ଯୈତାନ୍ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ ॥ ୧୪-୨୬॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋ ହି ପ୍ରତିଷ୍ଠାହମମୃତସ୍ଯାୱ୍ଯଯସ୍ଯ ଚ ।
ଶାଶ୍ୱତସ୍ଯ ଚ ଧର୍ମସ୍ଯ ସୁଖସ୍ଯୈକାନ୍ତିକସ୍ଯ ଚ ॥ ୧୪-୨୭॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଗୁଣତ୍ରଯୱିଭାଗଯୋଗୋ ନାମ ଚତୁର୍ଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୪॥
ଅଥ ପଞ୍ଚଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ପୁରୁଷୋତ୍ତମଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ଊର୍ଧ୍ୱମୂଲମଧଃଶାଖମଶ୍ୱତ୍ଥଂ ପ୍ରାହୁରୱ୍ଯଯମ୍ ।
ଛନ୍ଦାଂସି ଯସ୍ଯ ପର୍ଣାନି ଯସ୍ତଂ ୱେଦ ସ ୱେଦୱିତ୍ ॥ ୧୫-୧॥
ଅଧଶ୍ଚୋର୍ଧ୍ୱଂ ପ୍ରସୃତାସ୍ତସ୍ଯ ଶାଖା
ଗୁଣପ୍ରୱୃଦ୍ଧା ୱିଷଯପ୍ରୱାଲାଃ ।
ଅଧଶ୍ଚ ମୂଲାନ୍ଯନୁସନ୍ତତାନି
କର୍ମାନୁବନ୍ଧୀନି ମନୁଷ୍ଯଲୋକେ ॥ ୧୫-୨॥
ନ ରୂପମସ୍ଯେହ ତଥୋପଲଭ୍ଯତେ
ନାନ୍ତୋ ନ ଚାଦିର୍ନ ଚ ସମ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠା ।
ଅଶ୍ୱତ୍ଥମେନଂ ସୁୱିରୂଢମୂଲଂ
ଅସଙ୍ଗଶସ୍ତ୍ରେଣ ଦୃଢେନ ଛିତ୍ତ୍ୱା ॥ ୧୫-୩॥
ତତଃ ପଦଂ ତତ୍ପରିମାର୍ଗିତୱ୍ଯଂ
ଯସ୍ମିନ୍ଗତା ନ ନିୱର୍ତନ୍ତି ଭୂଯଃ ।
ତମେୱ ଚାଦ୍ଯଂ ପୁରୁଷଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେ ।
ଯତଃ ପ୍ରୱୃତ୍ତିଃ ପ୍ରସୃତା ପୁରାଣୀ ॥ ୧୫-୪॥
ନିର୍ମାନମୋହା ଜିତସଙ୍ଗଦୋଷା
ଅଧ୍ଯାତ୍ମନିତ୍ଯା ୱିନିୱୃତ୍ତକାମାଃ ।
ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୈର୍ୱିମୁକ୍ତାଃ ସୁଖଦୁଃଖସଂଜ୍ଞୈ-
ର୍ଗଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯମୂଢାଃ ପଦମୱ୍ଯଯଂ ତତ୍ ॥ ୧୫-୫॥
ନ ତଦ୍ଭାସଯତେ ସୂର୍ଯୋ ନ ଶଶାଙ୍କୋ ନ ପାୱକଃ ।
ଯଦ୍ଗତ୍ୱା ନ ନିୱର୍ତନ୍ତେ ତଦ୍ଧାମ ପରମଂ ମମ ॥ ୧୫-୬॥
ମମୈୱାଂଶୋ ଜୀୱଲୋକେ ଜୀୱଭୂତଃ ସନାତନଃ ।
ମନଃଷଷ୍ଠାନୀନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ପ୍ରକୃତିସ୍ଥାନି କର୍ଷତି ॥ ୧୫-୭॥
ଶରୀରଂ ଯଦୱାପ୍ନୋତି ଯଚ୍ଚାପ୍ଯୁତ୍କ୍ରାମତୀଶ୍ୱରଃ ।
ଗୃହୀତ୍ୱୈତାନି ସଂଯାତି ୱାଯୁର୍ଗନ୍ଧାନିୱାଶଯାତ୍ ॥ ୧୫-୮॥
ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଚକ୍ଷୁଃ ସ୍ପର୍ଶନଂ ଚ ରସନଂ ଘ୍ରାଣମେୱ ଚ ।
ଅଧିଷ୍ଠାଯ ମନଶ୍ଚାଯଂ ୱିଷଯାନୁପସେୱତେ ॥ ୧୫-୯॥
ଉତ୍କ୍ରାମନ୍ତଂ ସ୍ଥିତଂ ୱାପି ଭୁଞ୍ଜାନଂ ୱା ଗୁଣାନ୍ୱିତମ୍ ।
ୱିମୂଢା ନାନୁପଶ୍ଯନ୍ତି ପଶ୍ଯନ୍ତି ଜ୍ଞାନଚକ୍ଷୁଷଃ ॥ ୧୫-୧୦॥
ଯତନ୍ତୋ ଯୋଗିନଶ୍ଚୈନଂ ପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯାତ୍ମନ୍ଯୱସ୍ଥିତମ୍ ।
ଯତନ୍ତୋऽପ୍ଯକୃତାତ୍ମାନୋ ନୈନଂ ପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯଚେତସଃ ॥ ୧୫-୧୧॥
ଯଦାଦିତ୍ଯଗତଂ ତେଜୋ ଜଗଦ୍ଭାସଯତେऽଖିଲମ୍ ।
ଯଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରମସି ଯଚ୍ଚାଗ୍ନୌ ତତ୍ତେଜୋ ୱିଦ୍ଧି ମାମକମ୍ ॥ ୧୫-୧୨॥
ଗାମାୱିଶ୍ଯ ଚ ଭୂତାନି ଧାରଯାମ୍ଯହମୋଜସା ।
ପୁଷ୍ଣାମି ଚୌଷଧୀଃ ସର୍ୱାଃ ସୋମୋ ଭୂତ୍ୱା ରସାତ୍ମକଃ ॥ ୧୫-୧୩॥
ଅହଂ ୱୈଶ୍ୱାନରୋ ଭୂତ୍ୱା ପ୍ରାଣିନାଂ ଦେହମାଶ୍ରିତଃ ।
ପ୍ରାଣାପାନସମାଯୁକ୍ତଃ ପଚାମ୍ଯନ୍ନଂ ଚତୁର୍ୱିଧମ୍ ॥ ୧୫-୧୪॥
ସର୍ୱସ୍ଯ ଚାହଂ ହୃଦି ସନ୍ନିୱିଷ୍ଟୋ
ମତ୍ତଃ ସ୍ମୃତିର୍ଜ୍ଞାନମପୋହନଞ୍ଚ ।
ୱେଦୈଶ୍ଚ ସର୍ୱୈରହମେୱ ୱେଦ୍ଯୋ
ୱେଦାନ୍ତକୃଦ୍ୱେଦୱିଦେୱ ଚାହମ୍ ॥ ୧୫-୧୫॥
ଦ୍ୱାୱିମୌ ପୁରୁଷୌ ଲୋକେ କ୍ଷରଶ୍ଚାକ୍ଷର ଏୱ ଚ ।
କ୍ଷରଃ ସର୍ୱାଣି ଭୂତାନି କୂଟସ୍ଥୋऽକ୍ଷର ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୧୫-୧୬॥
ଉତ୍ତମଃ ପୁରୁଷସ୍ତ୍ୱନ୍ଯଃ ପରମାତ୍ମେତ୍ଯୁଦାହୃତଃ ।
ଯୋ ଲୋକତ୍ରଯମାୱିଶ୍ଯ ବିଭର୍ତ୍ଯୱ୍ଯଯ ଈଶ୍ୱରଃ ॥ ୧୫-୧୭॥
ଯସ୍ମାତ୍କ୍ଷରମତୀତୋऽହମକ୍ଷରାଦପି ଚୋତ୍ତମଃ ।
ଅତୋऽସ୍ମି ଲୋକେ ୱେଦେ ଚ ପ୍ରଥିତଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ॥ ୧୫-୧୮॥
ଯୋ ମାମେୱମସମ୍ମୂଢୋ ଜାନାତି ପୁରୁଷୋତ୍ତମମ୍ ।
ସ ସର୍ୱୱିଦ୍ଭଜତି ମାଂ ସର୍ୱଭାୱେନ ଭାରତ ॥ ୧୫-୧୯॥
ଇତି ଗୁହ୍ଯତମଂ ଶାସ୍ତ୍ରମିଦମୁକ୍ତଂ ମଯାନଘ ।
ଏତଦ୍ବୁଦ୍ଧ୍ୱା ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ସ୍ଯାତ୍କୃତକୃତ୍ଯଶ୍ଚ ଭାରତ ॥ ୧୫-୨୦॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନ ସଂୱାଦେ
ପୁରୁଷୋତ୍ତମଯୋଗୋ ନାମ ପଞ୍ଚଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୫॥
ଅଥ ଷୋଡଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଦୈୱାସୁରସମ୍ପଦ୍ୱିଭାଗଯୋଗଃ
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।
ଅଭଯଂ ସତ୍ତ୍ୱସଂଶୁଦ୍ଧିର୍ଜ୍ଞାନଯୋଗୱ୍ଯୱସ୍ଥିତିଃ ।
ଦାନଂ ଦମଶ୍ଚ ଯଜ୍ଞଶ୍ଚ ସ୍ୱାଧ୍ଯାଯସ୍ତପ ଆର୍ଜୱମ୍ ॥ ୧୬-୧॥
ଅହିଂସା ସତ୍ଯମକ୍ରୋଧସ୍ତ୍ଯାଗଃ ଶାନ୍ତିରପୈଶୁନମ୍ ।
ଦଯା ଭୂତେଷ୍ୱଲୋଲୁପ୍ତ୍ୱଂ ମାର୍ଦୱଂ ହ୍ରୀରଚାପଲମ୍ ॥ ୧୬-୨॥
ତେଜଃ କ୍ଷମା ଧୃତିଃ ଶୌଚମଦ୍ରୋହୋ ନାତିମାନିତା ।
ଭୱନ୍ତି ସମ୍ପଦଂ ଦୈୱୀମଭିଜାତସ୍ଯ ଭାରତ ॥ ୧୬-୩॥
ଦମ୍ଭୋ ଦର୍ପୋऽଭିମାନଶ୍ଚ କ୍ରୋଧଃ ପାରୁଷ୍ଯମେୱ ଚ ।
ଅଜ୍ଞାନଂ ଚାଭିଜାତସ୍ଯ ପାର୍ଥ ସମ୍ପଦମାସୁରୀମ୍ ॥ ୧୬-୪॥
ଦୈୱୀ ସମ୍ପଦ୍ୱିମୋକ୍ଷାଯ ନିବନ୍ଧାଯାସୁରୀ ମତା ।
ମା ଶୁଚଃ ସମ୍ପଦଂ ଦୈୱୀମଭିଜାତୋऽସି ପାଣ୍ଡୱ ॥ ୧୬-୫॥
ଦ୍ୱୌ ଭୂତସର୍ଗୌ ଲୋକେऽସ୍ମିନ୍ଦୈୱ ଆସୁର ଏୱ ଚ ।
ଦୈୱୋ ୱିସ୍ତରଶଃ ପ୍ରୋକ୍ତ ଆସୁରଂ ପାର୍ଥ ମେ ଶୃଣୁ ॥ ୧୬-୬॥
ପ୍ରୱୃତ୍ତିଂ ଚ ନିୱୃତ୍ତିଂ ଚ ଜନା ନ ୱିଦୁରାସୁରାଃ ।
ନ ଶୌଚଂ ନାପି ଚାଚାରୋ ନ ସତ୍ଯଂ ତେଷୁ ୱିଦ୍ଯତେ ॥ ୧୬-୭॥
ଅସତ୍ଯମପ୍ରତିଷ୍ଠଂ ତେ ଜଗଦାହୁରନୀଶ୍ୱରମ୍ ।
ଅପରସ୍ପରସମ୍ଭୂତଂ କିମନ୍ଯତ୍କାମହୈତୁକମ୍ ॥ ୧୬-୮॥
ଏତାଂ ଦୃଷ୍ଟିମୱଷ୍ଟଭ୍ଯ ନଷ୍ଟାତ୍ମାନୋऽଲ୍ପବୁଦ୍ଧଯଃ ।
ପ୍ରଭୱନ୍ତ୍ଯୁଗ୍ରକର୍ମାଣଃ କ୍ଷଯାଯ ଜଗତୋऽହିତାଃ ॥ ୧୬-୯॥
କାମମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଦୁଷ୍ପୂରଂ ଦମ୍ଭମାନମଦାନ୍ୱିତାଃ ।
ମୋହାଦ୍ଗୃହୀତ୍ୱାସଦ୍ଗ୍ରାହାନ୍ପ୍ରୱର୍ତନ୍ତେऽଶୁଚିୱ୍ରତାଃ ॥ ୧୬-୧୦॥
ଚିନ୍ତାମପରିମେଯାଂ ଚ ପ୍ରଲଯାନ୍ତାମୁପାଶ୍ରିତାଃ ।
କାମୋପଭୋଗପରମା ଏତାୱଦିତି ନିଶ୍ଚିତାଃ ॥ ୧୬-୧୧॥
ଆଶାପାଶଶତୈର୍ବଦ୍ଧାଃ କାମକ୍ରୋଧପରାଯଣାଃ ।
ଈହନ୍ତେ କାମଭୋଗାର୍ଥମନ୍ଯାଯେନାର୍ଥସଞ୍ଚଯାନ୍ ॥ ୧୬-୧୨॥
ଇଦମଦ୍ଯ ମଯା ଲବ୍ଧମିମଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯେ ମନୋରଥମ୍ ।
ଇଦମସ୍ତୀଦମପି ମେ ଭୱିଷ୍ଯତି ପୁନର୍ଧନମ୍ ॥ ୧୬-୧୩॥
ଅସୌ ମଯା ହତଃ ଶତ୍ରୁର୍ହନିଷ୍ଯେ ଚାପରାନପି ।
ଈଶ୍ୱରୋऽହମହଂ ଭୋଗୀ ସିଦ୍ଧୋऽହଂ ବଲୱାନ୍ସୁଖୀ ॥ ୧୬-୧୪॥
ଆଢ୍ଯୋऽଭିଜନୱାନସ୍ମି କୋऽନ୍ଯୋऽସ୍ତି ସଦୃଶୋ ମଯା ।
ଯକ୍ଷ୍ଯେ ଦାସ୍ଯାମି ମୋଦିଷ୍ଯ ଇତ୍ଯଜ୍ଞାନୱିମୋହିତାଃ ॥ ୧୬-୧୫॥
ଅନେକଚିତ୍ତୱିଭ୍ରାନ୍ତା ମୋହଜାଲସମାୱୃତାଃ ।
ପ୍ରସକ୍ତାଃ କାମଭୋଗେଷୁ ପତନ୍ତି ନରକେऽଶୁଚୌ ॥ ୧୬-୧୬॥
ଆତ୍ମସମ୍ଭାୱିତାଃ ସ୍ତବ୍ଧା ଧନମାନମଦାନ୍ୱିତାଃ ।
ଯଜନ୍ତେ ନାମଯଜ୍ଞୈସ୍ତେ ଦମ୍ଭେନାୱିଧିପୂର୍ୱକମ୍ ॥ ୧୬-୧୭॥
ଅହଙ୍କାରଂ ବଲଂ ଦର୍ପଂ କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ଚ ସଂଶ୍ରିତାଃ ।
ମାମାତ୍ମପରଦେହେଷୁ ପ୍ରଦ୍ୱିଷନ୍ତୋऽଭ୍ଯସୂଯକାଃ ॥ ୧୬-୧୮॥
ତାନହଂ ଦ୍ୱିଷତଃ କ୍ରୂରାନ୍ସଂସାରେଷୁ ନରାଧମାନ୍ ।
କ୍ଷିପାମ୍ଯଜସ୍ରମଶୁଭାନାସୁରୀଷ୍ୱେୱ ଯୋନିଷୁ ॥ ୧୬-୧୯॥
ଆସୁରୀଂ ଯୋନିମାପନ୍ନା ମୂଢା ଜନ୍ମନି ଜନ୍ମନି ।
ମାମପ୍ରାପ୍ଯୈୱ କୌନ୍ତେଯ ତତୋ ଯାନ୍ତ୍ଯଧମାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୧୬-୨୦॥
ତ୍ରିୱିଧଂ ନରକସ୍ଯେଦଂ ଦ୍ୱାରଂ ନାଶନମାତ୍ମନଃ ।
କାମଃ କ୍ରୋଧସ୍ତଥା ଲୋଭସ୍ତସ୍ମାଦେତତ୍ତ୍ରଯଂ ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ ୧୬-୨୧॥
ଏତୈର୍ୱିମୁକ୍ତଃ କୌନ୍ତେଯ ତମୋଦ୍ୱାରୈସ୍ତ୍ରିଭିର୍ନରଃ ।
ଆଚରତ୍ଯାତ୍ମନଃ ଶ୍ରେଯସ୍ତତୋ ଯାତି ପରାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୧୬-୨୨॥
ଯଃ ଶାସ୍ତ୍ରୱିଧିମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ୱର୍ତତେ କାମକାରତଃ ।
ନ ସ ସିଦ୍ଧିମୱାପ୍ନୋତି ନ ସୁଖଂ ନ ପରାଂ ଗତିମ୍ ॥ ୧୬-୨୩॥
ତସ୍ମାଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରମାଣଂ ତେ କାର୍ଯାକାର୍ଯୱ୍ଯୱସ୍ଥିତୌ ।
ଜ୍ଞାତ୍ୱା ଶାସ୍ତ୍ରୱିଧାନୋକ୍ତଂ କର୍ମ କର୍ତୁମିହାର୍ହସି ॥ ୧୬-୨୪॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଦୈୱାସୁରସମ୍ପଦ୍ୱିଭାଗଯୋଗୋ ନାମ ଷୋଡଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୬॥
ଅଥ ସପ୍ତଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ଶ୍ରଦ୍ଧାତ୍ରଯୱିଭାଗଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ଯେ ଶାସ୍ତ୍ରୱିଧିମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଯଜନ୍ତେ ଶ୍ରଦ୍ଧଯାନ୍ୱିତାଃ ।
ତେଷାଂ ନିଷ୍ଠା ତୁ କା କୃଷ୍ଣ ସତ୍ତ୍ୱମାହୋ ରଜସ୍ତମଃ ॥ ୧୭-୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।ତ୍ରିୱିଧା ଭୱତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଦେହିନାଂ ସା ସ୍ୱଭାୱଜା ।
ସାତ୍ତ୍ୱିକୀ ରାଜସୀ ଚୈୱ ତାମସୀ ଚେତି ତାଂ ଶୃଣୁ ॥ ୧୭-୨॥
ସତ୍ତ୍ୱାନୁରୂପା ସର୍ୱସ୍ଯ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଭୱତି ଭାରତ ।
ଶ୍ରଦ୍ଧାମଯୋऽଯଂ ପୁରୁଷୋ ଯୋ ଯଚ୍ଛ୍ରଦ୍ଧଃ ସ ଏୱ ସଃ ॥ ୧୭-୩॥
ଯଜନ୍ତେ ସାତ୍ତ୍ୱିକା ଦେୱାନ୍ଯକ୍ଷରକ୍ଷାଂସି ରାଜସାଃ ।
ପ୍ରେତାନ୍ଭୂତଗଣାଂଶ୍ଚାନ୍ଯେ ଯଜନ୍ତେ ତାମସା ଜନାଃ ॥ ୧୭-୪॥
ଅଶାସ୍ତ୍ରୱିହିତଂ ଘୋରଂ ତପ୍ଯନ୍ତେ ଯେ ତପୋ ଜନାଃ ।
ଦମ୍ଭାହଙ୍କାରସଂଯୁକ୍ତାଃ କାମରାଗବଲାନ୍ୱିତାଃ ॥ ୧୭-୫॥
କର୍ଷଯନ୍ତଃ ଶରୀରସ୍ଥଂ ଭୂତଗ୍ରାମମଚେତସଃ ।
ମାଂ ଚୈୱାନ୍ତଃଶରୀରସ୍ଥଂ ତାନ୍ୱିଦ୍ଧ୍ଯାସୁରନିଶ୍ଚଯାନ୍ ॥ ୧୭-୬॥
ଆହାରସ୍ତ୍ୱପି ସର୍ୱସ୍ଯ ତ୍ରିୱିଧୋ ଭୱତି ପ୍ରିଯଃ ।
ଯଜ୍ଞସ୍ତପସ୍ତଥା ଦାନଂ ତେଷାଂ ଭେଦମିମଂ ଶୃଣୁ ॥ ୧୭-୭॥
ଆଯୁଃସତ୍ତ୍ୱବଲାରୋଗ୍ଯସୁଖପ୍ରୀତିୱିୱର୍ଧନାଃ ।
ରସ୍ଯାଃ ସ୍ନିଗ୍ଧାଃ ସ୍ଥିରା ହୃଦ୍ଯା ଆହାରାଃ ସାତ୍ତ୍ୱିକପ୍ରିଯାଃ ॥ ୧୭-୮॥
କଟ୍ୱମ୍ଲଲୱଣାତ୍ଯୁଷ୍ଣତୀକ୍ଷ୍ଣରୂକ୍ଷୱିଦାହିନଃ ।
ଆହାରା ରାଜସସ୍ଯେଷ୍ଟା ଦୁଃଖଶୋକାମଯପ୍ରଦାଃ ॥ ୧୭-୯॥
ଯାତଯାମଂ ଗତରସଂ ପୂତି ପର୍ଯୁଷିତଂ ଚ ଯତ୍ ।
ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟମପି ଚାମେଧ୍ଯଂ ଭୋଜନଂ ତାମସପ୍ରିଯମ୍ ॥ ୧୭-୧୦॥
ଅଫଲାକାଙ୍କ୍ଷିଭିର୍ଯଜ୍ଞୋ ୱିଧିଦୃଷ୍ଟୋ ଯ ଇଜ୍ଯତେ ।
ଯଷ୍ଟୱ୍ଯମେୱେତି ମନଃ ସମାଧାଯ ସ ସାତ୍ତ୍ୱିକଃ ॥ ୧୭-୧୧॥
ଅଭିସନ୍ଧାଯ ତୁ ଫଲଂ ଦମ୍ଭାର୍ଥମପି ଚୈୱ ଯତ୍ ।
ଇଜ୍ଯତେ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ତଂ ଯଜ୍ଞଂ ୱିଦ୍ଧି ରାଜସମ୍ ॥ ୧୭-୧୨॥
ୱିଧିହୀନମସୃଷ୍ଟାନ୍ନଂ ମନ୍ତ୍ରହୀନମଦକ୍ଷିଣମ୍ ।
ଶ୍ରଦ୍ଧାୱିରହିତଂ ଯଜ୍ଞଂ ତାମସଂ ପରିଚକ୍ଷତେ ॥ ୧୭-୧୩॥
ଦେୱଦ୍ୱିଜଗୁରୁପ୍ରାଜ୍ଞପୂଜନଂ ଶୌଚମାର୍ଜୱମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯମହିଂସା ଚ ଶାରୀରଂ ତପ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୧୭-୧୪॥
ଅନୁଦ୍ୱେଗକରଂ ୱାକ୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ ପ୍ରିଯହିତଂ ଚ ଯତ୍ ।
ସ୍ୱାଧ୍ଯାଯାଭ୍ଯସନଂ ଚୈୱ ୱାଙ୍ମଯଂ ତପ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୧୭-୧୫॥
ମନଃ ପ୍ରସାଦଃ ସୌମ୍ଯତ୍ୱଂ ମୌନମାତ୍ମୱିନିଗ୍ରହଃ ।
ଭାୱସଂଶୁଦ୍ଧିରିତ୍ଯେତତ୍ତପୋ ମାନସମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୧୭-୧୬॥
ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ପରଯା ତପ୍ତଂ ତପସ୍ତତ୍ତ୍ରିୱିଧଂ ନରୈଃ ।
ଅଫଲାକାଙ୍କ୍ଷିଭିର୍ଯୁକ୍ତୈଃ ସାତ୍ତ୍ୱିକଂ ପରିଚକ୍ଷତେ ॥ ୧୭-୧୭॥
ସତ୍କାରମାନପୂଜାର୍ଥଂ ତପୋ ଦମ୍ଭେନ ଚୈୱ ଯତ୍ ।
କ୍ରିଯତେ ତଦିହ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ରାଜସଂ ଚଲମଧ୍ରୁୱମ୍ ॥ ୧୭-୧୮॥
ମୂଢଗ୍ରାହେଣାତ୍ମନୋ ଯତ୍ପୀଡଯା କ୍ରିଯତେ ତପଃ ।
ପରସ୍ଯୋତ୍ସାଦନାର୍ଥଂ ୱା ତତ୍ତାମସମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୧୭-୧୯॥
ଦାତୱ୍ଯମିତି ଯଦ୍ଦାନଂ ଦୀଯତେऽନୁପକାରିଣେ ।
ଦେଶେ କାଲେ ଚ ପାତ୍ରେ ଚ ତଦ୍ଦାନଂ ସାତ୍ତ୍ୱିକଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୧୭-୨୦॥
ଯତ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ଯୁପକାରାର୍ଥଂ ଫଲମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ୱା ପୁନଃ ।
ଦୀଯତେ ଚ ପରିକ୍ଲିଷ୍ଟଂ ତଦ୍ଦାନଂ ରାଜସଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୧୭-୨୧॥
ଅଦେଶକାଲେ ଯଦ୍ଦାନମପାତ୍ରେଭ୍ଯଶ୍ଚ ଦୀଯତେ ।
ଅସତ୍କୃତମୱଜ୍ଞାତଂ ତତ୍ତାମସମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୧୭-୨୨॥
ॐତତ୍ସଦିତି ନିର୍ଦେଶୋ ବ୍ରହ୍ମଣସ୍ତ୍ରିୱିଧଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତେନ ୱେଦାଶ୍ଚ ଯଜ୍ଞାଶ୍ଚ ୱିହିତାଃ ପୁରା ॥ ୧୭-୨୩॥
ତସ୍ମାଦୋମିତ୍ଯୁଦାହୃତ୍ଯ ଯଜ୍ଞଦାନତପଃକ୍ରିଯାଃ ।
ପ୍ରୱର୍ତନ୍ତେ ୱିଧାନୋକ୍ତାଃ ସତତଂ ବ୍ରହ୍ମୱାଦିନାମ୍ ॥ ୧୭-୨୪॥
ତଦିତ୍ଯନଭିସନ୍ଧାଯ ଫଲଂ ଯଜ୍ଞତପଃକ୍ରିଯାଃ ।
ଦାନକ୍ରିଯାଶ୍ଚ ୱିୱିଧାଃ କ୍ରିଯନ୍ତେ ମୋକ୍ଷକାଙ୍କ୍ଷିଭିଃ ॥ ୧୭-୨୫॥
ସଦ୍ଭାୱେ ସାଧୁଭାୱେ ଚ ସଦିତ୍ଯେତତ୍ପ୍ରଯୁଜ୍ଯତେ ।
ପ୍ରଶସ୍ତେ କର୍ମଣି ତଥା ସଚ୍ଛବ୍ଦଃ ପାର୍ଥ ଯୁଜ୍ଯତେ ॥ ୧୭-୨୬॥
ଯଜ୍ଞେ ତପସି ଦାନେ ଚ ସ୍ଥିତିଃ ସଦିତି ଚୋଚ୍ଯତେ ।
କର୍ମ ଚୈୱ ତଦର୍ଥୀଯଂ ସଦିତ୍ଯେୱାଭିଧୀଯତେ ॥ ୧୭-୨୭॥
ଅଶ୍ରଦ୍ଧଯା ହୁତଂ ଦତ୍ତଂ ତପସ୍ତପ୍ତଂ କୃତଂ ଚ ଯତ୍ ।
ଅସଦିତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ପାର୍ଥ ନ ଚ ତତ୍ପ୍ରେତ୍ଯ ନୋ ଇହ ॥ ୧୭-୨୮॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ଶ୍ରଦ୍ଧାତ୍ରଯୱିଭାଗଯୋଗୋ ନାମ ସପ୍ତଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୭॥
ଅଥାଷ୍ଟାଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ । ମୋକ୍ଷସଂନ୍ଯାସଯୋଗଃ
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।
ସଂନ୍ଯାସସ୍ଯ ମହାବାହୋ ତତ୍ତ୍ୱମିଚ୍ଛାମି ୱେଦିତୁମ୍ ।
ତ୍ଯାଗସ୍ଯ ଚ ହୃଷୀକେଶ ପୃଥକ୍କେଶିନିଷୂଦନ ॥ ୧୮-୧॥
ଶ୍ରୀଭଗୱାନୁୱାଚ ।କାମ୍ଯାନାଂ କର୍ମଣାଂ ନ୍ଯାସଂ ସଂନ୍ଯାସଂ କୱଯୋ ୱିଦୁଃ ।
ସର୍ୱକର୍ମଫଲତ୍ଯାଗଂ ପ୍ରାହୁସ୍ତ୍ଯାଗଂ ୱିଚକ୍ଷଣାଃ ॥ ୧୮-୨॥
ତ୍ଯାଜ୍ଯଂ ଦୋଷୱଦିତ୍ଯେକେ କର୍ମ ପ୍ରାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ।
ଯଜ୍ଞଦାନତପଃକର୍ମ ନ ତ୍ଯାଜ୍ଯମିତି ଚାପରେ ॥ ୧୮-୩॥
ନିଶ୍ଚଯଂ ଶୃଣୁ ମେ ତତ୍ର ତ୍ଯାଗେ ଭରତସତ୍ତମ ।
ତ୍ଯାଗୋ ହି ପୁରୁଷୱ୍ଯାଘ୍ର ତ୍ରିୱିଧଃ ସମ୍ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ॥ ୧୮-୪॥
ଯଜ୍ଞଦାନତପଃକର୍ମ ନ ତ୍ଯାଜ୍ଯଂ କାର୍ଯମେୱ ତତ୍ ।
ଯଜ୍ଞୋ ଦାନଂ ତପଶ୍ଚୈୱ ପାୱନାନି ମନୀଷିଣାମ୍ ॥ ୧୮-୫॥
ଏତାନ୍ଯପି ତୁ କର୍ମାଣି ସଙ୍ଗଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ଫଲାନି ଚ ।
କର୍ତୱ୍ଯାନୀତି ମେ ପାର୍ଥ ନିଶ୍ଚିତଂ ମତମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୧୮-୬॥
ନିଯତସ୍ଯ ତୁ ସଂନ୍ଯାସଃ କର୍ମଣୋ ନୋପପଦ୍ଯତେ ।
ମୋହାତ୍ତସ୍ଯ ପରିତ୍ଯାଗସ୍ତାମସଃ ପରିକୀର୍ତିତଃ ॥ ୧୮-୭॥
ଦୁଃଖମିତ୍ଯେୱ ଯତ୍କର୍ମ କାଯକ୍ଲେଶଭଯାତ୍ତ୍ଯଜେତ୍ ।
ସ କୃତ୍ୱା ରାଜସଂ ତ୍ଯାଗଂ ନୈୱ ତ୍ଯାଗଫଲଂ ଲଭେତ୍ ॥ ୧୮-୮॥
କାର୍ଯମିତ୍ଯେୱ ଯତ୍କର୍ମ ନିଯତଂ କ୍ରିଯତେऽର୍ଜୁନ ।
ସଙ୍ଗଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ଫଲଂ ଚୈୱ ସ ତ୍ଯାଗଃ ସାତ୍ତ୍ୱିକୋ ମତଃ ॥ ୧୮-୯॥
ନ ଦ୍ୱେଷ୍ଟ୍ଯକୁଶଲଂ କର୍ମ କୁଶଲେ ନାନୁଷଜ୍ଜତେ ।
ତ୍ଯାଗୀ ସତ୍ତ୍ୱସମାୱିଷ୍ଟୋ ମେଧାୱୀ ଛିନ୍ନସଂଶଯଃ ॥ ୧୮-୧୦॥
ନ ହି ଦେହଭୃତା ଶକ୍ଯଂ ତ୍ଯକ୍ତୁଂ କର୍ମାଣ୍ଯଶେଷତଃ ।
ଯସ୍ତୁ କର୍ମଫଲତ୍ଯାଗୀ ସ ତ୍ଯାଗୀତ୍ଯଭିଧୀଯତେ ॥ ୧୮-୧୧॥
ଅନିଷ୍ଟମିଷ୍ଟଂ ମିଶ୍ରଂ ଚ ତ୍ରିୱିଧଂ କର୍ମଣଃ ଫଲମ୍ ।
ଭୱତ୍ଯତ୍ଯାଗିନାଂ ପ୍ରେତ୍ଯ ନ ତୁ ସଂନ୍ଯାସିନାଂ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୧୮-୧୨॥
ପଞ୍ଚୈତାନି ମହାବାହୋ କାରଣାନି ନିବୋଧ ମେ ।
ସାଙ୍ଖ୍ଯେ କୃତାନ୍ତେ ପ୍ରୋକ୍ତାନି ସିଦ୍ଧଯେ ସର୍ୱକର୍ମଣାମ୍ ॥ ୧୮-୧୩॥
ଅଧିଷ୍ଠାନଂ ତଥା କର୍ତା କରଣଂ ଚ ପୃଥଗ୍ୱିଧମ୍ ।
ୱିୱିଧାଶ୍ଚ ପୃଥକ୍ଚେଷ୍ଟା ଦୈୱଂ ଚୈୱାତ୍ର ପଞ୍ଚମମ୍ ॥ ୧୮-୧୪॥
ଶରୀରୱାଙ୍ମନୋଭିର୍ଯତ୍କର୍ମ ପ୍ରାରଭତେ ନରଃ ।
ନ୍ଯାଯ୍ଯଂ ୱା ୱିପରୀତଂ ୱା ପଞ୍ଚୈତେ ତସ୍ଯ ହେତୱଃ ॥ ୧୮-୧୫॥
ତତ୍ରୈୱଂ ସତି କର୍ତାରମାତ୍ମାନଂ କେୱଲଂ ତୁ ଯଃ ।
ପଶ୍ଯତ୍ଯକୃତବୁଦ୍ଧିତ୍ୱାନ୍ନ ସ ପଶ୍ଯତି ଦୁର୍ମତିଃ ॥ ୧୮-୧୬॥
ଯସ୍ଯ ନାହଙ୍କୃତୋ ଭାୱୋ ବୁଦ୍ଧିର୍ଯସ୍ଯ ନ ଲିପ୍ଯତେ ।
ହତ୍ୱାऽପି ସ ଇମାଁଲ୍ଲୋକାନ୍ନ ହନ୍ତି ନ ନିବଧ୍ଯତେ ॥ ୧୮-୧୭॥
ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେଯଂ ପରିଜ୍ଞାତା ତ୍ରିୱିଧା କର୍ମଚୋଦନା ।
କରଣଂ କର୍ମ କର୍ତେତି ତ୍ରିୱିଧଃ କର୍ମସଙ୍ଗ୍ରହଃ ॥ ୧୮-୧୮॥
ଜ୍ଞାନଂ କର୍ମ ଚ କର୍ତା ଚ ତ୍ରିଧୈୱ ଗୁଣଭେଦତଃ ।
ପ୍ରୋଚ୍ଯତେ ଗୁଣସଙ୍ଖ୍ଯାନେ ଯଥାୱଚ୍ଛୃଣୁ ତାନ୍ଯପି ॥ ୧୮-୧୯॥
ସର୍ୱଭୂତେଷୁ ଯେନୈକଂ ଭାୱମୱ୍ଯଯମୀକ୍ଷତେ ।
ଅୱିଭକ୍ତଂ ୱିଭକ୍ତେଷୁ ତଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ୱିଦ୍ଧି ସାତ୍ତ୍ୱିକମ୍ ॥ ୧୮-୨୦॥
ପୃଥକ୍ତ୍ୱେନ ତୁ ଯଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ନାନାଭାୱାନ୍ପୃଥଗ୍ୱିଧାନ୍ ।
ୱେତ୍ତି ସର୍ୱେଷୁ ଭୂତେଷୁ ତଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ୱିଦ୍ଧି ରାଜସମ୍ ॥ ୧୮-୨୧॥
ଯତ୍ତୁ କୃତ୍ସ୍ନୱଦେକସ୍ମିନ୍କାର୍ଯେ ସକ୍ତମହୈତୁକମ୍ ।
ଅତତ୍ତ୍ୱାର୍ଥୱଦଲ୍ପଂ ଚ ତତ୍ତାମସମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୧୮-୨୨॥
ନିଯତଂ ସଙ୍ଗରହିତମରାଗଦ୍ୱେଷତଃ କୃତମ୍ ।
ଅଫଲପ୍ରେପ୍ସୁନା କର୍ମ ଯତ୍ତତ୍ସାତ୍ତ୍ୱିକମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୧୮-୨୩॥
ଯତ୍ତୁ କାମେପ୍ସୁନା କର୍ମ ସାହଙ୍କାରେଣ ୱା ପୁନଃ ।
କ୍ରିଯତେ ବହୁଲାଯାସଂ ତଦ୍ରାଜସମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୧୮-୨୪॥
ଅନୁବନ୍ଧଂ କ୍ଷଯଂ ହିଂସାମନପେକ୍ଷ୍ଯ ଚ ପୌରୁଷମ୍ ।
ମୋହାଦାରଭ୍ଯତେ କର୍ମ ଯତ୍ତତ୍ତାମସମୁଚ୍ଯତେ ॥ ୧୮-୨୫॥
ମୁକ୍ତସଙ୍ଗୋऽନହଂୱାଦୀ ଧୃତ୍ଯୁତ୍ସାହସମନ୍ୱିତଃ ।
ସିଦ୍ଧ୍ଯସିଦ୍ଧ୍ଯୋର୍ନିର୍ୱିକାରଃ କର୍ତା ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୧୮-୨୬॥
ରାଗୀ କର୍ମଫଲପ୍ରେପ୍ସୁର୍ଲୁବ୍ଧୋ ହିଂସାତ୍ମକୋऽଶୁଚିଃ ।
ହର୍ଷଶୋକାନ୍ୱିତଃ କର୍ତା ରାଜସଃ ପରିକୀର୍ତିତଃ ॥ ୧୮-୨୭॥
ଅଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରାକୃତଃ ସ୍ତବ୍ଧଃ ଶଠୋ ନୈଷ୍କୃତିକୋऽଲସଃ ।
ୱିଷାଦୀ ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରୀ ଚ କର୍ତା ତାମସ ଉଚ୍ଯତେ ॥ ୧୮-୨୮॥
ବୁଦ୍ଧେର୍ଭେଦଂ ଧୃତେଶ୍ଚୈୱ ଗୁଣତସ୍ତ୍ରିୱିଧଂ ଶୃଣୁ ।
ପ୍ରୋଚ୍ଯମାନମଶେଷେଣ ପୃଥକ୍ତ୍ୱେନ ଧନଞ୍ଜଯ ॥ ୧୮-୨୯॥
ପ୍ରୱୃତ୍ତିଂ ଚ ନିୱୃତ୍ତିଂ ଚ କାର୍ଯାକାର୍ଯେ ଭଯାଭଯେ ।
ବନ୍ଧଂ ମୋକ୍ଷଂ ଚ ଯା ୱେତ୍ତି ବୁଦ୍ଧିଃ ସା ପାର୍ଥ ସାତ୍ତ୍ୱିକୀ ॥ ୧୮-୩୦॥
ଯଯା ଧର୍ମମଧର୍ମଂ ଚ କାର୍ଯଂ ଚାକାର୍ଯମେୱ ଚ ।
ଅଯଥାୱତ୍ପ୍ରଜାନାତି ବୁଦ୍ଧିଃ ସା ପାର୍ଥ ରାଜସୀ ॥ ୧୮-୩୧॥
ଅଧର୍ମଂ ଧର୍ମମିତି ଯା ମନ୍ଯତେ ତମସାୱୃତା ।
ସର୍ୱାର୍ଥାନ୍ୱିପରୀତାଂଶ୍ଚ ବୁଦ୍ଧିଃ ସା ପାର୍ଥ ତାମସୀ ॥ ୧୮-୩୨॥
ଧୃତ୍ଯା ଯଯା ଧାରଯତେ ମନଃପ୍ରାଣେନ୍ଦ୍ରିଯକ୍ରିଯାଃ ।
ଯୋଗେନାୱ୍ଯଭିଚାରିଣ୍ଯା ଧୃତିଃ ସା ପାର୍ଥ ସାତ୍ତ୍ୱିକୀ ॥ ୧୮-୩୩॥
ଯଯା ତୁ ଧର୍ମକାମାର୍ଥାନ୍ଧୃତ୍ଯା ଧାରଯତେऽର୍ଜୁନ ।
ପ୍ରସଙ୍ଗେନ ଫଲାକାଙ୍କ୍ଷୀ ଧୃତିଃ ସା ପାର୍ଥ ରାଜସୀ ॥ ୧୮-୩୪॥
ଯଯା ସ୍ୱପ୍ନଂ ଭଯଂ ଶୋକଂ ୱିଷାଦଂ ମଦମେୱ ଚ ।
ନ ୱିମୁଞ୍ଚତି ଦୁର୍ମେଧା ଧୃତିଃ ସା ପାର୍ଥ ତାମସୀ ॥ ୧୮-୩୫॥
ସୁଖଂ ତ୍ୱିଦାନୀଂ ତ୍ରିୱିଧଂ ଶୃଣୁ ମେ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଅଭ୍ଯାସାଦ୍ରମତେ ଯତ୍ର ଦୁଃଖାନ୍ତଂ ଚ ନିଗଚ୍ଛତି ॥ ୧୮-୩୬॥
ଯତ୍ତଦଗ୍ରେ ୱିଷମିୱ ପରିଣାମେऽମୃତୋପମମ୍ ।
ତତ୍ସୁଖଂ ସାତ୍ତ୍ୱିକଂ ପ୍ରୋକ୍ତମାତ୍ମବୁଦ୍ଧିପ୍ରସାଦଜମ୍ ॥ ୧୮-୩୭॥
ୱିଷଯେନ୍ଦ୍ରିଯସଂଯୋଗାଦ୍ଯତ୍ତଦଗ୍ରେऽମୃତୋପମମ୍ ।
ପରିଣାମେ ୱିଷମିୱ ତତ୍ସୁଖଂ ରାଜସଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୧୮-୩୮॥
ଯଦଗ୍ରେ ଚାନୁବନ୍ଧେ ଚ ସୁଖଂ ମୋହନମାତ୍ମନଃ ।
ନିଦ୍ରାଲସ୍ଯପ୍ରମାଦୋତ୍ଥଂ ତତ୍ତାମସମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୧୮-୩୯॥
ନ ତଦସ୍ତି ପୃଥିୱ୍ଯାଂ ୱା ଦିୱି ଦେୱେଷୁ ୱା ପୁନଃ ।
ସତ୍ତ୍ୱଂ ପ୍ରକୃତିଜୈର୍ମୁକ୍ତଂ ଯଦେଭିଃ ସ୍ଯାତ୍ତ୍ରିଭିର୍ଗୁଣୈଃ ॥ ୧୮-୪୦॥
ବ୍ରାହ୍ମଣକ୍ଷତ୍ରିଯୱିଶାଂ ଶୂଦ୍ରାଣାଂ ଚ ପରନ୍ତପ ।
କର୍ମାଣି ପ୍ରୱିଭକ୍ତାନି ସ୍ୱଭାୱପ୍ରଭୱୈର୍ଗୁଣୈଃ ॥ ୧୮-୪୧॥
ଶମୋ ଦମସ୍ତପଃ ଶୌଚଂ କ୍ଷାନ୍ତିରାର୍ଜୱମେୱ ଚ ।
ଜ୍ଞାନଂ ୱିଜ୍ଞାନମାସ୍ତିକ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମକର୍ମ ସ୍ୱଭାୱଜମ୍ ॥ ୧୮-୪୨॥
ଶୌର୍ଯଂ ତେଜୋ ଧୃତିର୍ଦାକ୍ଷ୍ଯଂ ଯୁଦ୍ଧେ ଚାପ୍ଯପଲାଯନମ୍ ।
ଦାନମୀଶ୍ୱରଭାୱଶ୍ଚ କ୍ଷାତ୍ରଂ କର୍ମ ସ୍ୱଭାୱଜମ୍ ॥ ୧୮-୪୩॥
କୃଷିଗୌରକ୍ଷ୍ଯୱାଣିଜ୍ଯଂ ୱୈଶ୍ଯକର୍ମ ସ୍ୱଭାୱଜମ୍ ।
ପରିଚର୍ଯାତ୍ମକଂ କର୍ମ ଶୂଦ୍ରସ୍ଯାପି ସ୍ୱଭାୱଜମ୍ ॥ ୧୮-୪୪॥
ସ୍ୱେ ସ୍ୱେ କର୍ମଣ୍ଯଭିରତଃ ସଂସିଦ୍ଧିଂ ଲଭତେ ନରଃ ।
ସ୍ୱକର୍ମନିରତଃ ସିଦ୍ଧିଂ ଯଥା ୱିନ୍ଦତି ତଚ୍ଛୃଣୁ ॥ ୧୮-୪୫॥
ଯତଃ ପ୍ରୱୃତ୍ତିର୍ଭୂତାନାଂ ଯେନ ସର୍ୱମିଦଂ ତତମ୍ ।
ସ୍ୱକର୍ମଣା ତମଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ ସିଦ୍ଧିଂ ୱିନ୍ଦତି ମାନୱଃ ॥ ୧୮-୪୬॥
ଶ୍ରେଯାନ୍ସ୍ୱଧର୍ମୋ ୱିଗୁଣଃ ପରଧର୍ମାତ୍ସ୍ୱନୁଷ୍ଠିତାତ୍ ।
ସ୍ୱଭାୱନିଯତଂ କର୍ମ କୁର୍ୱନ୍ନାପ୍ନୋତି କିଲ୍ବିଷମ୍ ॥ ୧୮-୪୭॥
ସହଜଂ କର୍ମ କୌନ୍ତେଯ ସଦୋଷମପି ନ ତ୍ଯଜେତ୍ ।
ସର୍ୱାରମ୍ଭା ହି ଦୋଷେଣ ଧୂମେନାଗ୍ନିରିୱାୱୃତାଃ ॥ ୧୮-୪୮॥
ଅସକ୍ତବୁଦ୍ଧିଃ ସର୍ୱତ୍ର ଜିତାତ୍ମା ୱିଗତସ୍ପୃହଃ ।
ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯସିଦ୍ଧିଂ ପରମାଂ ସଂନ୍ଯାସେନାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୧୮-୪୯॥
ସିଦ୍ଧିଂ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଯଥା ବ୍ରହ୍ମ ତଥାପ୍ନୋତି ନିବୋଧ ମେ ।
ସମାସେନୈୱ କୌନ୍ତେଯ ନିଷ୍ଠା ଜ୍ଞାନସ୍ଯ ଯା ପରା ॥ ୧୮-୫୦॥
ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ୱିଶୁଦ୍ଧଯା ଯୁକ୍ତୋ ଧୃତ୍ଯାତ୍ମାନଂ ନିଯମ୍ଯ ଚ ।
ଶବ୍ଦାଦୀନ୍ୱିଷଯାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ୱା ରାଗଦ୍ୱେଷୌ ୱ୍ଯୁଦସ୍ଯ ଚ ॥ ୧୮-୫୧॥
ୱିୱିକ୍ତସେୱୀ ଲଘ୍ୱାଶୀ ଯତୱାକ୍କାଯମାନସଃ ।
ଧ୍ଯାନଯୋଗପରୋ ନିତ୍ଯଂ ୱୈରାଗ୍ଯଂ ସମୁପାଶ୍ରିତଃ ॥ ୧୮-୫୨॥
ଅହଙ୍କାରଂ ବଲଂ ଦର୍ପଂ କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ପରିଗ୍ରହମ୍ ।
ୱିମୁଚ୍ଯ ନିର୍ମମଃ ଶାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ ॥ ୧୮-୫୩॥
ବ୍ରହ୍ମଭୂତଃ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ନ ଶୋଚତି ନ କାଙ୍କ୍ଷତି ।
ସମଃ ସର୍ୱେଷୁ ଭୂତେଷୁ ମଦ୍ଭକ୍ତିଂ ଲଭତେ ପରାମ୍ ॥ ୧୮-୫୪॥
ଭକ୍ତ୍ଯା ମାମଭିଜାନାତି ଯାୱାନ୍ଯଶ୍ଚାସ୍ମି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ।
ତତୋ ମାଂ ତତ୍ତ୍ୱତୋ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ୱିଶତେ ତଦନନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୮-୫୫॥
ସର୍ୱକର୍ମାଣ୍ଯପି ସଦା କୁର୍ୱାଣୋ ମଦ୍ୱ୍ଯପାଶ୍ରଯଃ ।
ମତ୍ପ୍ରସାଦାଦୱାପ୍ନୋତି ଶାଶ୍ୱତଂ ପଦମୱ୍ଯଯମ୍ ॥ ୧୮-୫୬॥
ଚେତସା ସର୍ୱକର୍ମାଣି ମଯି ସଂନ୍ଯସ୍ଯ ମତ୍ପରଃ ।
ବୁଦ୍ଧିଯୋଗମୁପାଶ୍ରିତ୍ଯ ମଚ୍ଚିତ୍ତଃ ସତତଂ ଭୱ ॥ ୧୮-୫୭॥
ମଚ୍ଚିତ୍ତଃ ସର୍ୱଦୁର୍ଗାଣି ମତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ତରିଷ୍ଯସି ।
ଅଥ ଚେତ୍ତ୍ୱମହଙ୍କାରାନ୍ନ ଶ୍ରୋଷ୍ଯସି ୱିନଙ୍କ୍ଷ୍ଯସି ॥ ୧୮-୫୮॥
ଯଦହଙ୍କାରମାଶ୍ରିତ୍ଯ ନ ଯୋତ୍ସ୍ଯ ଇତି ମନ୍ଯସେ ।
ମିଥ୍ଯୈଷ ୱ୍ଯୱସାଯସ୍ତେ ପ୍ରକୃତିସ୍ତ୍ୱାଂ ନିଯୋକ୍ଷ୍ଯତି ॥ ୧୮-୫୯॥
ସ୍ୱଭାୱଜେନ କୌନ୍ତେଯ ନିବଦ୍ଧଃ ସ୍ୱେନ କର୍ମଣା ।
କର୍ତୁଂ ନେଚ୍ଛସି ଯନ୍ମୋହାତ୍କରିଷ୍ଯସ୍ଯୱଶୋऽପି ତତ୍ ॥ ୧୮-୬୦॥
ଈଶ୍ୱରଃ ସର୍ୱଭୂତାନାଂ ହୃଦ୍ଦେଶେऽର୍ଜୁନ ତିଷ୍ଠତି ।
ଭ୍ରାମଯନ୍ସର୍ୱଭୂତାନି ଯନ୍ତ୍ରାରୂଢାନି ମାଯଯା ॥ ୧୮-୬୧॥
ତମେୱ ଶରଣଂ ଗଚ୍ଛ ସର୍ୱଭାୱେନ ଭାରତ ।
ତତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ପରାଂ ଶାନ୍ତିଂ ସ୍ଥାନଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସି ଶାଶ୍ୱତମ୍ ॥ ୧୮-୬୨॥
ଇତି ତେ ଜ୍ଞାନମାଖ୍ଯାତଂ ଗୁହ୍ଯାଦ୍ଗୁହ୍ଯତରଂ ମଯା ।
ୱିମୃଶ୍ଯୈତଦଶେଷେଣ ଯଥେଚ୍ଛସି ତଥା କୁରୁ ॥ ୧୮-୬୩॥
ସର୍ୱଗୁହ୍ଯତମଂ ଭୂଯଃ ଶୃଣୁ ମେ ପରମଂ ୱଚଃ ।
ଇଷ୍ଟୋऽସି ମେ ଦୃଢମିତି ତତୋ ୱକ୍ଷ୍ଯାମି ତେ ହିତମ୍ ॥ ୧୮-୬୪॥
ମନ୍ମନା ଭୱ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମଦ୍ଯାଜୀ ମାଂ ନମସ୍କୁରୁ ।
ମାମେୱୈଷ୍ଯସି ସତ୍ଯଂ ତେ ପ୍ରତିଜାନେ ପ୍ରିଯୋऽସି ମେ ॥ ୧୮-୬୫॥
ସର୍ୱଧର୍ମାନ୍ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ମାମେକଂ ଶରଣଂ ୱ୍ରଜ ।
ଅହଂ ତ୍ୱା ସର୍ୱପାପେଭ୍ଯୋ ମୋକ୍ଷଯିଷ୍ଯାମି ମା ଶୁଚଃ ॥ ୧୮-୬୬॥
ଇଦଂ ତେ ନାତପସ୍କାଯ ନାଭକ୍ତାଯ କଦାଚନ ।
ନ ଚାଶୁଶ୍ରୂଷୱେ ୱାଚ୍ଯଂ ନ ଚ ମାଂ ଯୋऽଭ୍ଯସୂଯତି ॥ ୧୮-୬୭॥
ଯ ଇଦଂ ପରମଂ ଗୁହ୍ଯଂ ମଦ୍ଭକ୍ତେଷ୍ୱଭିଧାସ୍ଯତି ।
ଭକ୍ତିଂ ମଯି ପରାଂ କୃତ୍ୱା ମାମେୱୈଷ୍ଯତ୍ଯସଂଶଯଃ ॥ ୧୮-୬୮॥
ନ ଚ ତସ୍ମାନ୍ମନୁଷ୍ଯେଷୁ କଶ୍ଚିନ୍ମେ ପ୍ରିଯକୃତ୍ତମଃ ।
ଭୱିତା ନ ଚ ମେ ତସ୍ମାଦନ୍ଯଃ ପ୍ରିଯତରୋ ଭୁୱି ॥ ୧୮-୬୯॥
ଅଧ୍ଯେଷ୍ଯତେ ଚ ଯ ଇମଂ ଧର୍ମ୍ଯଂ ସଂୱାଦମାୱଯୋଃ ।
ଜ୍ଞାନଯଜ୍ଞେନ ତେନାହମିଷ୍ଟଃ ସ୍ଯାମିତି ମେ ମତିଃ ॥ ୧୮-୭୦॥
ଶ୍ରଦ୍ଧାୱାନନସୂଯଶ୍ଚ ଶୃଣୁଯାଦପି ଯୋ ନରଃ ।
ସୋऽପି ମୁକ୍ତଃ ଶୁଭାଁଲ୍ଲୋକାନ୍ପ୍ରାପ୍ନୁଯାତ୍ପୁଣ୍ଯକର୍ମଣାମ୍ ॥ ୧୮-୭୧॥
କଚ୍ଚିଦେତଚ୍ଛ୍ରୁତଂ ପାର୍ଥ ତ୍ୱଯୈକାଗ୍ରେଣ ଚେତସା ।
କଚ୍ଚିଦଜ୍ଞାନସମ୍ମୋହଃ ପ୍ରନଷ୍ଟସ୍ତେ ଧନଞ୍ଜଯ ॥ ୧୮-୭୨॥
ଅର୍ଜୁନ ଉୱାଚ ।ନଷ୍ଟୋ ମୋହଃ ସ୍ମୃତିର୍ଲବ୍ଧା ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ମଯାଚ୍ଯୁତ ।
ସ୍ଥିତୋऽସ୍ମି ଗତସନ୍ଦେହଃ କରିଷ୍ଯେ ୱଚନଂ ତୱ ॥ ୧୮-୭୩॥
ସଞ୍ଜଯ ଉୱାଚ ।ଇତ୍ଯହଂ ୱାସୁଦେୱସ୍ଯ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମନଃ ।
ସଂୱାଦମିମମଶ୍ରୌଷମଦ୍ଭୁତଂ ରୋମହର୍ଷଣମ୍ ॥ ୧୮-୭୪॥
ୱ୍ଯାସପ୍ରସାଦାଚ୍ଛ୍ରୁତୱାନେତଦ୍ଗୁହ୍ଯମହଂ ପରମ୍ ।
ଯୋଗଂ ଯୋଗେଶ୍ୱରାତ୍କୃଷ୍ଣାତ୍ସାକ୍ଷାତ୍କଥଯତଃ ସ୍ୱଯମ୍ ॥ ୧୮-୭୫॥
ରାଜନ୍ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ସଂୱାଦମିମମଦ୍ଭୁତମ୍ ।
କେଶୱାର୍ଜୁନଯୋଃ ପୁଣ୍ଯଂ ହୃଷ୍ଯାମି ଚ ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ ॥ ୧୮-୭୬॥
ତଚ୍ଚ ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ରୂପମତ୍ଯଦ୍ଭୁତଂ ହରେଃ ।
ୱିସ୍ମଯୋ ମେ ମହାନ୍ ରାଜନ୍ହୃଷ୍ଯାମି ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ ୧୮-୭୭॥
ଯତ୍ର ଯୋଗେଶ୍ୱରଃ କୃଷ୍ଣୋ ଯତ୍ର ପାର୍ଥୋ ଧନୁର୍ଧରଃ ।
ତତ୍ର ଶ୍ରୀର୍ୱିଜଯୋ ଭୂତିର୍ଧ୍ରୁୱା ନୀତିର୍ମତିର୍ମମ ॥ ୧୮-୭୮॥
ॐ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗୱଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ
ବ୍ରହ୍ମୱିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂୱାଦେ
ମୋକ୍ଷସଂନ୍ଯାସଯୋଗୋ ନାମ ଅଷ୍ଟାଦଶୋऽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ୧୮॥
